Levensmiddel

Een levensmiddel is een middel dat het leven in stand houdt, met name het noodzakelijke voedsel en drank.

Europese juridische definitie

In de Verordening nr. 178/2002 van het Europees Parlement worden levensmiddelen synoniem gebruikt aan voedingsmiddelen en gedefinieerd als:

alle stoffen en producten, verwerkt, gedeeltelijk verwerkt of onverwerkt, die bestemd zijn om door de mens te worden geconsumeerd of waarvan redelijkerwijs kan worden verwacht dat zij door de mens worden geconsumeerd.

Dit begrip omvat tevens drank, kauwgom alsmede iedere stof, daaronder begrepen water, die opzettelijk tijdens de vervaardiging, de bereiding of de behandeling aan het levensmiddel wordt toegevoegd. Het omvat water afkomstig van de plaats waar aan de kwaliteitseisen moet worden voldaan, in de zin van artikel 6 van Richtlijn 98/83/EG en onverminderd de voorschriften van Richtlijn 80/778/EEG en Richtlijn 98/83/EG.

Onder deze definitie vallen volgens de Europese Verordening niet:

1. diervoeder;
2. levende dieren, tenzij bereid om in de handel te worden gebracht voor menselijke consumptie;
3. planten vóór de oogst;
4. geneesmiddelen in de zin van Richtlijn 65/65/EEG en Richtlijn 92/73/EEG van de Raad;
5. cosmetische producten in de zin van Richtlijn 76/768/EEG van de Raad;
6. tabak en tabaksproducten in de zin van Richtlijn 89/622/EEG van de Raad;
7. verdovende middelen en psychotrope stoffen in de zin van het Enkelvoudig Verdrag van de Verenigde Naties inzake verdovende middelen van 1961 en het Verdrag van de Verenigde Naties inzake psychotrope stoffen van 1971;
8. residuen en contaminanten.

Nederlandse wetgeving

De Nederlandse Voedsel- en Waren Autoriteit (NVWA) gebruikt de bovenstaande definitie van levensmiddelen.

De Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) behartigt de belangen van de handelaars in levensmiddelen. Eventueel verkopen zij naast etenswaren ook andere producten, zoals schoonmaakmiddelen.

De Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie waakt onder meer over de Reclamecode voor Voedingsmiddelen, een onderdeel van de Nederlandse Reclame Code, in samenwerking met de Consumentenbond, het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, het Voedingscentrum en de Stichting Reclame Code.

Belgische wetgeving

Ook in de Belgische wetgeving worden de woorden voedingsmiddelen en levensmiddelen als synoniem gebruikt.

Voedingsmiddelen werden in de wet van 1977 gedefinieerd als:

• ieder produkt^{(spelling uit 1977)} of zelfstandigheid bestemd voor de menselijke voeding, daarin begrepen genotmiddelen, zout, toekruiden, (...).

Het woord genotmiddelen in deze definitie verwijst niet naar tabak, want dat staat in deze wet verder onder ’andere produkten’.

Het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen definieert ’levensmiddel’ als:

elke stof of product verwerkt, gedeeltelijk verwerkt of onverwerkt, bestemd om door de mens te worden geconsumeerd of waarvan redelijkerwijs kan worden verwacht dat zij door de mens worden geconsumeerd.

Levensmiddelen contra voedingsmiddelen

Juridisch wordt geen verschil gemaakt tussen levensmiddelen en voedingsmiddelen. In het kader van natuurlijke en volwaardige voeding wordt tussen beide begrippen wel eens een onderscheid gemaakt. Dit gaat terug op de voedingstheorieën van de Duitse dr. Werner Kollath. In de moderne voedingsindustrie worden de oorspronkelijke volwaardige en hele levensmiddelen vaak uit elkaar gehaald in hun bestanddelen, die dan sterk bewerkt worden en opnieuw gecombineerd tot voedingsmiddelen. Bijvoorbeeld: uit geraffineerd wit meel met suiker en vet (zonder alle belangrijke nutriënten die aanwezig zijn in de niet-geraffineerde planten) worden, met toevoeging van producten zoals smaakstoffen en bewaarmiddelen, koekjes gebakken. Die worden vanuit het kader van volwaardige voeding, niet gezien als levensmiddelen. Een ander voorbeeld kan zijn: groenten die door chemische bemesting zo geforceerd worden dat deze sneller groeien maar minder rijk zijn aan belangrijke antioxidantiën.

Zie ook

• Levensmiddelentechnologie
• Voedingsmiddel
• Voedingsmiddelenindustrie

Verwijzingen