Mass Moving

Mass Moving (1969–1976) was een Belgische groep die bekend werd door zijn wereldwijde artistieke acties of projecten die politiek, sociaal of cultureel geladen waren. De groep bestond uit een aantal initiatiefnemers en wisselende vrijwilligers.

Ontstaan

Mass Moving ontstond kort na Mei '68. Bekende leden die het voortouw namen waren Raphaël Opstaele, Helen Pink, Jef De Groote en Bernard Delville. Delville kwam er pas later bij, maar zette het ecologische aspect van de acties sterker in de verf. De spilfiguur binnen de groep was Opstaele maar een echte leider was er niet. Beslissingen werden democratisch genomen: wie het meeste invloed en volgers had, kon een project van Mass Moving opstarten.

In de revolutionaire context van die tijd wilde de groep ingaan tegen de academische wereld van de bourgeoisie. Ze zochten nieuwe plekken om kunst te beleven. Voor hen betekende de straat of het publieke domein veel meer dan de musea of de galerijen. Het waren dan ook plekken waar een divers en groter publiek was dan de bestaande kunst-instituten. Hun ambitie bestond erin zo collectief mogelijk te werken. Op verschillende plekken in de wereld kon het publiek deelnemen of interageren met één van hun acties/projecten. Een lokale actie kon ook onderdeel zijn van een grotere internationale actie. Daardoor beoogde Mass Moving de verbondenheid tussen verschillende culturen.

In 1976 valt Mass Moving, wegens verschillende meningen, uit elkaar. Sommigen onder hen hebben alle restanten van hun projecten verwijderd d.m.v. een autodafe. Archiefmateriaal is daardoor zeldzaam. Achteraf hebben een aantal leden hun idealen hernomen onder een nieuwe naam, nl. Mass en Individual Moving.

Theater

Het begon met theateropvoeringen die de grenzen van het traditioneel theater doorbraken. De acties Erektion (Leuven, mei 1969), Motion (Motion Weeks, Utrecht, 15-27 september 1969), en het project Anti-theater (juni 1969), zijn hier voorbeelden van. Gelijktijdige groepen die op een controversiële met theater omgingen waren The Living Theatre en Bread and Puppet Theater. Mass Moving uit tot een groep die allerlei happenings, performances en installaties opstartte. Hun naam werd officieel bekend op de Motion Weeks in Utrecht (15-27 september 1969). De Groote ontwierp hiervoor een structuur op een plein waar alle evenementen binnen het cultureel festival konden doorgaan.

Artistieke acties en projecten

Elk jaar begon Mass Moving een groot project. Aangezien 1969 hun startjaar was, was Motion Weeks het allereerste project.

Sound Stream

Het idee om een windorgel te maken haalde de groep uit een boek over volkeren uit Nieuw-Guinea, die bamboestokken gebruikten als wegwijzer. Dat deden ze door er gaatjes in te maken waar de wind doorheen kon, zodat een specifiek geluid ontstond. Op een aantal plaatsen in de wereld, waar veel wind stond, plaatste Mass Moving windorgels. Zij moesten een keten van geluid vormen die de volkeren symbolisch met elkaar verbond. De bamboestokken gingen ze halen in Kameroen. Het merendeel van de 500 stokken ging per schip naar België. Zelf hielden ze er tientallen bij zodat ze op hun route door Afrika een aantal windorgels konden plaatsen.

Er werden ook Windorgels geplaatst aan de Poolcirkel en aan de Atlantische kustlijn. De steden Antwerpen, Aken, Vlissingen hebben een Windorgel in hun bezit. In Hamburg plaatste ze een mobiel Windorgel dat enkele maanden bleef staan en daarna doorheen Scandinavië reisde.

Windorgel Vlissingen

De bouw en het leven van het windorgel van Vlissingen kent een hele geschiedenis. Het werd namelijk twee keer vernield en telkens op een andere manier herbouwd.

Het oorspronkelijke windorgel werd, onder sponsoring, gebouwd in 1975 door Mass Moving te samen met enkele Zeeuwse jongeren aan de Nolledijk te Vlissingen. Het bestond uit vijftig Kameroense bamboestokken. Bij het kunstwerk stond er een bordje waarop te lezen was dat het werd overgedragen aan het volk van Vlissingen.

Door een storm in januari 1976 waaide een deel van het windorgel weg waardoor er slechts zestien bamboestokken overeind bleven. Uiteindelijk werd het orgel hersteld door Mass en Individual Moving op 4 september 1976 op kosten van de gemeente Vlissingen en particulieren. Het nieuwe orgel bestond slechts uit twintig bamboestokken en was ook anders opgebouwd. Het allereerste orgel was immers gebouwd als een bos vol orgelpijpen waar men kon doorwandelen. De compositie van de twintig bamboestokken bestond uit één rechte lijn.

De tweede vernieling vond plaats in april 1981 toen er enkele pijpen werden afgezaagd. Hierdoor kon het windorgel alleen nog maar sombere klanken produceren. Opnieuw werd het hersteld door Mass en Individual Moving, deze keer echter naar hun oorspronkelijke versie van 1975 maar dan kleiner, slechts dertig bamboestokken. Vermits er echter een worm en mijt-probleem was met de vorige bamboestokken werd er deze keer gebruikgemaakt van Japanse bamboestokken. Het windorgel kwam terug in gebruik op 24 juni 1983.

Shadow Project (1970–1972)

In het bijzonder hield Mass Moving van het concept ‘beweging’. Via acties of performances hoopten ze de massa aan te zetten tot beweging. Reizen was een onderdeel van het concept 'beweging'. In 1972 voerde ze het Shadow Project uit. Het was een reizende performance die van start ging in Brussel (Place de Brouckère) en doorliep in Amsterdam (Spui), Berlijn (Kurfurstendamm), Londen (Notting Hill Gate) en Parijs (Sorbonne). In de steden schilderden ze roze slagschaduwen van hun zelf, voorbijgangers en straatmeubilair. Tenslotte voerde men het project ook uit in Hiroshima.

Hiroshima

Het project werd uitgevoerd op de plaats waar in 1945 de atoombom was geëxplodeerd en dat op het moment wanneer men dezelfde zonnestand van toen had bereikt. Thierry De Duve gaf hen (Bernard Delville, Paul Gonze, Elisabeth Magis, Raphaël Opstaele en Marnix Poot) net voor hun vertrek een aantal enveloppen die met de aantal dagen van hun reis overeenkwamen. Daarin stonden theoretische vragen die van toepassing waren op de ervaringen die ze gingen beleven. Na het openen van een aantal brieven besloten ze om niet in te gaan op De Duves zijn verzoek. Wel, typte Deliville, tijdens de treinreis, de dingen die hij hoorde. In het bijzonder ging het om gesprekken tussen de leden van Mass Moving.

Bronnen

• Krantenartikels rond Vlissingen:

"Wie zal dat betalen?" In De Waarheid, 3 maart 1976 (http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=windorgel+mass&coll=ddd&page=2&identifier=ddd%3A010375810%3Ampeg21%3Aa0042&resultsidentifier=ddd%3A010375810%3Ampeg21%3Aa0042, geraadpleegd op 8 december 2014)

"Windorgel" In Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad, 15 maart 1976 (http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=mass+moving&coll=ddd&resultsidentifier=ddd%3A010959148%3Ampeg21%3Aa0164&page=2&identifier=ddd%3A010959148%3Ampeg21%3Aa0164, geraadpleegd op 3 december 2014)

"Windorgel komt weer terug" In De Waarheid, 18 augustus 1976 (http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=mass+moving&coll=ddd&identifier=ddd%3A010376087%3Ampeg21%3Aa0023&resultsidentifier=ddd%3A010376087%3Ampeg21%3Aa0023, geraadpleegd op 3 december 2014)

"Liever zélf" In Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad, 27 augustus 1975 (http://www.delpher.nl/nl/kranten/results?query=mass+moving&coll=ddd, geraadpleegd op 3 december 2014)

"Vlissingen heeft z'n windorgel weer" In Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad, 2 november 1976 (http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=mass+moving&coll=ddd&resultsidentifier=ddd%3A010959376%3Ampeg21%3Aa0239&page=2&identifier=ddd%3A010959376%3Ampeg21%3Aa0239, geraadpleegd op 3 december 2014)

"Windorgel" In Limburgs Dagblad, 25 juni 1983 (http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=mass+moving&coll=ddd&identifier=ddd%3A011010745%3Ampeg21%3Aa0160&resultsidentifier=ddd%3A011010745%3Ampeg21%3Aa0160, geraadpleegd op 3 december 2014)

"Wandelen" In De Telegraaf, 25 juni 1983 (http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=windorgel&coll=ddd&page=5&resultsidentifier=ddd%3A110608606%3Ampeg21%3Aa1029&identifier=ddd%3A110608606%3Ampeg21%3Aa1029, geraadpleegd op 5 december 2014)

"KUNST ‘Iedereen herkent eigen ervaringen in geluid windorgel’" In De Waarheid, 6 juli 1983 (http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=mass+windorgel&coll=ddd&page=3&identifier=ddd%3A010378067%3Ampeg21%3Aa0101&resultsidentifier=ddd%3A010378067%3Ampeg21%3Aa0101, geraadpleegd op 8 december 2014)

• websites:

Shadow Project (http://www.belgiumishappening.net/home/events/1970/event414-1970-05-00, geraadpleegd op 3 november 2014)

Raphael Opstaele 2010 (http://www.belgiumishappening.net/home/interviews/raphael-opstaele-2010, geraadpleegd op 3 november 2014)

Mass Moving (http://www.kunstbus.nl/kunst/mass-moving.html, geraadpleegd op 3 november 2014)

• monografieën:

Leclercq, Catherine, Virginie Devillez en Gita Brys-Schatan, Mass Moving. Un aspect de l’art contemporain en Belgique. tent.cat., Brussel, l’Iselp. Brussel: Dexia Banque, 2004.