Mens-erger-je-niet

Mens-erger-je-niet is een bordspel voor twee tot zes spelers.

Het spel komt oorspronkelijk uit India. Een vereenvoudigde versie van het traditionele Indiase spel Pachisi werd in 1896 onder de naam Ludo in Groot-Brittannië uitgebracht. De spelregels van het in Nederland en Vlaanderen bekende Mens-erger-je-niet wijken iets af van Ludo.

Spelregels

Elke speler heeft vier pionnen, die bij het begin van het spel in een thuisbasis staan opgesteld. Het bord kent verder een gezamenlijke rondgang met daarop voor elke speler een eigen beginpunt, plus vlak voordat dit beginpunt weer zou worden bereikt vier eigen eindvelden. Het is de bedoeling dat alle pionnen het bord rondgaan om uiteindelijk deze eindvelden te bereiken. Als dat met alle pionnen is gelukt, heeft men het spel gewonnen.

Het bord kent twee varianten: een voor maximaal 4 spelers, en een voor maximaal zes spelers.

De spelers werpen om beurten een dobbelsteen en moeten een pion rechtsom het aantal velden verplaatsen dat is gegooid. Als een pion op een veld komt waar al een andere pion staat, dan wordt die afgegooid (geslagen). Een afgegooide pion moet weer opnieuw in het spel worden gebracht en van voren af aan zijn ronde maken.

Wie een zes gooit moet, indien voorradig, een nieuwe pion in het spel brengen. Ook gooit en zet men dan nogmaals, waarbij men verplicht is met de eventueel net in het spel gekomen pion te spelen, niet zelden met het risico een andere eigen pion af te gooien.

Strategie en tactiek

Hoewel Mens-erger-je-niet voornamelijk een geluksspel, is, is het niet geheel ontbloot van strategische en tactische elementen. Deze komen voor zodra een speler twee of meer pionnen in het spel heeft en dus kan kiezen met welke pion hij speelt. Zo kan een speler proberen om:

• zijn pionnen zoveel mogelijk buiten bereik van vijandelijke pionnen te houden;
• een nog niet zo ver gevorderde pion te laten staan om een vergevorderde pion van een tegenstander op te wachten;
• een vijandelijke pion te achtervolgen;
• geen pion op het startveld van een andere speler te zetten.

In de laatste fase van het spel beschikt een speler die achterstaat doorgaans over meer keuzemogelijkheden dan een speler die voorstaat. Zijn er meer dan twee spelers, dan kunnen die bovendien tijdelijk samenwerken (elkaar zo mogelijk niet afgooien). Het spel is dan ook vaak tot het einde toe spannend.

Huisregels

Het spel wordt vaak met afwijkende 'huisregels' gespeeld. Een bekende variant is dat men niet hoeft te wachten op een zes, als men helemaal geen pion meer in het spel heeft.