Marinus Brandt

Marinus Brandt (ook geschreven Brand; geboren te Saeftinge, Zeeuws-Vlaanderen) was een kapitein van de watergeuzen.

Inname van Gorinchem

Omstreeks 1570 sloot hij zich aan bij de watergeuzen. Op 25 juni 1572 ondertekende de gezagvoerder Bartholt Entens van Mentheda na de Inname van Dordrecht het overgangsverdrag en stuurde vervolgens Marinus Brandt met 16 schepen naar Gorinchem om grip te krijgen op de rivier de Merwede en om de stad aan hun kant te krijgen.

Om 8 uur ’s morgens die dag verscheen kapitein Brandt met de 16 schepen voor Gorinchem. Na een kort beraad kozen de burgers, die onderling zeer verdeeld waren, de zijde van de prins van Oranje.

22 reguliere en seculiere priesters werden gearresteerd, en werden op 5 juli door kapitein Jean d’Aumale overgebracht naar den Briel.

De drossaard, Gasper Turck, kwam met Marinus Brandt overeen dat de gevangenen zouden worden vrijgelaten, maar wraaklustige protestanten wilden dat de de pastoors en monniken gestraft zouden worden voor het onderdrukken van het protestantisme.

De 22 mannen werden mishandeld. Drie van hen gaven onder druk toe aan de eisen van de geuzen om hun geloof in de paus en de aanwezigheid van Christus in de hostie af te zweren en werden vrijgelaten. Op 9 juli liet Willem II van der Marck van Lummen, (’Lumey’ in het Frans), hen ophangen buiten de wallen, aan de balken van wat nog overbleef van een turfschuur, vlakbij de bouwvallen van het voormalig klooster van Rugge. De volgende dag werden de lijken ter plekke begraven. Hun gebeente werd in 1615 door de katholieken opgegraven en als relikwieën zorgvuldig bewaard.

In 1572 maakte Marinus Brandt onder Barthold Entes van Mentheda de tocht naar Goes mee, waarbij zij door Mondragon werden verslagen. In september dat jaar dreef hij een vloot terug van 10 Spaanse schepen, met een bemanning van 800 personen die met munitie en voedselbevoorrading op weg waren naar Goes.

Slag op het Haarlemmermeer

Marinus Brandt werd bevorderd van kapitein tot admiraal. Op 26 mei 1573 voerde hij, met de Heer van Batenburg als overste over het krijgsvolk, de watergeuzen aan in de slag op het Haarlemmermeer. Brandt moest ervoor zorgen dat de bevoorading van Haarlem mogelijk zou blijven. De Spaanse vloot had 63 schepen op het Haarlemmermeer onder leiding van Bossu. De geuzen onder leiding van admiraal Brandt hadden een vloot van meer dan honderd schepen. De geuzenvloot was echter slecht uitgerust en de wind stond gunstig voor de koninklijke vloot. De geuzen werden op het meer verslagen; een restant van de vloot vluchtte naar de Kaag en de Oude Wetering, waar de schepen werden opgewacht door Bossu’s luitenant François van Boshuizen, die nog eens 21 schepen veroverde. Haarlem werd ingenomen door de Spaanse troepen. Bij het beleg van Middelburg werd hij op 24 januari 1574 gevangengenomen, maar werd spoedig uitgewisseld. Op 23 juni 1575 zou Brandt met enkele andere kapiteins zijn overgelopen naar de koningsgezinde Spaanse legers.

Verwijzingen