Hulp bij aangifte

Hulp bij aangifte (als acroniem HUBA) omvat een dienst van de Nederlandse Belastingdienst. Deze hulpverlening wordt geboden door zowel de Belastingdienst zelf als door vrijwilligers van verschillende particuliere organisaties, zoals vakbonden en ouderenbonden. Het is de gangbare term voor het assisteren van burgers bij de aangifte voor de inkomstenbelasting.

HUBA Belastingdienst

Het invullen van een aangifte

De veruit bekendste hulp wordt geleverd via de BelastingTelefoon. Maar de Belastingdienst vult ook in met eigen mensen, via een afspraak op een regionaal belastingkantoot of via de BelastingTelefoon. Dat kan op kantoor zijn, maar indien noodzakelijk ook aan huis. Het moet gaan om inkomens lager dan het toetsingsinkomen voor de zorgtoeslag.

Samen met de HUBA-partners voorziet de HUBA in hulp voor belastingplichtigen bij het invullen van hun belastingaangiftes voor de inkomstenbelasting en het aanvragen van de toeslagen. De HUBA verzorgt aangiften voor inkomsten die vallen in box 1 en box 3. Mensen met inkomsten die vallen in box 2 van de inkomstenbelasting worden voor het invullen verwezen naar een accountant of professionele belastingconsulent, omdat het vaststellen van de winst- en verliesrekening van een bedrijf in het algemeen niet door de vrijwilligers kan worden gedaan.

HUBA Partners

HUBA-partners zijn belangenorganisaties als vakbonden, ouderenbonden en anderen.

Anno 2011 is het nog mogelijk via de HUBA-partners de aangifte 2010 en de aanvragen van toeslagen te versturen met de elektronische handtekening. (Voor leden die problemen hebben met het aanvragen van de DigiD - veelal ouderen - is dat een uitkomst.) De ervaring heeft geleerd dat bepaalde problemen bij de Belastingdienst daardoor niet worden ervaren bij aangiften die door middel van de elektronische handtekening worden verzorgd. Er wordt eHerkenning ter vervanging voor de DigiD ontwikkeld, waarbij de aangiften met behulp van een token via digipoort kunnen worden verstuurd.

HUBA-partners: Omvang dienstverlening

Het invullen gebeurt meestal op afspraak. In de invulperiode februari-maart zal dat bij een van de invul-locaties zijn, waar grootschalig wordt ingevuld. Daarbuiten en in de nazorg worden leden individueel geholpen, zo nodig ook bij het aanvragen van de toeslagen. De service omvat ook hulp in het vervolgtraject, indien de Belastingdienst niet direct akkoord gaat met de aangifte of fouten maakt. In dat geval wordt er nazorg verleend. Deze nazorg wordt steeds belangrijker, nu de Tegemoetkoming voor buitengewone uitgaven is vervangen door de Tegemoetkoming specifieke zorgkosten. Voor deze regeling zijn termijnen en een bezwaar- en beroepregeling ingevoerd. In de nazorg worden ook die aangiften gedaan, die niet in de reguliere aangifteperiode konden worden verwerkt. Er zijn belastingjaren, zoals 2006, dat meer dan 10% van de aangiften in de nazorg werden gedaan.

HUBA-partners: Vooraf Ingevulde Aangifte

Bij de HUBA-partners wordt voorlopig nog niet gewerkt met de vooringevulde aangifte (VIA). Wel heeft de Belastingdienst de reeds bestaande proef met de VIA in 2011 flink uitgebreid voor alle particuliere belastingplichtigen, die digitaal aangifte doen met de DigiD. Die kunnen als extra service via internet vanaf 1 maart 2011 een gedeeltelijk vooringevuld aangifteprogramma downloaden. Afhankelijk van de beschikbare informatie wordt de aangifte door de Belastingdienst vooringevuld met o.a. naam, adres en woonplaatsgegevens, het burgerservicenummer, het loon, WOZ gegevens, enkele heffingskortingen en het bedrag van de Voorlopige Teruggaaf. Het aantal vooringevulde gegevens verschilt dus per belastingplichtige. Deze kan de gegevens vervolgens controleren en aanvullen. Als het lid een op de eigen computer ingevulde aangifte meebrengt naar een invulpunt kan het daar gecontroleerd worden en met elektronische handtekening verzonden worden.

HUBA-partners: cd-rom

Voor de opleiding en het invullen van de HUBA vrijwilligers brengt de Belastingdienst met de medewerking van de belangenorganisaties jaarlijks een instructie cd-rom "Hulp bij aangifte" uit. Hierop staan:

• de Basiscursus Inkomstenbelasting
• de Gevorderdencursus Inkomstenbelasting
• extra oefenmateriaal
• de Toeslagencursus
• alle publieksfolders en het Fidemecum van de Belastingdienst
• een reader over de toeslagen
• documenten van de invulorganisaties
• externe links naar sites ten behoeve van het invullen
• het invulprogramma met elektronische handtekening

In principe wordt deze cd-rom niet door de Belastingdienst verzonden, maar moet vanaf de websites van de HUBA-partners gedownload worden.

FNV Belastingservice

Dit is een ISO-gecertificeerde dienstverlening van de vakcentrale FNV aan leden van de bij de FNV aangesloten bonden. De FNV Belastingservice verleent gratis hulp aan leden, hun niet georganiseerde partners en kinderen. Het is inbegrepen in het lidmaatschap van elke bij de FNV aangesloten vakbond. De vrijwillige FNV-consulenten vullen de belastingaangiften in op de computer en versturen de aangiften rechtstreeks naar de Belastingdienst via het internet. Tijdens de invulperiode worden voor alle FNV-leden de door hen aangeleverde financiële gegevens gecontroleerd. Mensen met lage inkomens kunnen soms extra financiële ondersteuning krijgen van de gemeente. Ook het vrijgelaten eigen vermogen is bij de toekenning van bijzondere bijstand van belang. De Adviseurs Sociale Voorzieningen van FNV Bondgenoten kunnen voor de leden berekenen of de leden ervoor in aanmerking kunnen komen.

Er is een speciale groep ervaren invullers die zich bezig houdt met aangiften van leden die in het buitenland werken of wonen. Die beschikt over specifieke kennis, toegespitst op die situatie. Niet iedere invul-locatie beschikt namelijk over specialisten op dit gebied. Ze werken voornamelijk voor leden in de grensstreken. De opleiding richt zich voornamelijk op aangiften voor Duitse en Belgische leden. Vanaf eind 2008 zijn extra invullers in opleiding genomen voor het opstellen van aangiften voor mensen uit Oost-Europa en kunnen ook Poolse leden worden geholpen. Ook worden zo nodig voor hen de toeslagen aangevraagd.

De historie

De FNV heeft al meer dan vijfenzeventig jaar ervaring met het helpen bij de aangifte voor de Inkomstenbelasting. De oudste belastinggids van de Industriebond NVV is van 1933. De service is sinds die tijd uitgegroeid tot de grootste belastingconsulent van Nederland.

Belastingjaar	Aantal aangiften	Aantal invullers
1986	85.000	3.900
-	-	-
1996	110.000	4.400
-	-	-
2000	140.000	4.400
2001	176.000	4.400
2002	200.000	4.400
2003	220.000	5.000
2004	230.000	5.000
2005	240.000	5.040
2006	280.000	5.090
2007	320.000	5.900
2008	350.000	5.900

De stijging van de aantallen (zie de tabel) zegt ook iets over de stijgende moeilijkheidsgraad van de aangifte.

De organisatie

De beroepsorganisatie van elf medewerkers werkt vanuit het hoofdkantoor van de FNV in Amsterdam en vijf FNV-steunpunten: in Groningen, Deventer, Rotterdam, Amsterdam en Weert. In zo'n 500 plaatsen in heel Nederland wordt de service georganiseerd door coördinatoren. ICT medewerkers installeren de software, kunnen gebruikers uitleggen hoe met de apparatuur moet worden omgegaan en hoe deze wordt aangesloten. Ze ondersteunen de kaderleden die de aangiften voor de leden verzorgen. Coördinatoren, ICT medewerkers en de overige kaderleden zijn allemaal vrijwilligers. Van alle vrijwilligers was anno 2009 32% vrouw en 4% jonger dan 35.

Technologische ontwikkeling

Aanvankelijk werden de aangiften op eigen FNV kopieën van het aangiftebiljet in potlood ingevuld en na goedkeuring van de daarvoor verantwoordelijke op de invullocatie met pen overgenomen op het aangiftebiljet van de Belastingdienst. Vanaf het moment dat de aangifte per diskette kon worden ingeleverd, zijn de aangiften zoveel mogelijk met de computer verzorgd, tegenwoordig gaat de belastingaangifte per internet. Er is nu voor de invullers een wekelijkse Mailservice, die zo nodig naar een afgeschermde site verwijst, een portaal FNV Belastingservice op het internet. Ook werkinstructies zijn beschikbaar. Anno 2009 is het op bijna 25% van de invullocaties mogelijk om een afspraak via het internet te maken.

Opleiding FNV invullers

Er is een traject van opleiding voor FNV leden, die geïnteresseerd zijn in de Inkomstenbelasting en die er als vrijwilliger plezier in hebben om andere FNV leden te helpen. Met dat traject wordt de kwaliteit gewaarborgd.

• Met ingang van najaar 2008 wordt de cursus in drie dagdelen gegeven. Alle aspiranten worden opgeleid via moderne didactiek met een lesprogramma dat kan worden gedownload en zo nodig ook beschikbaar is op cd-rom. Na de eerste avond worden de cursisten via het internet bij hun studie begeleid. Na drie weken volgt een tweede avond, waarop de opgaven en eventuele problemen besproken worden. Weer twee weken later is er een slotavond. Tussentijds blijven de cursisten begeleiding ontvangen en kunnen ze vragen stellen aan de instructeur(s).
• Na de eerste kennismaking met de stof in het najaar volgt in het vroege voorjaar, als de stof bezonken is, nog een cursus, volgens deze nieuwe lesmethode. Na die lessen is men aspirant-invuller en gaat aan de slag bij de invulgroep van de woonplaats.
• In het vroege voorjaar van de jaren erna volgt steeds een cursus van vier dagdelen, waarin de kennis en kunde voor de komende invulperiode weer op peil wordt gebracht. Men is na het 2e jaar gevorderde invuller, waarvan het ingevulde werk nog altijd door ervaren mensen wordt gecontroleerd alvorens het te verzenden. Op een bepaald moment is men dan allround invuller, iemand die geheel zelfstandig een aangifte in de inkomstenbelasting kan verzorgen.

De cursussen zijn gratis, inclusief het cursusmateriaal - waaronder de FNV Belastinggids - en worden plaatselijk gegeven, meestal in de avonduren. In samenwerking met de Belastingdienst is gestart met het maken van de omslag van volledig klassikaal lesgeven, naar een lesmethode waarbij klassikaal onderwijs en een cursus op cd-rom worden gecombineerd.

Opleiding instructeurs

Bij gebleken kennis en met voldoende ervaring kan men worden voorgedragen voor een kennistest. Met de uitslagen van die kennistest wordt bekeken of iemand in aanmerking kan komen voor de opleiding tot instructeur. Bij twijfel wordt iemand via een intensieve vooropleiding op voldoende niveau gebracht om aan de opleiding te kunnen beginnen. In vier jaarlijkse cursussen van een aantal dagen in een vormingscentrum of hotel centraal in het land wordt de instructeur dan opgeleid. Daarna volgt om de vijf jaar een verplichte herhalingscursus. Ook de cursussen voor instructeurs zijn gratis, inclusief het cursusmateriaal.

Topinstructeurs leiden de instructeurs op en behandelen gedurende het hele jaar de bijzondere situaties en bezwaarschriften.

FNV Belastingservice heeft ten behoeve van de opleiding van instructeurs het boek ‘De kunst van het Lesgeven’ uitgebracht.

FNV Belastinggids

De FNV geeft elk jaar een eigen belastinggids uit, met een aanvullende gids voor het invullen van aangiften van leden die in het buitenland wonen of werken. De gidsen worden gebruikt als cursusboek en naslagwerk en wordt ook op cd-rom uitgebracht. De gids en de cd zijn alleen bij de FNV en niet in de boekhandel te koop.

CNV Belastingservice

De CNV heeft een langjarige ervaring met het helpen van leden bij het doen van aangifte. Als het gezamenlijk inkomen op of onder bijstandsniveau is, wordt gratis hulp verleend, anders moet een klein bedrag worden betaald. Er wordt ook voor niet-leden ingevuld, maar die betalen iets meer. Ook bij het CNV maakt men een afspraak en komt men in principe naar een invulpunt. Die afspraken kunnen telefonisch én online gemaakt worden via CNV Belastingservice.

Telefonisch spreekuur

Op CNV-INFO kan informatie worden verkregen voor:

• Alle inhoudelijke informatie, die niets te maken heeft met een (gemaakte) afspraak.
• Het melden van een hulpvraag bij het invullen van een:

1. aanvraag en het doorgeven van wijzigingen huurtoeslag, kinderopvangtoeslag en kindgebondenbudget
2. aanvraag voorlopige aanslag (VA);
3. C-,F-, M-aangiften;
4. aangiften van grensarbeiders;
5. aangiften successierechten (aangifte i.g.v. overlijden);
6. aangiften na echtscheiding.

Deze bovenstaande aangiften worden niet op de belastingzittingen ingevuld. Na de zittingsperiode belt een deskundige belastingvrijwilliger het lid terug voor het maken van een afspraak.

De werkwijze

Op de CNV Belastingzittingen worden zowel leden als niet-leden geholpen door terzake deskundige vrijwilligers van het CNV. Voor het invullen van een aangifte wordt 45 tot 60 minuten gereserveerd. Sommige aangiften kosten minder en andere meer tijd. Op de zittingen wordt de aangifte ingevuld en online naar de Belastingdienst verzonden. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de elektronische handtekening. Deze handtekening kan, indien nodig, op de belastingzitting worden aangemaakt. Daarna wordt het computerbestand als tekstbestand (kopie) op een USB-stick, zodat de aangifte thuis of elders geprint kan worden. Sinds 2008 werkt het CNV met een USB-stick (64 MB) voor het bewaren van de aangiftes. De USB-stick is geschikt voor het opslaan van aangifte(n) in de komende jaren. Deze CNV USB-stick dient ter plaatse te worden aangeschaft. Hij moet worden meegebracht wanneer een aangifte wordt ingevuld. Om veiligheidsredenen worden alleen CNV USB-sticks voor het opslaan van aangiften gebruikt.

De kosten

Als tegemoetkoming in de organisatiekosten van de Belastingservice wordt van de leden een bijdrage per aangifte gevraagd. Er is een tarief voor leden:

• 1 aangifte
• 2 aangiften fiscale partners
• 1 voorlopige aangifte
• CNV USB-stick
• Gezamenlijk inkomen op of onder bijstandsniveau gratis

Voor niet-leden geldt een hoger tarief.

Toeslagen

CNV Belastingservice helpt de leden kosteloos met de aanvraag en het doorgeven van wijzigingen ten behoeve van de toeslagen. Als een belastingaangifte wordt ingevuld op een zittingen, dan worden inkomenswijzigingen direct doorgegeven aan Belastingdienst/Toeslagen. Indien na het invullen blijkt dat er recht bestaat op zorgtoeslag, wordt dat zoveel mogelijk ter plaatse geregeld. Het kanook zijn dat men met u daarvoor een nieuwe afspraakmaakt. Een aanvraag huurtoeslag, kinderopvangtoeslag en kindgebonden budget wordt altijd via een aparte afspraak verzorgd.

Ouderenbonden

De gezamenlijke ouderenbonden vullen voor leden vanaf 65 jaar met een inkomen bestaande uit enkel een AOW-uitkering of AOW met een aanvullend pensioen gratis eenvoudige aangiften in. Voor de hulp die de vrijwilligers bieden, wordt een kleine vergoeding gevraagd ten behoeve van gemaakte reiskosten, porto- en/of drukkosten. De inkomensgrens wordt bepaald door het toetsingsinkomen van de zorgtoeslag. Er zijn circa 2500 vrijwillige belastinginvullers van de gezamenlijke ouderenbonden. Ook deze bonden verlenen hulp bij het aanvragen of wijzigen van de huur- en/of zorgtoeslag. De service wordt verleend door een invuller van een ouderenbond, dat hoeft niet iemand van de eigen bond te zijn.

Voor het belastingjaar 2006 zijn 20% nog op papier. Dit aantal is niet inbegrepen in het aantal van de FNV. Voor het belastingjaar 2009 zijn meer dan 100.000 aangiftes gedaan.

De historie

Als gevolg van het grondig gewijzigde systeem van inkomstenbelasting werd in 2001 de behoefte aan hulp groter. De Unie KBO nam destijds, samen met de Belastingdienst, het initiatief voor het opzetten van deze dienst, om hulp te kunnen bieden aan leden bij het doen van aangifte. De ANBO en PCOB haakten vanaf de start gelijk aan en gezamenlijk werd de service ingericht en verder uitgebouwd. In de eerste jaren werkte de organisatie hoofdzakelijk vanuit het hoofdkantoor van de Unie KBO in Den Bosch. Door de enorme groei van de service werd ondersteuning later op provinciaal niveau geregeld.

Belastingjaar	Aantal aangiften	Aantal invullers
2001	10.000	400
2002	15.000	800
2003	20.000	1.000
2004	40.000	1.200
2005	52.000	1.550
2006	70.000	1.800
2007	85.000	2.200
2008	100.000	2.300

De organisatie

Naast de landelijke organisatie bestaan 12 provinciale coördinatiepunten, die ook de uitnodigingen voor de cursussen verzorgen. Binnen een coördinatiepunt kent men naast de coördinator, de functies van studiebegeleider en fiscalist. Afhankelijk van de omvang van het coördinatiepunt worden soms meerdere functies door één persoon uitgeoefend. De coördinator is verantwoordelijk voor de algemene gang van zaken in zijn/haar werkgebied en ziet o.a. toe op het werven van nieuwe belastinginvullers, het uitnodigen van belastinginvullers voor de cursus in zijn/haar provincie, het regelen van vraag en aanbod. De studiebegeleiders zijn aanwezig namens de belastingservice bij de cursussen om informatie te geven over deze driebonden-service en om daar vragen over te beantwoorden. Bij de fiscalisten kan men terecht, indien de invuller ergens m.b.t. een specifieke zaak niet uitkomt of een inhoudelijke vraag heeft over een aangifte. Deze fiscalisten kunnen vervolgens zo nodig rechtstreeks contact opnemen met de Belastingdienst en/of met het landelijk bureau.

Er bestaat een landelijk overleg Belastingservice Ouderenbonden, waarin vertegenwoordigers van de ANBO, de PCOB en de Unie KBO zitting hebben. Het secretariaat en de algemene dagelijkse leiding is ondergebracht bij de Unie KBO in Den Bosch.

De toekomst

De ANBO zal op termijn haar belastingservice geheel in de FNV Belastingservice integreren. Maar zolang politiek Den Haag de Belastingservice van de ouderenbonden niet alleen materieel, maar ook financieel blijft ondersteunen (tot en met in ieder geval 2012), heeft de ANBO eind 2009 aangegeven, dat ze tot die tijd gewoon met de PCOB en de Unie KBO voor wat betreft deze service op de oude manier wil blijven samenwerken.

De website

De bonden gebruiken gezamenlijk één website met belastinginformatie voor de invullers. De website bevat onder meer:

• een up-to-date adressenbestand, waarin gevonden kan worden wie er nog meer in een wijk/dorp/buurt of stad belastinginvuller is;
• de gegevens per coördinatiepunt;
• de mogelijkheid om een aantal zaken te downloaden, zoals de oefenopgaven, de oefencursus, naslagwerken, richtlijnen en tal van speciaal voor de ouderenbonden ontworpen softwareprogramma’s, zoals voor de aangifte IB en het aanvragen of wijzigen van de Huur- en Zorgtoeslag.
• de laatste nieuwtjes en wetenswaardigheden rondom de invulcampagne;
• relevante fiscale nieuwsfeiten en het laatste nieuws uit “Den Haag”;
• een pagina met Provinciaal nieuws, waarop u dus gericht informatie kunt vinden over provinciale aangelegenheden van de Belastingservice.

Opleiding ouderenbonden

Invullers voor de ANBO worden in principe door de FNV opgeleid, voor de Unie KBO en de PCOB wordt de opleiding voor invuller door de Belastingdienst verzorgd. Voor nieuwe belastinginvullers wordt in de periode november/december een cursusdag georganiseerd, waarbij aan de hand van de oefenopgaven over het voorgaande belastingjaar nader wordt ingegaan op de leerstof rondom de inkomstenbelasting. Daarnaast wordt voor alle belastinginvullers een algemene cursusdag georganiseerd, waarop hun aanwezigheid verplicht is. Daar wordt onder deskundige begeleiding van een docent van de Belastingdienst uitgebreid ingegaan op de nieuwe zaken in de aangifte inkomstenbelasting. De cursusdagen vinden plaats in de periode januari - februari op een locatie van de Belastingdienst.

Speciaal voor Seniorweb is door de Belastingdienst een brochure gemaakt, ook een wat meer uitgebreide fiscale checklist.

ANBO

Als grootste ouderenorganisatie verzorgt de ANBO voor vijftig-plussers de aangiften voor leden. Door de toetreding als 19de bond bij de FNV per 1 januari 2009 zijn daarbij de invul-organisaties samengevoegd en werd het mogelijk ook aangiften te verzorgen op gebieden waarvoor de andere ouderenbonden geen aangiften behandelen. Bijvoorbeeld voor ouderen die een huis hebben waar nog hypotheek op rust en aangiften van vermogen in Box 3. De invullers van de ANBO kregen daartoe waar nodig een extra opleiding. Ook de ANBO leden dienen nu in principe naar een FNV invulpunt te komen, maar de ervaring heeft geleerd dat veel ANBO invullers er aan hechten onder de eigen vlag zichtbaar te blijven. Uiteraard wordt in individuele gevallen, waarbij vervoer naar een invulpunt bezwaarlijk is, voor een andere oplossing gezorgd.

Unie KBO

Een belastinginvuller van de Unie KBO komt gebruikelijk aan huis. De service wordt zoveel mogelijk verleend door de lokale afdeling, die weet dikwijls welke belastinginvuller het dichtst in de buurt woont. Maar ook wordt wel gevraagd om langs te gaan bij een inloopspreekuur. De Unie organiseert de belastingservice voor de ouderenbonden, als hiervoor beschreven.

PCOB

De werkwijze van de PCOB komt overeen met die van de Unie KBO. Alleen de organisatie van de service beperkt zich tot de administratie voor de eigen leden. Voor het toevoegen van een invuller aan een lid wordt de database van de Unie KBO gebruikt en zonodig het speciale telefoonnummer dat bij Belastingservice voor en door ouderen hoort.

Overige partners

In het land werken nog veel andere instanties al dan niet als HUBA-partner samen om voor de burger het invullen eenvoudiger te maken. Dat zijn onder andere:

• De Algemene Nederlandse Gehandicapten Organisatie
• Formulierenbrigades (plaatselijk)
• Stichtingen Welzijn Ouderen (plaatselijk)
• Op sommige universiteiten en hogescholen wordt door speciaal daarvoor getrainde studenten ingevuld

Externe link

• Wat moet je meenemen naar een invulpunt of thuis klaarleggen als er iemand komt invullen?

Bronnen, noten en/of referenties