Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Kolibries

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Kolibries
Breedstaartkolibrie (Selasphorus platycercus)
Breedstaartkolibrie (Selasphorus platycercus)
Taxonomische indeling
Orde:Apodiformes (Gierzwaluwachtigen)
Familie
Trochilidae
Vigors, 1825
Wikimedia Commons Afbeeldingen Kolibries
Kolibries op Wikispecies Wikispecies
rel=nofollow

Kolibries oftewel Trochilidae zijn een familie van vogels uit de orde gierzwaluwachtigen (Apodiformes). Er zijn 325 tot 340 soorten, die worden onderverdeeld in de onderfamilies Phaethornithinae (met 34 soorten in zes geslachten) en Trochilinae, die de typische kolibries omvat. Het genencentrum van de kolibries ligt in Zuid-Amerika. Daar komen ook de meeste soorten voor.

Eigenschappen

De mannetjeskolibrie is bont, meestal metaalachtig groen gekleurd, met een glanzend rode, blauwe of smaragdgroene keelkleur. Het vrouwtje is onopvallend gekleurd.

De snavel is een belangrijk kenmerk voor de soortindeling. Bij de zwaardkolibrie (Ensifera ensifera) is de snavel bijna net zo lang als het gehele lijf dat 10 cm lang is. Daartegenover heeft Ramphomicron microrhynchum maar een snavellengte van 5 mm. De Eutoxeres hebben een sterk naar onderen gebogen snavel en de sabelsnavelkolibrie (Avocettula recurvirostris) heeft een snavel die aan de top naar boven gebogen is. Iedere snavel is op een bepaalde bloemvorm gespecialiseerd, waardoor er geen concurrentie tussen de kolibrie-soorten optreedt.

Tussen de soorten komen grote verschillen in gewicht voor. De kleinste (bijkolibrie, Mellisuga helenae) weegt 1,8 gram. De in Noord-Amerika meest voorkomende kolibrie (robijnkeelkolibrie, Archilochus colubris) weegt ongeveer 3 gram en is 7,6 cm groot.

Kolibries kunnen tot 15 jaar oud worden en keren ieder jaar naar dezelfde plaats terug. Als het te koud wordt, trekken ze naar meer zuidelijke streken.

De kolibrie heeft een lange snavel, waarmee hij in de kroonbuis van de bloem kan komen. Om bij de nectar te raken moet hij zijn tong uitrollen. De punt van de tong is gespleten en heeft de vorm van een strohalm. Hierdoor kan hij bij nectar komen waar zelfs insecten niet bij kunnen. De bloemen hebben een zeer lange kroonbuis en hebben zich voor hun bestuiving aangepast aan de kolibrie en de kolibrie aan de bloemen. Om het voor deze vogel extra aantrekkelijk te maken is er veel nectar aanwezig. Kolibries hebben een sterke voorkeur voor oranje en rode bloemen.

De kolibrie kan met suikerwater bijgevoerd worden. Vroeger werd daar een rode kleurstof aan toegevoegd. Tegenwoordig is de voerhouder van plastic en is de voet, waar het suikerwater inzit, roodgekleurd. De openingen van de voerbuisjes zijn zo klein dat er geen insecten bij kunnen en alleen de snavel van de kolibrie er doorheen kan.
Sommige soorten eten ook insecten. De kolibrie moet de hele dag eten om voldoende energie te bekomen. Zelfs als het regent blijft de kolibrie doorvliegen, maar kan dan minder voedsel vinden omdat veel bloemen zich bij regen sluiten. Wanneer het langer dan een week aanhoudend regent, sterven veel kolibries door gebrek aan voedsel.
De kolibrie slaapt alleen 's nachts . Tijdens de slaap daalt de lichaamstemperatuur enkele graden om energie te besparen. Vergelijkbaar met de winterslaap bij beren.

Snelheid

De kolibrie kan door de zeer snelle vleugelslag (15 tot 80 slagen per seconde, afhankelijk van de grootte van de vogel) in de lucht stil blijven hangen. Door de snelle vleugelslag kan de kolibrie als enige vogel ook achteruit vliegen. Ze kunnen zelfs recht omhoog en recht omlaag vliegen. De 'helikopter' onder de vogels. Deze manier van vliegen vraagt echter zeer veel energie die verkregen wordt uit de suikers die in de nectar zitten.
De universiteit van Californië onderzocht [1]de snelheid van de (mannetjes) Anna-kolibrie (Calypte anna) tijdens een duikvlucht. Dit gebeurde met een camera die 500 frames per seconde maakt. Er werd gemeten dat ze per seconde 385 keer hun eigen lichaamslengte afleggen (een straaljager haalt 150 keer, maar is op den duur uiteraard sneller). Bij het afremmen, dat met het spreiden van de vleugels gebeurt, ontstaat er een druk van negen keer de zwaartekracht. Een mens zou bij deze druk het bewustzijn verliezen.

Leefgebied

De kolibrie leeft op heel veel verschillende plaatsen, er zijn er die op open plaatsen leven, gebieden met veel zon en in de woestijn, maar ook kolibries die in het koude hooggebergte leven, of in het tropisch regenwoud of andere vochtige streken. Ze komen alleen voor in Amerika, maar dan wel over het hele continent, van Alaska tot in Vuurland.

Voortplanting

De kolibrie legt in twee dagen twee relatief grote, witte eieren die na 14-19 dagen uitkomen. De jongen worden gedurende 3-4 weken met insecten en nectar gevoed door de moeder. Deze voert tot 140 keer per dag de jongen, waarbij de lange snavel diep in de bek van het jong gestoken wordt. De vader verzorgt het nest niet en zorgt ook niet voor het grootbrengen van de jongen. Hij verdedigt wel het territorium tegen binnendringende soortgenoten. Daar kolibries zeer veel moeten eten, zijn de jongen altijd onbewaakt en vallen vaak ten prooi aan andere dieren zoals roofvogels, katten en slangen.

Diabetes

De kolibrie wordt als beeldmerk ook gebruikt in de logo's van het Diabetes Fonds en de Internationale Diabetes Federatie (IDF). De kolibrie is gekozen als beeldmerk, omdat het leven van dit vogeltje elementen bevat, waarmee ook een diabetespatiënt te maken heeft, zoals het zorgvuldig opnemen van voedsel. De omhoog vliegende kolibrie symboliseert het optimisme dat het wetenschappelijk onderzoek eens erin zal slagen het diabetesprobleem op te lossen. In oktober 1985 werd tijdens het jubileumcongres van de Diabetesvereniging Nederland (DVN) de kolibrie officieel erkend als internationaal symbool voor het wetenschappelijk onderzoek rond diabetes mellitus.


Taxonomie

Wikimedia Commons  Vrije mediabestanden over Trochilidae op Wikimedia Commons


Referenties

  1. º http://www.nu.nl/wetenschap/2021305/kolibrie-blijkt-snelste-dier-op-aarde-.html
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Kolibries&oldid=28737"