Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Francis Bacon (wetenschapper)
Francis Bacon (Londen, 22 januari 1561 – Highgate, 9 april 1626) was een Engels filosoof, wetenschapper en politicus.
Leven
Francis Bacon was de zoon van een gerenommeerd jurist en ook zijn moeder kwam uit een intellectuele familie. Wat opleiding betreft volgde Bacon zijn vaders voetstappen: hij studeerde rechten aan de Universiteit van Cambridge en Gray’s Inn, één van de vier Londense gerechtshoven, die ook studiecentra waren. In Cambridge las hij onder andere werken van Aristoteles en Plato. Het is waarschijnlijk hier dat hij kennis maakte met het gedachtegoed van pre-Socratische denkers. Op het moment dat Bacon de universiteit verliet, had hij het gedachtegoed van Plato verworpen. Toch had hij veel van Plato geleerd.
Vanuit Cambridge vertrok Bacon naar Gray’s Inn om zijn studie rechten te vervolgen. Die studie brak hij af in 1577, omdat hij toen bij de ambassadeur van Frankrijk ging werken. Hij toonde grote nieuwsgierigheid voor allerlei dingen, zoals het verband tussen trilling en geluid. In 1579 overleed Bacons vader. Bacon erfde maar een klein deel van zijn vaders kapitaal (1/50 deel) en zijn financiële situatie werd hierdoor niet beter. Zijn leven werd gekenmerkt door twee ambities: een politieke en een filosofische. In 1621 eindigde zijn politieke carrière doordat Bacon ervan beschuldigd werd steekpenningen te hebben aangenomen en moest hierdoor aftreden.
Werk
Tussen 1607 en 1612 schreef Bacon 12 filosofische werken. Sommige kort, andere nauwelijks begonnen en slechts één is afgemaakt (De sapientia veterum). In 1605 publiceerde hij de Advancement of Learning. Bacon hoopte dat er hierdoor een nieuw soort wetenschap zou ontstaan. Er bleek echter vrij weinig interesse voor. Hij schreef onder andere Thoughts and Impressions waarin hij stelde dat onderzoekers als kleine kinderen moeten zijn en dat zij door experimenten en inductie het alfabet van de natuur kunnen leren.
In New Atlantis (1627) wil Bacon duidelijk de wetenschappers ergens van bewust maken. Hij stelt in dit werk dat er niet doorgegaan moet worden op Plato's rationalistische weg (gebaseerd op deductie vanuit in het intellect ontdekte absoluten), maar dat men de zintuigen moet gebruiken om tot conclusies te komen.
Bacon werkte tussen 1613 en 1619 aan verschillende stukken die bedoeld zijn voor The New Organon. Hierin vervolgt hij zijn beschrijving van zijn nieuwe inductie-wetenschap:
- The senses, to which these particulars are for the most part available, can try the experiment, but only operation can establish the axiom which scientific definition becomes.
In de Instauratio Magna, dat echter nooit afgekomen is, wil Bacon ook zijn visie op de wetenschap en een nieuwe manier van onderzoeken beschrijven.
Wetenschappelijke methode
Bacon heeft inductie gepresenteerd als methode voor wetenschappelijk onderzoek en de werking ervan in detail en met voorbeelden beschreven. Als pionier van het wetenschappelijk experiment en het opbouwen van kennis door empirisch onderzoek heeft hij een grote en blijvende invloed uitgeoefend. Zelf voerde hij weinig experimenten uit, en deed geen significante ontdekkingen (bij zijn dood was hij bezig met een experiment waarbij hij sneeuw in een dode kip propte). Uit zijn Meditationes Sacrae komt het gezegde Scientia potentia est (kennis is macht).
Publicaties
- Essays, 1597
- Colours of Good and Evil,1597
- Meditationes Sacrae, 1597
- The Proficience and Advancement of Learning, 1605
- In felicem memoriam Elizabethae, een lofzang op koningin Elisabeth, 1609
- Novum Organum, 1620
- Astrologia Sana
- The New Atlantis, 1626
Zie ook
Externe links
