Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Julius Wellhausen
| Julius Wellhausen | ||
| ||
| Algemene informatie | ||
| Academische titel | doctor | |
| Geboren | 17 mei 1844, Hamelen | |
| Overleden | 7 januari 1918, Göttingen | |
| Bekend van | documentaire hypothese | |
| Beroep | hoogleraar | |
| Carrière | ||
| 1875 | Greifswald | |
| 1885 | oriëntaalse talen, Marburg | |
| 1892 | Göttingen | |
| Overige informatie | ||
| Partner(s) | Marie Limpricht | |
| Kinderen | – | |
| Religie | luthers | |
Julius Wellhausen (Hamelen, 17 mei 1844 – Göttingen, 7 januari 1918) was een Duitse protestantse theoloog en oriëntalist, die vooral bekend is voor zijn bijdragen aan de hedendaagse ’hogere Bijbelkritiek’ (moderne vorm- en redactiekritiek). Hij was een grondlegger van de documentaire hypothese over het ontstaan van de Pentateuch (die daarom ook wel de Wellhausen-hypothese wordt genoemd).
Leven
Hij werd geboren in Hamelen (Hameln) in het Koninkrijk Hannover als zoon van de lutherse predikant. Na universitaire studies in Göttingen onder Georg Heinrich August Ewald, doceerde hij geschiedenis van het Oude Testament als privaatdocent. In 1872 werd hij benoemd tot hoogleraar in de theologie aan de universiteit van Greifswald. Hij trouwde in 1875 met Marie Limpricht, een bekende pianiste. Zij was de dochter van een scheikundeprofessor in Greifswald. Het paar kreeg geen kinderen.
In 1882 nam Wellhausen ontslag uit de theologische faculteit, volgens zijn ontslagbrief om gewetensredenen. Hij was hoogleraar theologie geworden met de bedoeling om de Bijbel op wetenschappelijke basis te onderzoeken, maar men verwachtte van een theoloog dat hij geestelijken zou opleiden voor taken in de kerk. Dat was niet de taak die hij voor ogen had.
Hij werd buitengewoon hoogleraar (professor extraordinarius) oriëntaalse talen aan de faculteit voor taalkunde in Marburg in 1885. In 1892 werd hij getransfereerd naar Göttingen.
Rond die periode ging hij zich concentreren op de vroege geschiedenis van de islam.
Hij bleef in Göttingen tot zijn overlijden in 1918.
Werk
In zijn hoofdwerk verdedigde hij de visie dat Mozes niet de auteur was van de Pentateuch, maar dat deze geschriften het resultaat waren van een lange mondelinge traditie. Hij onderscheidde twee lagen in het boek Genesis en stelde dat de laag met de verhalen het oudste gedeelte van de Pentateuch vormden, terwijl de wetten en riten latere elementen waren.
Na 1900 richtte hij zich op nieuwtestamentische studies. Zijn stelling dat het evangelie van Marcus ouder is dan de hypothetische Q-bron (Das Evangelium Marci, übersetzt und erklärt, 1903), genoot minder succes dan zijn theorieën over de Pentateuch en over de islam.
Bibliografie
- De gentibus et familiis Judaeis quae 1. Chr 2.4 enumerantur. 1870.
- Der Text der Bücher Samuelis. Vandenhoeck u. Ruprecht, Göttingen 1871.
- Die Pharisäer und die Sadducäer. Eine Untersuchung zur inneren jüdischen Geschichte. L. Bamberg, Greifswald 1874.
- Geschichte Israels in zwei Bänden, Bd 1. Reimer, Berlin 1878.
- Muhammed in Medina: Das ist Vakidi’s Kitab al Maghazi. In verkürzter deutscher Wiedergabe. Reimer, Berlin 1882.
- Prolegomena zur Geschichte Israels. 2. Ausgabe, Bd. 1. Reimer, Berlin 1883; Prolegomena, 3. Ausgabe, Reimer, Berlin 1886; Prolegomena, 5. Ausgabe, Reimer, Berlin 1899.
- Abriss der Geschichte Israels und Juda’s. in: Skizzen und Vorarbeiten, 1. Heft. Reimer, Berlin 1884.
- Lieder der Hudhailiten, Arabisch und Deutsch. in: Skizzen und Vorarbeiten, 1. Heft. Reimer, Berlin 1884.
- Die Composition des Hexateuch. in: Skizzen und Vorarbeiten, 2. Heft. Reimer, Berlin 1885; 3. Aufl., Reimer, Berlin 1899.; Die Composition des Hexateuchs und der historischen Bücher des Alten Testaments. 4. unv. Auflage. De Gruyter, Berlin 1963.
- Medina vor dem Islam; Muhammads Gemeindeordnung von Medina; Seine Schreiben, und die Gesandschaften an ihn. in: Skizzen und Vorarbeiten, 4. Heft. Reimer, Berlin 1889.
- Die Kleinen Propheten übersetzt und mit Noten. in: Skizzen und Vorarbeiten, 5. Heft. Reimer, Berlin 1992; Die Kleinen Propheten, 2. Aufl., Reimer, Berlin 1993.
- Israelitische und Jüdische Geschichte. 1. Auflage. Reimer, Berlin 1894; 5. Aufl. 1904; 6. Aufl. 1907; 8. Aufl. De Gruyter, Berlin/Leipzig 1921.
- Reste arabischen Heidentums. Reimer, Berlin 1897.
- Prolegomena zur ältesten Geschichte des Islams. in: Skizzen und Vorarbeiten, 6. Heft. Reimer, Berlin 1899, p. 1–160.
- Verschiedenes: Bemerkungen zu den Psalmen; Des Menschen Sohn; Zur Apokalyptischen Literatur; Über einige schwache Verben im Hebräischen. in: Skizzen und Vorarbeiten, 6. Heft. Reimer, Berlin 1899, p. 161 e.v.
- Die religiös-politischen Oppositionsparteien im alten Islam. Weidmann, Berlin 1901; Die religiös-politischen Oppositionsparteien im alten Islam, hrsg., eingeleitet und mit einer Bibliographie versehen von Ekkehard Ellinger, deux mondes, Schwetzingen 2010, ISBN 978-3-932662-12-6.
- Das Arabische Reich und sein Sturz. Reimer, Berlin 1902.
- Das Evangelium Marci übersetzt und erklärt. Reimer, Berlin 1903.
- Das Evangelium Matthaei übersetzt und erklärt. Reimer, Berlin 1904.
- Das Evangelium Lucae, übersetzt und erklärt.' Reimer, Berlin 1904.
- Einleitung in die ersten drei Evangelien. Reimer, Berlin 1905.
- Die Christliche Religion mit Einschluss der israelitisch-jüdischen Religion. In: Paul Hinneberg (Hrsg.): Kultur der Gegenwart. Teubner, Berlin/Leipzig 1906, p. 1–40.
- Das Evangelium Johannis. Reimer, Berlin 1908.
- Kritische Analyse der Apostelgeschichte. In: Abhandlungen der königlichen Gesellschaft der Wissenschaften zu Göttingen, philologisch-historische Klasse. Neue Folge, Band XV, Nr. 2. Weidmann, Berlin 1914.
- Grundrisse zum Alten Testament. (postuum) uitgegeven door Rudolf Smend. Kaiser, München 1965.
Wellhausens studies staan gecatalogiseerd bij Rudolf Smend: Julius Wellhausen, ein Bahnbrecher in drei Disziplinen (Reihe Themen, 84). Siemens Stiftung, München 2006, ISBN 3-938593-04-0, p. 64 e.v.
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland) • Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Claude.ai (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Copilot (Opgepast! Altijd verifiëren!) • tekst herschrijven met scribbr.io •
- Pagina's met dubbele sjabloonparameters
- Duits theoloog
- Luthers theoloog
- Duits hoogleraar
- Oudtestamenticus
- Oriëntalist
- Hoogleraar aan de Universiteit Göttingen
- Geboren in Hamelen
- Geboren in Nedersaksen
- Geboren op 17 mei
- Geboren in 1844
- Overleden in Göttingen
- Overleden op 7 januari
- Overleden in 1918
- Groeiend artikel