Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Goldine Ehrenfeld
Goldine Ehrenfeld (Keulen, 1938) is een Joodse overlevende van de holocaust. [1][2][3]
Levensloop
Interbellum
Haar moeder Klara vluchtte met de kinderen toen iemand hen op de avond van de Kristallnacht dat Joden werden vermoord waarop het gezin in zeven haasten onderdook. HAar echtgenoot Adolf was op dat ogenblik reeds gedeporteerd.
Vanuit haar tijdelijke schuikplaats trok haar moeder met de kinderen naar België, omdat Klara's broer Joachim hier reeds woonde. Omdat ze niet beschikte over papieren om de grens te passeren werd de groep verdeeld: Klara trok met haar oudste twee kinderen. Goldine werd later door Klara's zus Betty op de trein gezet in Aachen met een treinticket op de kleren gespeld. Er was echter een grote groep kinderen die op die manier de grens werd overgesmokkeld en de Belgische politie wilde net op deze trein een eind maken aan deze praktijk door kinderen zonder begeleider terug te sturen naar Duitsland. Enkel dankzij een interventie van Charlotte Bauminger, de echtgenote van haar oom Joachim en in het bezit van Belgische identiteitspapieren, werd Goldine door de politie wel doorgelaten. Hierop trok het hele gezelschap naar Antwerpen waar Goldine werd herenigd met haar moeder.
Tweede Wereldoorlog
Ze werd ondegebracht bij de familie van Leon Janssens en zijn echtgenote Marie. Ehrenfeld werd naar de buitenwereld voorgesteld als een van de kinderen van het gezin.
De Duitsers begonnen tijdens de oorlog niet meteen met de vervolging en haar moeder vermoedde zelfs in 1941 nog dat ze gewoon het einde van de oorlog moest afwachten om haar leven terug op te pikken. In de zomer van 1942 begonnen de razzia's en Jodentransporten, maar zelfs dan slaagden de nazis er nog in vele Joden te misleiden, o.m. door de belofte dat de kinderen naar school zouden mogen gaan. Omdat Goldine slechts 4 jaar oud was en te jong voor school, besloot haar moeder om haar onder te brengen bij het gezin Delphine Janssens in Ewijndrecht. Delphine was de vroegere huismeid van Klara's broer Joachim en Delphine bleef ook Klara tijdens de oorlog helpen omdat ze wist hoe moeilijk Klara er als alleenstaande meoder voor stond.
Goldine werd net op tijd ondergebracht in het Vlaamse gezin, op 28 augustus 1942 voerden de Duitsers een razzia uit waarbij haar moeder en de drie andere kinderen uit het gezin werden meegevoerd. Ze werden met het Vierde treinkonvooi naar het concentratiekamp van Auschwitz gevoerd en overleden.
De jonge Delphine leerde al snel dat ze beter Nederlands dan Duits sprak en nam deel aan de katholieke gebruiken van het gezin, ook al vond die ze vreemd. Ze verklaarde na de oorlog dat haar echter nooit iets werd opgedrongen.
Omdat voedsel schaars was en ze wist dat de Vereeniging van Joden in België Joden aan voedselbonnen hielp besloot Delphine om Goldine in te schrijven op haar thuisadres. Delphine had in haar naïviteit niet door dat de VJB onder Duitse controle stond en dat ze haar onderduikster in gevaar had gebracht door een adres mee te geven. Even later stonden de Duitsers aan de deur wegens illegale hulp aan onderduikende Joden. Enkel nadat haar echtgenoot de Duitsers omkocht kon hij ervoor zorgen dat zijn echtgenote in Belgische gevangenis belandde ipv een erger lot te ondergaan.
Goldine was net op tijd verborgen en werd na het incident bij Delphine's zus Marie en haar echtgenoot en verzetsstrijder Leon Janssens. Het gezin deed Goldine voor als een nichtje. Om voorbereid te zijn bij een razzia werd een verborgen ruimte gemaakt onder de trap. Politieagent Maurice Verscheure was op de hoogte van Goldine's aanwezigheid maar hielp haar beschermen.[4]
Leon was een machinist en saboteerde vele treinen, zijn grootste actie was om op 27 augustus 1944, net voor de bevrijding, een trein een open brug te laten naderen en van boord te springen net voor de trein het kanaal in dook, een actie waardoor zowel de spoorlijn als het kanaal lange tijd onbruikbaar waren. Uit angst voor represailles werd Goldine wel ondergebracht in een katholieke kostschool. Minder dan twee weken later werd Brugge bevrijd door Canadese troepen.
==Na de oorlog Na de de bevrijding en de vrijlating van Delphine Janssens werd Goldine terug in dit gezin opgevangen, in afwachting van nieuws over haar ouders.
In de zomer van 1945 stond haar oom Joachim aan de deur, hij had de oorlog overleefd door onder te duiken in de Italiaanse Alpen. Joachim had echter en geen werk, noch geld en het was niet evident om Goldine te kunnen opvangen zodat ze voorlopig in het gezin van Delphine bleef. Joachim hoorde haar echter de (katholieke) uitdrukking 'onze redder' (o.i.d.) zeggen en wilde Goldine een Joodse opvoeding geven. Hij overhaalde haar het gezin te verlaten door Goldine te zeggen dat ze anders een kuismeid zou worden, net zaols haar opvangmoeder. Omdat Joachim haar zelf niet kon opvangen zocht hij een oplossing, en uiteindelijk vond hij een opvangtehuis voor Joodse weeskinderen in Mariaburg. Het leven was er soms hard, zo moet de moeilijk eetster Goldine steeds het bord leegeten, willen of niet Ze had er echter ook veel plezier, en leerde er opnieuw Yiddish en de Joodse gebruiken.
Haar tante Sala, de nieuwe echtgenote van haar oom Joachim, nam haar uiteindelijk mee in huis, eerst omdat Sala vond dat Goldine erg mager was maar Goldine keerde nooit meer terug naar het weeshuis.
Oom, tante en Goldine emigreerden naar Washington Heights (Verenigde Staten). Ze ging naar de Beis Yaakov in Williamsburg waar ze haar beste vriendin Molly Teucher leerde kennen. In 1958 trouwde ze met Molly's broer Naftali en kreeg 3 kinderen. Ze bleef ook steeds contact houden met Delphine Janssens.
| Bronnen, noten en/of referenties
|