Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Hillebrant Haghens
Hillebrant Haghens (Keulen, Onbekend - Antwerpen, 22 augustus 1671) was een Duitse Letterzetter aan de Officina Plantiniana.
Vroeg leven en kinderen
Hillebrant Haghens werd in Keulen geboren. De eerste twintig jaar van zijn leven woonde en werkte hij in Keulen. Waarna naar Antwerpen verhuisde en in 1623 als letterzetter in de drukkerij van Plantijn kon beginnen werken.[1] Na acht maanden in Antwerpen te hebben gewerkt en gewoond, huwde hij met zijn vrouw, Magdelena Dalli. Dit deed hij op 20 augustus 1623.[2]
Samen kregen ze drie zonen en twee dochters. Eén van zijn zonen, Balthasar, werd vernoemd naar zijn peter Balthasar I Moretus. Balthasar I Moretus was op dat moment de werkgever van Hillebrant.
Twee van zijn zonen gingen ook in de drukkerij werken als letterzetter. Nicolas, zijn oudste zoon, begon in 1641 als leerling letterzetter in de drukkerij te werken.[3] In 1677 werd de zoon van Nicolas vernoemd naar Balthasar III Moretus. Ook hier was Balthasar III Moretus de werkgever van Nicolas en tegelijkertijd de peetvader van zijn zoon.
Balthasar, zijn jongste zoon, zou in 1654 als leerling letterzetter beginnen in de drukkerij. De zoon van Balthasar kwam ook in de drukkerij werken als letterzetter in 1678. Dit betekend dat drie generaties Haghens in de drukkerij hebben gewerkt.
Werk
Hillebrant zou vanaf 1623 48 jaar lang voor de drukkerij van Plantijn werken. In deze 48 jaar heeft hij aan vele boeken meegewerkt. Zo zette hij de letters voor verschillende Breviarium en Diurnales. In 1643 werkte hij echter mee aan het laatste Cruydboeck van Dodoens.[4] Dit was het laatste Cruydboeck dat door de drukkerij werd gedrukt.
Binnen de drukkerij nam hij een positie op in de Kapelle of Wet, opgezet door Christoffel Plantijn in 1555 als een soort vennootschap voor de werknemers. Voor het Vernieuwen van de Wet duidde men iedere keer elf of twaalf werknemers van de drukkerij aan. De voorzitter van de Wet was de Prins, de enige positie die niet ieder jaar werd doorgegeven. Hiervoor werd de meest bekwamen medewerker aangeduid.[5] Vanaf 1670 tot zijn dood zou Hillebrant deze positie aannemen.
Overlijden
Hillebrant zou tot op het einde van zijn leven voor de drukkerij werken. Uiteindelijk overleed hij op 22 augustus 1671.[6] Doordat zijn geboortedatum onbekend is, kan er geen precieze leeftijd worden aangeduid op het moment van sterven. Hij moest echter minstens 25 jaar zijn geweest toen hij met zijn vrouw huwde wegens de Huwelijksmeerderjarigheid. Door deze regel rond de meerderjarigheid bij een huwelijk en zijn 48-jarige carrière als letterzetter kan zijn minimumleeftijd op 73 jaar worden geplakt.
Na zijn dood zouden zijn zonen en kleinzoon de familienaam Haghens verder voortzetten in de drukkerij, tot 1705 wanneer zijn kleinzoon ontslagen werd.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º MPM Arch. 780. Ouvriers 1622 - 1629, p.56 [1]
- º Felix Archief, PR#205, Huwelijksregister 1615-1650, 1615-1625, p.73 [2]
- º MPM, Arch. 697, Drukkerij en Gieterij 1625-1832: Klachtenboek 1625-1641 p. 1 - 39, p. 36 [3]
- º MPM Arch. 781, Ouvriers 1640 - 1660, p.56 [4]
- º Sabbe, M. (1935), De Plantijnsche werkstede. Arbeidsregeling, tucht en maatschappelijke voorzorg in de oude Antwerpsche drukkerij, p.6 [5]
- º MPM, Arch. 432, Rekening van de ziekenbus, 1653-1696, p.62 [6]
