Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Krankzinnigheid

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Krankzinnigheid is een oude geneeskundige term. Men gebruikte deze term voor vrijwel alle mensen met een verstandelijke handicap en/of een psychiatrisch ziektebeeld die zich sterk afwijkend gedroegen. De letterlijke betekenis van het woord is iemand waarvan de zinnen (de geest, het verstand) krank (ziek) zijn. Naarmate men met de opkomst van de moderne psychiatrie (begin 20e eeuw) onderscheid ging maken tussen de verschillende ziektebeelden, raakte de term in onbruik. Zoals met zoveel aanvankelijk technische termen uit de psychiatrie veranderde de aanduiding 'krankzinnige' mettertijd in een scheldwoord, een synoniem voor gek. Voor krankzinnigheid ziet men in de middeleeuwen drie oorzaken:

  1. Men kon bezeten zijn door de duivel of een boze geest. Gangbare remedie was het exorcisme
  2. Een lichamelijke oorzaak, bijvoorbeeld door een verkeerde balans van de lichaamssappen.
  3. Een geestelijke oorzaak, zoals angst, verdriet of te hard werken.

De middeleeuwse artsen onderscheidden ook een aantal soorten van krankzinnigheid, zoals frenesis (met als kenmerken wartaal en hoge koorts), insania (met als kenmerken manie of melancholie), epilepsie (ook aangeduid als maanziekte) en hysterie. Een aantal behandelmethoden stond dan ter beschikking: De arts kon aderlaten of de patiënt laten purgeren (de darm leeg maken) of laten zweten. Hij kon ook onderdompeling, drankjes of zalfjes voorschrijven. Een heel bijzondere behandeling was schedeltrepanatie of het keisnijden. Een kwakzalver maakte dan een snee in het hoofd en haalde daar een kei uit (die hij in zijn hand verborgen hield). Hiervan zijn vele schilderijen overgeleverd, meestal getiteld 'het snijden van de kei'[1]. Verder kon de arts rust, muziek of lichamelijke arbeid voorschrijven.

Krankzinnigen werden soms opgenomen in een sociale gemeenschap. Zij werden dan vaak gezien als een soort dorpsgek. Was een krankzinnige ongewenst of qua gedrag niet te hanteren, dan kon hij of zij worden opgenomen in een krankzinnigengesticht. Daarnaast werden krankzinnigen ook wel door familie verborgen voor de samenleving, soms zelfs vermoord.

Lijst van historische personen met krankzinnigheid of een ernstige geestesstoornis

In dit lijstje worden enkel namen van personen opgenomen wiens krankzinnigheid, geestesstoornis of mentale ziekte historisch of wetenschappelijk gesuggereerd of bewezen is. In de meeste gevallen manifisteerde deze "krankzinnigheid" zich pas op latere leeftijd. Mensen die louter vanwege hun excentriciteit "gek" worden genoemd, zoals Salvador Dali, Lee "Scratch" Perry of Michael Jackson, worden hier niet opgenomen. (Zie daarvoor: excentriciteit (gedrag)) En alhoewel gekken regelmatig als Napoleon verkleed rondlopen was de echte Napoleon Bonaparte niet gek.

Lijst van fictieve personen met krankzinnigheid of een ernstige geestesstoornis

Trivia

Naast het ziek van zinnen oftewel geestesziek zijn, heeft "krankzinnig" ook de betekenis van dwaas(heid), en ook is het een benaming voor : heel erg.


  1. º Afbeelding en bespreking van het schilderij van Jan Steen 'Het snijden van de Kei'
rel=nofollow
Wikiwoordenboek Zoek krankzinnig op in het WikiWoordenboek.
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Krankzinnigheid&oldid=40541"