Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Kairos
Kairos (Oudgrieks: καιρός) is het Griekse begrip voor het juiste moment, de vastgestelde of passende tijd, het geschikte moment, het kritieke ogenblik, de kans of gelegenheid. Er waren twee Griekse begrippen voor tijd: chronos was sequentiële, chronologische tijd. Kairos daarentegen was het tijdstip of de gelegenheid van voorbijgaande natuur. In modern Grieks betekent kairos ook het weer.
Mythologie
In de Griekse mythologie werd het begrip kairos de gepersonificeerd als een godheid. Hij werd voorgesteld als het jongste goddelijke kind van de oppergod Zeus.
Latijn
De naam ’Caerus’ is een Latijnse spelling van de Griekse naam ’Kairos’. De vergelijkbare Romeinse godheid heette Occasio of Tempus. Ook Fortuna nam wel eens een vergelijkbare plaats in.
Iconografie
Kairos wordt afgebeeld zonder kleren en kaal, afgezien van een haarlok op zijn voorhoofd. Deze haarlok stelde voor dat men de gelegenheid kan grijpen als die dichtbij is, maar aangezien hij naakt is, is er geen manier om de kans nog te grijpen wanneer deze voorbij is. Net als Hermes wordt hij vaak afgebeeld met vleugels aan zijn voeten, omdat de gelegenheid snel weer voorbij is.
Hij wordt steeds voorgesteld als jong en mooi, want de gelegenheid wordt nooit oud, en schoonheid gaat voorbij. Hij heeft vaak een scheermes of een weegschaal bij zich, wat benadrukt dat de gelegenheid een kritiek moment is: scherp onderscheidend en doorslaggevend voor het vervolg.
Teksten
In de derde eeuw v. Chr. schreef de Griekse dichter Posidippus van Pella, een epigram (AP 16.275) over een standbeeld van Kairos. In de 4e eeuw maakte de Latijnse dichter Ausonius hiervan een bewerking in het Latijn, (Epigrammen 12), over de godin Occasio. Erasmus nam beide versies, met een eigen vertaling in het Latijn op in zijn Adagia (595 = I.6.95).
Pausanias vermeldde in zijn Beschrijving van Griekenland in boek 5 (5.14.9) ook een altaar voor Kairos onder de altaren bij Olympia en vertelt dat een van de gedichten van Ion uit Chios een hymne aan Kairos is.[1]
De Griekse sofist en redenaar Callistratus, die leefde in de derde of vierde eeuw, beschreef in zijn Ekphraseis (Latijn: Statuarum descriptiones) veertien beroemde beeldhouwwerken, waaronder het beeld van Kairos in Sicyon, gemaakt door de beeldhouwer Lysippos.
De eerste-eeuwse Romeinse fabelschrijver Phaedrus gaf in zijn versie van de Fabulae Aesopiae (Fabels van Aesopus) boek 5, fabel 8, een beschrijving van Kairos, onder de Latijnse naam Tempus:[2][3]
- Tempus
- Cursu volucri, pendens in novacula,
- calvus, comosa fronte, nudo corpore,
- quem si occuparis, teneas, elapsum semel
- non ipse possit Iuppiter reprehendere,
- occasionem rerum significat brevem.
- Effectus impediret ne segnis mora,
- finxere antiqui talem effigiem Temporis.
- Het Moment
- In vliegende sprint, balancerend op de rand van de snede,
- kaal met een haarlok op zijn voorhoofd, het lichaam bloot –
- greep je hem vooraf, houd je hem vast, maar eenmaal ontsnapt
- kan Jupiter zelf hem niet eens terughalen –
- zo geeft hij uitdrukking aan het korte moment dat daden mogelijk zijn.
- Om resultaten niet mis te lopen door getreuzel
- bedacht men in het verleden dit beeld van Het Moment.
Bronnen, noten en/of referenties
|
