Manipulatie (psychologie)
Zie ook : manipulatie (doorverwijzing), voor andere betekenissen van "manipulatie".
Manipulatie is in de psychologie een begrip waarmee de wijze van overtuigen / beïnvloeden van een persoon (of meerdere) bedoeld wordt, om tot een bepaald(e) idee / keuze / richting te komen. Dit betreft veelal de persoonlijke levenssfeer of persoonlijke (geloofs-)overtuiging, waarbij 'verdekte argumenten' worden gebruikt.
De grens tussen manipulatie en normale beïnvloeding is nauwelijks te trekken; alleen zijn veelal de uitersten herkenbaar.
Manipulatie komt in de reclameuitingen veelvuldig voor. Vaak wordt er aan de ontvanger van de boodschap onbewust (namaak-)informatie verstrekt of wordt er ingespeeld op (oer-)gevoelens. De namaakinformatie heeft dus invloed op het overwegingsproces via de bestaande overtuigingen of (oer-)angsten.
Voorbeeld :
Stelling : "Als een man geen bier lust is hij een seksuele kneus". De mededeling "seksuele kneus" bewerkstelligt dat de man hopelijk bier zal drinken, ook al wil die dat niet, vanwege de overheersende gedachte niet een seksuele kneus te willen zijn.
Manipulatie betekent van oorsprong : met de hand (Latijn: manus) aanpassingen maken. Het woord manipulatie heeft een negatieve bijklank, daarom wordt vaak het neutralere modificatie gebruikt.