Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Anti-sociale gedragsstoornis
Een antisociale gedragsstoornis oftewel Conduct Disorder oftewel CD is een psychische aandoening die in het DSM-IV is ingedeeld bij de ontwikkelingsstoornissen. De gedragsstoornis komt voor bij ongeveer 9% van de jongens en ongeveer 2% van de meisjes onder de 18 jaar en kan zich uiten in de kindertijd, maar ook in de adolescentie.
Kinderen met deze aandoening vertonen gedrag dat door hun omgeving als niet-acceptabel wordt beschouwd. Ze zijn bijvoorbeeld agressief (vechten, stelen, liegen, mishandeling, aanranding) of vertonen delinquent gedrag (stelen, brand stichten, vernielzucht, inbraak). Sommige kinderen zijn erg op zichzelf gericht en trekken niet veel met leeftijdsgenoten op. Andere kinderen zijn wel actief in groepsverband, maar vertonen daarin narcistisch gedrag: ze vinden dat voor hen andere regels gelden en hun contacten zijn erop gericht om er persoonlijk voordeel uit te putten. Verder hebben ze moeite hun relaties op de juiste manier in te schatten en hebben een verminderd inlevingsvermogen.
De oorzaak van de aandoening is niet altijd duidelijk, maar vaak bestaan er problemen tussen het kind en de ouders of geven de ouders het verkeerde voorbeeld. Ook is er vaak sprake van een lagere intelligentie en mindere prestaties op school.
Een antisociale gedragsstoornis komt vaak voor in combinatie met of als gevolg van andere ziektebeelden, bijvoorbeeld ADHD, een reactieve hechtingsstoornis of een aandoening in het autistisch spectrum.
Het DSM-IV geeft de volgende criteria voor de antisociale gedragsstoornis:
- Een herhaald en aanhoudend patroon van gedrag waarbij de rechten van anderen of de sociale normen en waarden worden geschonden. Dit blijkt uit drie of meer van de volgende criteria in een periode van een jaar, waarbij minimaal één criterium zich in het afgelopen half jaar heeft voorgedaan:
- Agressie tegen mensen of dieren:
- De persoon pest, bedreigt of intimideert vaak anderen
- begint vaak vechtpartijen
- heeft een wapen gebruikt dat ernstige fysieke schade kan toebrengen (bijvoorbeeld een knuppel, steen, gebroken fles, mes, pistool)
- is fysiek wreed tegen mensen geweest
- is fysiek wreed tegen dieren geweest
- heeft mensen (in confrontatie) beroofd (bijvoorbeeld straatroof, tasje stelen, afpersing, gewapende overval)
- heeft iemand tot seksuele activiteiten gedwongen
- Vernieling of beschadiging van eigendommen:
- heeft opzettelijk brand gesticht met als doel ernstige schade te veroorzaken
- heeft opzettelijk eigendommen van anderen vernield (anders dan brandstichting)
- Bedriegen of diefstal:
- heeft ingebroken in de woning of auto van anderen
- liegt vaak om voorwerpen of diensten te verkrijgen of om verplichtingen te ontlopen (doelbewust misleiden)
- heeft voorwerpen van waarde gestolen zonder iemand te confronteren (bijvoorbeeld winkeldiefstal zonder braak of vervalsing)
- Ernstige overtreding van de regels:
- komt 's avonds later thuis dan door de ouders is toegestaan (begint voor de leeftijd van 13)
- is 's nachts minimaal twee maal weggebleven uit het huis van ouders of pleegouders (of een maal gedurende een langere periode)
- spijbelt vaak (begint voor de leeftijd van 13)
- De gedragsstoornis veroorzaakt duidelijk lijden in de sociale omgang, op school en (op latere leeftijd) op het werk.
- Als de persoon ouder is dan 18 jaar, is niet voldaan aan de criteria voor de antisociale persoonlijkheidsstoornis.
Afhankelijk van de mate waarin de omgeving schade ondervindt, wordt de aandoening als mild, gematigd of ernstig aangeduid.