Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Huize Oostenburg
| Huize Oostenburg | ||
| Locatie | Grietmansstraat, Sint Annaparochie | |
| Oorspronkelijke functie | Villa, Landhuis, Grietmanswoning | |
| Architect | Th.A. Romein | |
Huize Oostenburg was een villa aan het Grietmanspad, de tegenwoordige Grietmansstraat, in Sint Annaparochie. De villa is naar een ontwerp van Th.A. Romein, in opdracht van van Andringa de Kempenaer gebouwd.
Ontstaansgeschiedenis
Toen Van Andringa de Kempenaer in 1834 baron thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg opvolgde als grietman van het Bildt nam hij, net als diens voorganger, intrek in de herberg aan het oosteinde te Sint Annaparochie. Tegenwoordig van Harenstraat 14, pal tegenover de Van Harenskerk. Volgens algemeen gebruik dienden de herbergen in Friesland als bestuurslocatie van de grietmannen van waaruit o.a. vergaderingen, lokale rechtspraak en verkopingen werden geleid. De nieuwe grietman kwam met zijn gezin boven de herberg te wonen.
In 1834 drong het provinciaal bestuur van Friesland sterk aan tot het stichten van aparte grietenijhuizen voor de besturen van alle Friese Grietenijen. Ook bij de bestuurders op het Bildt ontwaakte het besef dat dergelijke vergaderingen niet langer in de herberg thuishoorden. Hierop werd besloten tot de bouw van een apart grietenijhuis welke in 1836 werd opgeleverd.
Grietman Van Andringa de Kempenaer bleef aanvankelijk met zijn gezin in de herberg wonen en kocht de herberg in 1838. In 1842 kocht hij ten oosten van de toenmalige dorpskern de boerderij en landerijen van de erven van Harmen Piers Tanja op. In datzelfde jaar nam hij architect Thomas Romein in de arm om een ontwerp te maken voor een nieuw te bouwen villa, werd de boerderij afgebroken en Huize Oostenburg gebouwd. Op 25 december 1842 wordt in de Leeuwarder Courant een verzoek tot aanbesteding van het verven van de villa gedaan. Hierop kon worden ingeschreven. Op 10 januari 1843 laat De Kempenaer een advertentie in dezelfde krant plaatsen waarin hij een "kundig en ongehuwd tuinman" vraagt. In april 1843 neemt de grietman met zijn gezin intrek in de villa.
Bewoners
- Tjaard Anne Marius Albert van Andringa de Kempenaer (1842-1855)
- Johannes Albarda (1855-1862)
Van Andringa de Kempenaer wordt op zijn eigen verzoek in december 1855 eervol ontslagen als burgemeester van het Bildt en wordt benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Hij vertrekt rond de jaarwisseling van 1855/65 met zijn gezin uit Oostenburg en verhuisd naar het Schwartsenberghuis aan De Grote Kerstraat 24 te Leeuwarden.
Johannes Albarda wordt diens opvolger als burgemeester van het Bildt (1856-1859). en neemt daarbij ook de kapitale villa over van De Kempenaer. Veel geluk is hem niet beschoren want in oktober 1856 meldt hij het overlijden van zijn 27-jarige echtgenoot Allegonda Willemina Johanna Martin in de Leeuwarder Courant en blijft achter met twee zeer jonge kinderen. In 1859 is Albarda door afnemende gezondheid genoodzaakt zijn taak als burgemeester neer te leggen. Hij blijft op Huize Oostenburg wonen waar hij in 1962 komt te overlijden.
Afbraak
Doordat er voor Huize Oostenburg in de jaren daarop geen koper wordt gevonden kondigt de notaris van het Bildt, de heer Wassenbergh, in maart 1864 in de Leeuwarder Courant een veiling op afbraak aan. In mei dat jaar worden met diverse goederen (op afbraak) geadverteerd. Volgens Ulbe van Houten kijken veel dorpelingen toe wanneer "het slot", zoals het in de volksmond genoemd wordt, in 1866 afgebroken wordt.
Slotschool
Waar het slot door zijn kapitale omvang en prijs ten onder ging aan de slopershamer daar bood het koetshuis meer mogelijkheden tot gehele verkoop. In november 1865 besluit de Hulpverlening voor Christelijk Schoolonderwijs tot de oprichting van een eigen christelijke school. Op 20 mei 1866 wordt besloten tot aankoop van een perceel van de villa Oostenburg met daarop het koetshuis en stalmeesterswoning. In augustus wordt de verbouwing aan dhr. H. Haitsma gegund. In december wordt K. de Beyl van Garderen benoemd als hoofd en onderwijzer. Na meerdere verbouwing van het voormalige koetshuis besluit de Christelijke scholengemeenschap in de jaren tachtig van de 20e eeuw tot het bouwen van een nieuw schoolgebouw aan de zuidwestkant van het dorp. Tussen 1985 en 1990 neemt de gemeentelijke werken van het Bildt tijdelijk intrek in de gebouwen. In 1991 worden de gebouwen gesloopt om plaatst te maken voor nieuwbouwwoningen. Hedendaags is er op deze locatie niets meer te vinden wat herinnerd aan Huize Oostenburg.
Bronnen, noten en/of referenties
|
