Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Hemelgewelf
oftewel het hemelgewelf.
Het hemelgewelf oftewel de hemelkoepel oftewel hemelboog is het deel van de atmosfeer of van de ruimte dat zichtbaar is vanaf het aardoppervlak. We ervaren de hemel overdag als een gewelf, een afgeplatte koepel; het einde der hemel lijkt bij de horizon veel verder verwijderd dan recht boven ons hoofd (in het zenith). De verklaringen hiervoor zijn van psychologische aard.[1]
De hemel ziet er overdag (licht)blauw uit. Dat komt doordat het zonlicht in de luchtlagen van de atmosfeer verstrooid wordt.[2] 's Nachts kunnen we ook de zwakke schijnsels waarnemen. Het meest uitgesproken is verstrooid maanlicht, maar er wordt door chemische reacties en door kosmische straling in de bovenste lagen van de atmosfeer ook een zeer zwak schijnsel geproduceerd, dat 's nachts zichtbaar wordt en het waarnemen met aardse telescopen bemoeilijkt.[3]
hemellichamen
Overdag kan de zon in de hemel gezien worden tenzij het bewolkt is. 's Nachts (en tot op bepaalde hoogte ook overdag) zijn de maan, satellieten, de planeten, een gedeelte van de sterren en nevels en gaswolken zichtbaar, afhankelijk van de tijd en op welk halfrond we ons bevinden. Alle met het blote oog zichtbare sterren bevinden zich in de Melkweg. De verder verwijderde sterren in ons platte sterrenstel produceren voor ons oog een schijnsel, dat als een onregelmatige band schuin over de hemel loopt.
Enkele van de natuurlijke verschijnselen in de hemel zijn wolken, regenbogen en Poollichten. Als gevolg van menselijke activiteiten kunnen overdag smog en vliegtuigstrepen en 's nachts lichtschijnsels gezien worden boven grote steden of luchthavens.
In de astronomie wordt de zichtbare hemel ook wel hemelkoepel genoemd, de gehele hemel inclusief het deel onder de horizon heet hemelbol. Dit is een denkbeeldige bol waarop alle objecten in de ruimte liggen. De hemelbol is verdeeld in 88 regionen die we sterrenbeelden noemen. Twaalf daarvan vormen samen de dierenriem. In de nachtelijke hemel is het duidelijk te zien dat alle hemellichamen en sterrenbeelden om de poolster heendraaien, dit omdat de poolster in het verlengde van de aardas ligt.[4]
Blauwe lucht
Het licht in de hemel is het resultaat van diffuse straling die door het menselijk oog als een lichtblauwe kleur waargenomen wordt. Op een zonnige dag ziet de hemel er gewoonlijk als een blauwe gradiënt uit - donker bij de zenith en licht nabij de horizon (door Rayleighverstrooiing). Er kunnen verschillende kleuren ontstaan zoals paars (vooral rond zonsopgang en zonsondergang) en zwart (nacht). Verstrooiingseffekten polariseren ook deels het licht in de hemel. Het licht vanuit een rechte hoek ten opzichte van het zonlicht is het meest gepolariseerd.
Dark Skies
Dark Skies is de naam die gewoonlijk gegeven wordt aan de campagne om lichtvervuiling te verminderen en uiteindelijk uit te bannen van een zo groot mogelijk deel van de aarde. De campagne wordt geleid door de International Dark Sky Association (IDA) en wordt gesteund door organisaties in veel landen, zoals The Royal Astronomical Society of New Zealand - RASNZ en Dark Sky Taonga.
Zie ook
- Hemel (doorverwijzing).
Vrije mediabestanden over Sky op Wikimedia Commons
Referenties, Noten
- º Minnaert Natuurkunde van het vrije Veld, vorm en beweging
- º De hemel is 's nachts bij maanlicht ook blauw, maar de lichtintensiteit is dan zo laag dat we de blauwe kleur niet meer met onze kegeltjes kunnen waarnemen, zodat het verstrooide licht van de maan als een vaag wit schijnsel overkomt.
- º Op onze breedtegraad is het Poollicht slechts zelden zichtbaar, dit licht wordt veroorzaakt door de zonnewind, geladen deeltjes die de zon met grote snelheden verlaten en op hun weg naar de Aarde door het aardmagnetische veld worden afgebogen naar een zone bij de polen.
- º Op het zuidelijk halfrond is er geen met het blote oog waarneembare ster die precies op de aardas ligt.