Jan Barrette

Jan Barrette

Jan Barrette (Zaandam, 27 februari 1889 – Zaandam, 15 oktober 1929) was een Nederlands worstelaar. Hij is tweemaal Nederlands kampioen geweest en kwam in de periode 1907 tot 1923 regelmatig uit op Nationale en regionale wedstrijden, voornamelijk in Noord-Holland.

Jan Barrette was van beroep kastelein. In de periode 1907 tot 1923 won hij vele toernooien. In 1908 was hij Nederlands kampioen Grieks-Romeins worstelen in de categorie lichtgewicht. In 1911 was hij Nederlands kampioen in de categorie middengewicht. Na zijn actieve loopbaan werd hij scheidsrechter. Hij overleed op jonge leeftijd, slechts 40 jaar oud.

Crisistijd en de worstelsport

Omstreeks 1910 maakte de worstelsport een geweldige opgang en hieruit kwamen vooral in de Zaanstreek een stel echte kampioenen voort. De cafés golden in die tijd als strijdperk en opmerkelijk was, dat een aantal vooraanstaande worstelaars als kastelein aan de kost kwamen. Jan Barrette worstelde in Zaandam vanaf zijn jeugd tot eind 1915 bij zijn vereniging "Z.A.C. de Halter", totdat hij overstapte naar de andere worstelvereniging in Zaandam, "Sandow". Jan werkte als kastelein in een café aan de Gedempte Oude Gracht. In 1922 kochten Jan en zijn vrouw Maartje Sol (beiden 32 jaar oud) een eigen café in de Jacobstraat 5 in Haarlem, waar ze ook gingen wonen (boven het café). Jan ruilde ook zijn Zaanse worstelclub voor worstelvereniging "Hercules" in Haarlem. Getraind werd er in een klein rokerig zaaltje achter een café. Kleed- of wasgelegenheid was er vrijwel niet. En de kastelein en zijn vrouw Maartje wilden wel graag dat er ook nog wat werd verteerd. Logisch als je bedenkt dat er maar heel weinig huur werd betaald voor het zaaltje. Dit was in het begin van de crisis-jaren.

Jan Barrette en Jan Sint

Vooral de duels, die Barrette tegen de Wormerveerder Jan Sint uitvocht, stonden in het middelpunt van de belangstelling. Nu eens stonden deze twee matadors op het gebied van de krachtsport in het café van Barrette oog in oog met elkaar, dan weer bonden zij de strijd in Wormerveer aan in het café van Sint aan de Transvaalstraat. Het waren partijen waarvan de liefhebbers zaten te smullen, want Barrette en de iets kleinere Sint gaven elkaar geen duimbreed toe. Tijdens elke partij van deze twee Zaankanters was de mat omhuld met een grote schare supporters, die Sint meestal aan het langste eind zagen trekken. Erg overtuigend waren de overwinningen van de Wormerveerder echter niet, want hij zegevierde dan slechts met een gering puntenverschil.

Ook op het kampioenschap van Nederland ontmoetten Sint en Barrette elkaar altijd en wel in de middengewichtklasse. In de meeste gevallen kwamen zij in de finale aan bod en het laat zich begrijpen, dat het er dan hard van langs ging. Barrette kwam tweemaal in het bezit van de nationale titel, doch de zegekar van Sint droeg een nog veel zwaardere lading tropeeën. In 1912 stond de Achilles-man Sint op het hoogtepunt van zijn krachten. Toen was hij de enige Nederlandse worstelaar, die voor de Olympische Spelen in Stockholm uitverkoren was. Dat was in die tijd een geweldige onderscheiding. Geladen trok de Wormerveerder naar de Zweedse hoofdstad, dwong er verschillende tegenstanders tot capitulatie, maar werd ten slotte zonder prijs naar huis gestuurd.

Spanning

De duels in de cafés gingen inmiddels gewoon door en veel jongeren voelden zich tot de worstelsport aangetrokken. Een groot korps kampioenen diende zich aan en trad daarmee in de voetsporen van Sint, Barrette en niet te vergeten Jaap Westrop, die in 1910 Europees kampioen werd. Qua spanning bleken de duels, zoals Sint en Barrette uitvochten, niet te evenaren. De Zaandamse kastelein, wiens café aan de Gedempte Oude Gracht stond, was bijvoorbeeld een meester in het bruggen. Dit is de stand, waarbij de worstelaar met zijn hoofd en benen op de mat rust. Dit is de enige manier om niet met de schouders, hetgeen verlies betekent, op de mat te komen. In Beverwijk, waar de kampioenschappen van Noord-Holland georganiseerd werden, presteerde Barrette het eens zich een half uur in de brugstand te handhaven. Sint deed echter geen pogingen om zijn tegenstander te overrompelen, omdat Barrette vanuit de brugstand een zeer felle aanval wist op te bouwen. Tijdens dat duel in Beverwijk was er in het café een strijkje en Barrette voelde zich zo op zijn gemak in de brugstand, dat hij met zijn voeten op de maat ging slaan. Dit tot grote hilariteit van het publiek. Sint liet zich evenwel niet kennen, want even later begon ook hij met zijn voeten de maat te volgen.

De wedstrijden tussen Sint en Barrette blijven echter in de herinnering van velen het toppunt van de Nederlandse worstelsport. Deze worstelaars hebben het aanzien van het worstelen ook langzaam maar zeker veranderd van een worstelsport die eerst alleen werd beoefend in een ‘kroegensfeer’, naar een betere omgeving. Die ”kroegensfeer” werd niet negatief bedoeld. Leden als Barrette en Sint, die hun lokaliteiten afstonden om worstelwedstrijden te organiseren of daar zelf aan deel te nemen, verdienden een eerlijke boterham en hebben veel bijgedragen tot de verdere ontwikkeling van de worstelsport.

Carrière als worstelaar (Grieks/Romeins)

Wedstrijd	Lokatie	Categorie	Prestatie	Datum	Plaats
Kampioenschap van Nederland 1907	A.A.C.Hercules, Amsterdam	lichtgewicht	4e plaats	24 maart 1907	Amsterdam
Kampioenschap van Nederland 1908	A.A.C.Arena, Amsterdam	lichtgewicht	1e plaats	04 mei 1908	Amsterdam
Kwalificatiewedstr. Olymp.Spelen 1908 London	het Brongebouw in Haarlem	lichtgewicht	uitgeschakeld	21 juni 1908	Haarlem
Kampioenschap van Noord Holland	"Sandows", gebouw Plancius	middengewicht	2e plaats	16 mei 1909	Amsterdam
Kampioenschap Nederland vrij worstelen	tuin van “het Tolhuis over het IJ”	middengewicht	3e plaats	5 september 1909	Amsterdam
Districtswedstr worstelen Amsterdam eo	“Sandows”, gebouw Plancius	lichtgewicht	2e plaats	14 november 1909	Amsterdam
Krachtsport wedstrijden	in de gemeente Buren	lichtgewicht	2e plaats	17 mei 1910	Buren (Gld)
Sportfeesten voor julileum N.B.L.O.	’s-Gravenhage	lichtgewicht	3e plaats	31 juli 1910	‘s-Gravenhage
Kampioenschap van Nederland 1911	onbekend	middengewicht	1e plaats	onbekend	onbekend
Districtswedstrijden worstelen Zaandam	Worstelclub “de Halter”	middengewicht	2e plaats	22 + 29 juni 1913	Zaandam
Kampioenschap van Nederland 1913	“Achilles”, Arnhem	middengewicht	2e plaats	25/26 december 1913	Arnhem
Kampioenschap Noord Holland 1916	“Ursus”, Watergraafsmeer	middengewicht	1e plaats	17 december 1916	Amsterdam
Kampioenschap Noord Nederland 1919	onbekend	middengewicht	1e plaats	juni 1919	onbekend
Kampioenschap van Nederland 1919	“Ursus”, Watergraafsmeer	middengewicht	2e plaats	14 december 1919	Amsterdam
Worstelwedstrijden in Haarlem	Haarlemsche Athletenclub “Hercules”	middengewicht	1e plaats	3 oktober 1923	Haarlem
Worstelwedstrijden in Haarlem + Extra prijs voor de snelste overwinning (1.52)	Haarlemsche Athletenclub “Hercules”	middengewicht	1e plaats	7 november 1923	Haarlem
Kampioenschap van Nederland 1923	Athletenclub “Door Oefening Kracht”	middengewicht	uitgeschakeld	25 november 1923	Amsterdam

Nederlands kampioen worstelen

Onderdeel	Jaar
Categorie Lichtgewicht	1908
Categorie Middengewicht	1911

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties Artikel Zaanse Courant 24-1-59. Jan heeft tijdens zijn worstelcarrière vele tientallen titels behaald, de belangrijkste titel was kampioen van Nederland. In mei 1908 werd Jan voor het eerst Kampioen van Nederland (in het lichtgewicht). In de periode 1911-1912 is hij nog een keer Nederlands kampioen geworden (nu in het middengewicht). het in-memoriam artikel van de hoofdredacteur van het bekende weekblad Sport in Beeld, Leo Lauer, uit oktober 1929