Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Manx Electric Railway
De Manx Electric Railway op het eiland Man is de oudste elektrische tramlijn ter wereld met de oorspronkelijke eerste trams in dienst, en géén modern materieel. Al het materieel is ook uniek in de wereld. Het is ook de enige streektramlijn op het eiland, en verbind Ramsey met Douglas.
Historie
Het eerste korte traject werd in 1893 in gebruik genomen. In 1894 werd Laxey bereikt, het middelpunt van de huidige lijn. Hier is sinds 1895 aansluiting op de Snaefell berg-tramlijn. In 1898 werd het deel van Laxey tot Ramsey geopend, en in juli 1899 werd het eindpunt Ramsey centrum bereikt. De afstand is 27 km.
Hoewel de lijn werd gebouwd door een bankier, ontstond er een schuld van 150.000 pond.
In 1930 gingen 15 voertuigen verloren bij een brand in Laxey.
Na de 2e wereldoorlog kwam het bedrijf opnieuw in financiële problemen, en werd in 1957 door de overheid overgenomen. Vervolgens werd er flink geïnvesteerd, maar toch werd het deel Ramsey - Laxey steeds bedreigd, en in 1975 zelfs opgeschort. Na een storm van protest werd het traject in 1977 heropend. In 2008 werd het opnieuw tijdelijk gesloten, nu wegens de slechte staat. Dit schandaal leidde tot vernieuwing, en in 2009 kon er weer dóór gereden worden. Sindsdien wordt er ieder jaar gereden, maar sinds 1998 niet meer het hele jaar. Het is dan ook nog meer een toeristen attractie geworden dan vroeger, dus geen regulier openbaar vervoer meer, net als al het andere railvervoer op het eiland. Tijdens COVID lag de dienst stil.
Route
De lijn volgt wegen, maar heeft ook delen door de velden, vaak met zicht op zee in de diepte, want dit is toch ook min of meer een bergtramlijn.
Er zijn veel overwegen, en enkele daarvan zijn beveiligd met oranje en rode lichten. Deze installaties zagen er hetzelfde uit als bij reguliere Britse spoorwegovergangen, maar inmiddels zijn zij vervangen door verticale lichten met oranje en rood. Bijna gewone verkeerslichten dus, maar wel met rood-witte blokkenrand. Maar de meeste overwegen zijn onbewaakt. Er zijn ook nergens slagbomen.
De spoorwijdte is 914 mm, en het voltage 550 volt gelijkstroom. De stroom afname is ook oorspronkelijk, en geschied door middel van een trolleystang, in tegenstelling tot de trams op de Snaefell Mountain Railway, die unieke pantografen hebben. Tot 1975 werd er ook post vervoerd.
Materieel
Er waren oorspronkelijk 24 motorwagens beschikbaar. Ze zijn bijna allemaal van voor 1910, en de oudste twee uit 1893 zijn soms nog in dienst. De zeer kenmerkende vormen van de trams, met vaak de in/uitgang 'schuin' op een hoek, zijn nooit nergens anders in de wereld geleverd. Op de in 1930 verbrande trams en nr, 22 na (herbouwd na brand in 1990) is al het oorspronkelijke materieel nog aanwezig. Modern materieel werd nooit aangeschaft; wel een oude tram uit Lissabon, maar dat was hier geen succes. Er zijn in totaal 34 motorwagens gebouwt, waarvan er nog 27 over zijn. De motorwagens hebben een luchtfluit, die ook bij bewaakte overwegen gebruikt wordt. Bij speciale gelegenheden wordt er weleens parallel gereden (dus 2 trams naast elkaar in dezelfde richting).
Er zijn ook diverse soorten aanhangwagens en onderhoudsvoertuigen.
Dienstregeling
De dienstregeling is afhankelijk van het seizoen en de dag. De hoogste frequentie is om de 30 minuten, waarbij sommige ritten alleen tussen Douglas en Laxey rijden. Avondritten zijn er alleen op eind mei/begin juni, op zaterdagen in juli en augustus, en enkele dagen begin augustus. De laatste rit eindigt dan om 23:25. Tussen begin november en maart wordt er niet gereden. Tussen ca.10 maart en 31 oktober wordt er dagelijks gereden, maar niet altijd met dezelfde dienstregeling. Er kunnen 6 volledige ritten op één dag zijn, maar ook 17, en alles daartussen.
Mindervaliden/kinderwagens
Vanwege die zeer hoge en typische in/uitgang is het niet mogelijk om een rolstoel mee te nemen in de motorwagens. Een opgevouwen rolstoel kan wel mee in een open aanhangrijtuig; maar de mindervalide moet wel die hoge in/uitstap kunnen maken. Het personeel wordt geacht te helpen. Rijtuig 56 is aangepast en heeft zelfs een rolstoellift, maar dit rijtuig moet wel 48 uur van te voren gereserveerd worden.
Andere rail-attracties
Te Douglas sluit de tramlijn aan op de oudste altijd (in de zomer) in gebruik gebleven paardentramlijn ter wereld. Maar deze is in ca. 2019 wel "tijdelijk" een stuk ingekort. Vanaf dat tegenwoordige eindpunt kan men na een wandeling door de stad van ca. 1,5 km. het smalspoor-station bereiken, en daar de stoomtrein naar Port Erin nemen (moderne treinen kwamen er op Man ook nooit).
In principe kan men dus op één dag met 4 'aansluitende' lijnen reizen. In Laxey is er ook nog een mijn-smalspoor, en de tramlijn komt ook in de buurt van de Groudle Glen Railway, ook een (korte) smalspoorlijn; maar alle zes op één dag bezoeken lijkt een beetje veel. In Ramsey is men bezig de pier tramway te herstellen, dus er komt nog een rail attractie bij. Tot 1969 kwam ook de Manx Northern Railway in Ramsey, maar tram en trein sloten niet op elkaar aan.
De loopafstand tussen tramhalte en Groudle Glen treintje bedraagt circa 10-15 min., maar is niet mogelijk voor mindervaliden, kinderwagens, etc., want het treintje is uitsluitend lopend bereikbaar, via steile hellingen en trappen. Ook vanaf het parkeerterrein.