Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Jacob van Hoogstraten
| Jacob | ||
| Titel | prior | |
| Religie | Rooms-Katholieke Kerk | |
| Plaats | Keulen | |
| Echte naam | Jacobus | |
| Bijnaam | „van Hoogstraten” spellingsvarianten van Hoogstraeten van Hoogstraaten (de) von Hochstraten | |
| Geboortedatum | ca. 1460 | |
| Geboorteplaats | Hoogstraten, Brabant | |
| Sterfdatum | 21 januari 1527 | |
| Sterfplaats | Keulen | |
| Discipline | ||
| Bekend van | rechtszaak tegen Johannes Reuchlin | |
Jacob van Hoogstraten (Hoogstraten in het Hertogdom Brabant (nu België), ca. 1460 – Keulen, 21 januari 1527) was een pauselijk inquisiteur in de tijd van de protestantse reformatie.
Leven
Hoogstraten studeerde aan het college van de dominicanen aan de universiteit van Leuven de Vrije Kunsten en behaalde in 1485 als een van de eersten aan deze universiteit de graad van magister artium. Hij werd daarna opgenomen in de orde van de dominicanen te Keulen.
In 1496 werd hij tot priester gewijd. In 1500 werd hij verkozen tot prior van het dominicaanse convent in Antwerpen. Na zijn ambtsperiode te Antwerpen, keerde hij terug naar Keulen, waar hij in 1504 promoveerde als doctor in de theologie. Hij gaf lessen in de theologie aan de Universiteit van Keulen (toen: Universitas Studii Coloniensis).
Hij werd in 1508 verkozen tot prior van het convent te Keulen. Aan die functie was krachtens pauselijke volmacht de taak verbonden van pauselijk inquisiteur (Censor et quæstor fidei) voor de aartsbisdommen Keulen, Mainz en Trier. Hij was een hevig tegenstander van het humanisme en van de reformatie.
Hij vond dat de Talmoed en alle andere joodse boeken verbrand moesten worden. Hij nam Johannes Pfefferkorn, een tot het katholicisme bekeerde Jood, onder zijn bescherming en ondersteunde hem in zijn aanvallen tegen zijn voormalige geloofsgenoten. Door van Hoogstratens steun kon Pfefferkorn keizer Maximiliaan ertoe bewegen een bevel uit te geven dat joodse boeken vernietigd moesten worden.
Van Hoogstraten speelde zijn belangrijkste rol door als inquisiteur Johannes Reuchlin te vervolgen, die zich had uitgesproken tegen het verbranden van joodse boeken, waardoor de keizer het bevel tot boekverbranding besloot in te trekken. Dit stootte op ongenoegen bij de dominicanen. Pfefferkorn schreef een lasterschrift, Handspiegel, tegen Reuchlin, waarop deze ook met een boek antwoordde: Augenspiegel.
Van Hoogstraten beval Reuchlin in september 1513 om dadelijk naar Mainz te komen om verhoord te worden op verdenking van ketterij. Hoogstraten was zowel aanklager als rechter en beval de openbare boekverbranding van Reuchlins boek Augenspiegel. Toen Reuchlin daarop beroep deed op paus Leo X, werd de zaak toegewezen aan de bisschop van Speyer (Spiers). De bisschop besliste dat de Augenspiegel niets bevatte wat verwerpelijk was voor het katholieke geloof. De afgewezen Hoogstraten moest zelf de gerechtskosten dragen: 111 gulden dukaten (1516). Op aandrang van ridder Franz von Sickingen en de dominicanen, werd van Hoogstraten afgezet als prior en inquisiteur. Op 23 januari 1520 werd hij door de paus opnieuw aangesteld. Dit keer kon hij met succes Reuchlin veroordelen. Keizer Maximiliaan kwam echter niet op zijn beslissing terug dat de joodse boeken niet in beslag genomen mochten worden.
Hij zag in Maarten Luther de gevaarlijkste vijand van de Kerk en het was voornamelijk op zijn initiatief dat op 27 november 1519 de lutherse geschriften werden verbrand.
Werken
- Ad reverendissimum … Philippum sancte ecclesie Coloniensis arch. epm. tractatus magistralis declarans & graviter peccent quaerentes auxilium a maleficis.
- Handspiegel (Keulen)
- Defensio scholastica principum Alemanniæ in eo, quod sceleratos detinent insepultos in ligno contra P. Ravennatem (Keulen, 1508)
- Justificatorium principum Alemanniæ, dissolvens rationes Petri Ravennatis, quibus Principum judicia carpsit (Keulen, 1508)
- Tractatus de cadaveribus maleficorum morte punitorum (Keulen, 1508)
- Tractatus magistralis, declarans quam graviter peccent quærentes auxilium a maleficis (Keulen, 1510)
- Apologia Fr. Jacobi Hoogstraeten (Keulen, 1518)
- Apologia altera (Keulen, 1519)
- Destructio cabbalæ (Keulen, 1519)
- Margarita moralis phiosophiæ in duodecim redacta libros (Keulen, 1521).
Zie ook
Weblinks
(en) Hoogstraten (Hochstraten), Jacob van, in: Jewish Encyclopedia, New York: Funk & Wagnalls, 1901-1906. (vertaal via: 
)
(en) Jacob van Hoogstraten, in: Catholic Encyclopedia, New York, Robert Appleton Company, 1907-1912. (vertaal via: )
Q1679450 (reasonator)