Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Koningin Elisabeth Wedstrijd
De Koningin Elisabeth Wedstrijd (Officiële naam: Internationale Muziekwedstrijd Koningin Elisabeth van België) is een internationale muziekwedstrijd in België, opgericht in 1937 door de Belgische vioolvirtuoos Eugène Ysaÿe die ze vernoemde naar Elisabeth in Beieren, Koningin der Belgen.
Organisatie
De wedstrijd vindt plaats in Brussel en staat open voor jonge (d.i. tot 30 jaar) musici. Er is afwisselend een wedstrijd voor pianisten, violisten en zangers, die om de vier jaar worden gehouden, met één jaar zonder wedstrijd. Er is ook een wedstrijd voor componisten, die om de twee jaar wordt georganiseerd, samen met de wedstrijd voor piano of viool. Het winnende werk fungeert dan als verplicht finalewerk voor de pianisten of violisten.
Deze wedstrijd geldt als een van de meest veeleisende muziekwedstrijden ter wereld. Ze bestaat uit voorronden, halve finales (voor de 24 besten) en een finale (voor de twaalf finalisten, de beste 6 worden "laureaat"). Na de halve finales worden de finalisten gedurende een week afgezonderd in de Muziekkapel Koningin Elisabeth te Argenteuil, waar ze geen bezoek mogen ontvangen en niet mogen uitgaan. Tijdens deze afzondering moeten zij het speciaal voor deze wedstrijd gecomponeerd werk instuderen.
De finale-concerten vinden plaats in de grote concertzaal van het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel, en worden rechtstreeks uitgezonden door radio en televisie; zij worden ook op CD uitgebracht. De voorronden vonden tot in 2011 plaats in het Koninklijk conservatorium van Brussel, vanaf 2012 in het Flageygebouw te Brussel-Elsene. De deelnemers worden beoordeeld door een internationale jury van gerenommeerde muzikale personaliteiten.
Koningin Fabiola was beschermvrouw van de wedstrijd. Jaarlijks werd dan ook de koningin Fabiola-prijs uitgereikt voor de laureaat. De wedstrijd en de laureaten genieten veel belangstelling van het Belgische hof. De juryleden worden elk jaar ontvangen op het Koninklijk Paleis voor een diner. Koningin Elisabeth onderhield persoonlijke contacten met de jury en de laureaten.
Geschiedenis
De Koningin Elisabethwedstrijd is de opvolger van de internationale muziekwedstrijd die in 1937 voor het eerst plaatsvond en genoemd was naar Eugène Ysaÿe, die in 1931 was overleden en kapelmeester aan het hof van België was geweest. De eerste wedstrijd, voor viool, had meteen grote internationale weerklank: de winnaar was de Sovjet-Russische violist David Oistrach.
In 1938 was de wedstrijd voorbehouden voor pianisten; winnaar was de Russische pianist Emil Gilels. In 1939 was er wedstrijd voor dirigenten gepland, maar die ging niet door vanwege het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.
Na de Tweede Wereldoorlog werd, in 1950, de VZW "Internationale Muziekwedstrijd Koningin Elisabeth van België" opgericht, en de naam van de wedstrijd veranderde vanaf 1951 in Koningin Elisabeth Wedstrijd.
Eerst werd er achtereenvolgens een wedstrijd gehouden voor viool, voor piano, en voor compositie, gevolgd door een jaar zonder wedstrijd. In 1975 werd de volgorde veranderd, om de volgende vioolwedstrijd te laten samenvallen met de honderdste verjaardag van de geboorte van Koningin Elisabeth, die zelf een violiste was.
De afzonderlijke wedstrijd voor componisten was niet erg succesvol; na de eerste wedstrijd, gewonnen door Michael Spisak, werd er herhaaldelijk aan de formule gesleuteld, maar ze verdween tenslotte tot 1991. Van dan af is er een tweejaarlijkse compositiewedstrijd voor een piano- of vioolconcerto; de winnende inzending vormt een verplicht onderdeel van het finaleprogramma voor de finalisten, die dit werk pas in de week voorafgaand aan de finale mogen instuderen.
De wedstrijd voor zang werd — op initiatief van Gerard Mortier—voor het eerst op het programma gezet in 1988. Zodoende kwamen de wedstrijden voor viool en piano wat verder uit elkaar te liggen om het niveau hoog te houden. De editie zang was meteen een groot populair succes, hoewel de formule ook aan kritiek onderhevig is: de deelnemers moeten zowel opera-aria's, liederen als Barokmuziek zingen, wat als onrealistisch ervaren wordt omdat geen enkele individuele stem geschikt zou zijn voor al deze genres.
Winnaars
De eerstgerangschikte laureaten ontvangen de Grote Prijs Koningin Elisabeth van België. Eerste-prijswinnaars van de Koningin Elisabethwedstrijd (voorheen Eugène Ysaÿe-wedstrijd) waren:
.png){kind=small}
Zoals voor alle klassieke-muziekwedstrijden, geldt ook voor de Koningin Elisabethwedstrijd dat winnen geen garantie is voor een grote muzikale carrière, en omgekeerd, dat men geen grote wedstrijden moet gewonnen hebben om een internationale carrière uit te bouwen. Enkele andere prijswinnaars die dit hebben bewezen zijn onder meer:
- Arturo Benedetti Michelangeli (7de prijs piano, 1938)
- Lazar Berman (5de prijs piano, 1956)
- Gidon Kremer (3de prijs viool, 1967)
- Mitsuko Uchida (10e prijs piano, 1968)
- Rudolf Werthen (7de prijs viool, 1971)
- Robert Groslot (6de prijs piano, 1978)
- Eliane Rodrigues (5de prijs piano, 1983)
- Rian de Waal (7de prijs piano, 1983)
Externe links
- Officiële site
- Online studie over de invloed van volgorde-effecten op de resultaten van de Koningin Elisabethwedstrijd (Digitale bibliotheek NIS)
- de Raad van Beheer
- Officiële website
- Palmares van het concours vanaf 1951 (Franstalig)
Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)