Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Kropaar
Beschrijving
Kropaar Dactylis glomerata is min of meer grijsgroen, dichte zoden vormend. De stengel is rechtopstaand of aan de voet geknikt opstijgend, vrij glad. De bladen hebben een gesloten, samengedrukte, meestal rugwaarts ruwe schede en een in de jeugd gevouwen, smalle of tot bijna 1 cm brede, ruwe of bijna gladde schijf. Het tongetje is tot 4 mm lang, spits, loopt in franje uit.
De pluim is tot 18 cm lang, bijna steeds rechtopstaand, door de samengedrongen vertakkingen kluwens vormend, gelobd, breed scheef pyramidaal. Zij is naar het Festuca type gebouwd, n.l. is de as driekantig en draagt slechts aan 2 van de zijden afwisselend takken zodat zij wat naar een zijde gekeerd is. De takken staan alleen, zijn vrij dik en stijf, aan de ene zijde ruw of geheel glad, afstaand of vaak teruggeslagen. De kluwens zijn aan de top vaak meer breed dan lang. De as van de aartjes valt met de vruchten in leden af. De aartjes zijn zijdelings samengedrukt, langwerpig-eirond, circa 7 mm lang, 3-4-bloemig, vaak violet aangelopen, naar de zijde van de pluim of zijas iets concaaf. De kelkkafjes zijn toegespitst, stijf, groen, het onderste is 1-nervig en korter dan het 3-nervige, aan de kiel stijfharig gewimperde, bovenste. Het onderste kroonkafje is, althans aan de voet onduidelijk 3- of 5-nervig, rugwaarts ruw, aan de kiel stijfharig gewimperd. Ook die van de bovenste bloemen zijn geleidelijk toegespitst. De kelkkafjes en het onderste kroonkafje zijn scherp gekield. De helmhokjes zijn evenwijdig, aan de voet weinig gescheiden. De schubbetjes zijn ongelijk 2-delig. Het vruchtbeginsel is kaal, draagt aan zijn top een vrij korte stijl. De vrucht is langwerpig-eirond, aan de zijde van het bovenste kroonkafje vlak, niet gegroefd. 30-90 cm. Mei, juni, zelden in augustus nog eens.
De varieteit abbreviata Drejer. heeft een zeer korte, samengetrokken pluim. De plant is meestal niet meer dan 3o cm hoog. Ook komt de monstruositeit vivipara voor, met aartjes, die tot uitspruitsels uitgroeien.
Bijzonderheden
De bloemen zijn zwak proterogynisch, want als de helmdraden zich nog niet geheel hebben gestrekt en de helmknopjes nog niet zijn opengesprongen, zijn de stempels, die uit de uiteenwijkende kafjes steken, reeds geschikt om stuifmeel op te nemen. De helmdraden blijven stijf uitgestrekt, zodat gemakkelijk spontane zelfbestuiving kan plaats hebben. Nadat de helmknopjes zijn afgevallen, blijven de stempels nog vrij lang geschikt om stuifmeel op te nemen.
Verspreiding
De plant is in het voor- en het najaar, als de bladen minder ruw zijn, een uitstekend voedergewas voor het vee. Zij komt in heel Europa voor in droge weiden, aan wegen, heggen en in kreupelhout. De soort is bij ons algemeen, de var. komt op droge, weinig vruchtbare plaatsen voor en is bij ons bij den Haag, Rotterdam en op Zuid-Beveland gevonden. De monstruositeit is bij Rotterdam gevonden.
Volksnamen
De naam kropaar is het meest algemeen in gebruik. In West-Friesland noemt men het gras breegras, op Overflakkee bunt en knobbeltjesbunt.
D actylis = van het Griekse dactylos: vinger, om de vingervormig gelobde pluim.
glomer ata = kluwenvormig opeengehoopt, abbreviata = afgekort.
Blz. 514, deel 1 van de Flora van Nederland 1909-1911 (3 delen) door H. Heukels.