Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Europese artikelnummering
De Europese artikelnummering of EAN is een streepjescode (ook wel "barcode") die wereldwijd wordt toegepast als artikelcodering in winkels ten behoeve van kassafhandeling en voorraadadministratie.
De Europese artikelnummering, (in het jargon ook European Article Numbering EAN) is een uitbreiding van de UPC-code. Hij bestaat sinds 1974 en lijkt de nieuwe wereldstandaard te worden. Vrijwel alle verpakte producten die in Nederland en België in de schappen liggen, hebben een EAN-13-code, dus een reeks van dertien cijfers. Het bedrijf "EAN International" heeft een coördinerende functie en geeft codes af aan fabrikanten die een nieuw product op de markt brengen.
Bij de uitbreiding van de UPC-code naar de EAN-code, werd er één extra cijfer toegevoegd, vóór de 12 cijfers van de UPC-code. Om EAN compatibel te maken met UPC moest het eerste cijfer van de EAN-code impliciet gecodeerd worden, dat wil zeggen dat de EAN-streepjescode dezelfde opbouw houdt als de UPC-streepjescode. De oplossing werd gevonden in een andere codering van de L-cijfers. Van de EAN-code worden nu het tweede tot en met dertiende cijfer op deze nieuwe wijze omgezet in streepjes. Het eerste cijfer zit als het ware verborgen in de streepjes van het tweede tot en met zevende cijfer (de L-cijfers van een UPC-code), op de volgende manier:
| 1e cijfer | 2e - 7e cijfer | 8e - 13e cijfer |
|---|---|---|
| 0 | LLLLLL | RRRRRR |
| 1 | LLGLGG | RRRRRR |
| 2 | LLGGLG | RRRRRR |
| 3 | LLGGGL | RRRRRR |
| 4 | LGLLGG | RRRRRR |
| 5 | LGGLLG | RRRRRR |
| 6 | LGGGLL | RRRRRR |
| 7 | LGLGLG | RRRRRR |
| 8 | LGLGGL | RRRRRR |
| 9 | LGGLGL | RRRRRR |
Hierbij staat een L voor codering met gewone linker codes, zoals in UPC, en G voor codering met het complement van de gewone linker codes, maar dan in omgekeerde volgorde:
| cijfer | L-code | G-code | R-code |
|---|---|---|---|
| 0 | 0001101 | 0100111 | 1110010 |
| 1 | 0011001 | 0110011 | 1100110 |
| 2 | 0010011 | 0011011 | 1101100 |
| 3 | 0111101 | 0100001 | 1000010 |
| 4 | 0100011 | 0011101 | 1011100 |
| 5 | 0110001 | 0111001 | 1001110 |
| 6 | 0101111 | 0000101 | 1010000 |
| 7 | 0111011 | 0010001 | 1000100 |
| 8 | 0110111 | 0001001 | 1001000 |
| 9 | 0001011 | 0010111 | 1110100 |
In de codering staat de 0 voor wit en de 1 voor zwart. De codes zijn zodanig gekozen dat elk teken bestaat uit twee zwarte balken op een witte ondergrond. De L- en G-cijfers kunnen met elkaar gecombineerd worden doordat ze allemaal met wit beginnen en met zwart eindigen. EAN-leesapparatuur kan dus ook de UPC-codes lezen omdat een 12-cijferige UPC-code exact hetzelfde wordt weergegeven als een 13-cijferige EAN-code met als eerste cijfer het getal 0.
De afbeeldingen tonen de L-, G- en R-cijfers tegen een gekleurde achtergrond. De R-cijfers zijn het negatief van de L-cijfers en de G-cijfers zijn gespiegelde R-cijfers. De complete code begint met een witte zone, gevolgd door het scheidingsteken; dit bestaat uit 5 lijntjes ter dikte van 1 eenheid: wit-zwart-wit-zwart-wit (01010). Vaak worden de zwarte lijntjes van het scheidingsteken iets langer gemaakt dan die van de cijfers. Het scheidingsteken staat ook in het midden en aan het eind van de code.
Opbouw EAN-cijferreeks
Nemen we als voorbeeld een streepjescode met het nummer 87 10400 31114 0
- 87 betekent dat EAN-Nederland dit nummer heeft uitgegeven (de systeemcode). EAN-organisaties in andere landen hebben een ander tweecijferig getal (België heeft nummer 54). Startgetal 87 zegt overigens niet dat dit artikel in Nederland is gemáákt.
- Het vervolg van het nummer, 10400, is het nummer dat de aanvrager krijgt (het aansluitnummer). Een bedrijf kan meerdere van deze nummers aanvragen en krijgen. Alle Nederlandse codes die beginnen met 10496 bijvoorbeeld zijn van Heinz. De systeemcode en het aansluitnummer samen worden het bedrijfsnummer genoemd, in dit geval 87 10400 (Albert Heijn).
- Daarna is 31114 de code voor een bepaald artikel; codes die veel op elkaar lijken kunnen toch heel verschillende producten aanduiden.
- Het laatste, het cijfer 0, is het controlegetal; dat kan ook een ander getal zijn. Het dient als hulpcijfer voor de kassa in geval één van de streepjes is beschadigd.
In België werkt dit systeem identiek. Hier bestaat echter nog een uitbreiding op het systeem waarbij uitzonderlijk slechts 8 tekens bestaan: 54 voor België en dan 6 tekens die uniek zijn voor het product. Deze codes worden centraal door "GS1 Belgium & Luxembourg" toegekend aan één specifiek product, op vraag van de producent. Omdat op die manier slechts 100.000 producten kunnen worden geïdentificeerd, staat deze organisatie dit slechts toe in uitzonderlijke gevallen, als kan worden aangetoond dat er op de verpakking onvoldoende plaats voor een 13 tekens lange code voorhanden is.
Sinds 2007 is het ISBN van een boek identiek aan het EAN van dat boek, voorheen waren het net iets andere getallen.
Energiesector
Elke Nederlandse aansluiting voor gas en elektriciteit heeft een eigen 18 cijferige EAN-code. De netbeheerders en leveranciers van energie gebruiken deze EAN-codes voor onderlinge communicatie. De netbeheerder geeft iedere aansluiting een EAN-code. De EAN-code van een aansluiting is terug te vinden in het EAN-codeboek[1]. Dit kan iedereen nazoeken via de gratis toegankelijke website www.eancodeboek.nl.
Zie ook
- Data matrix - tweedimensionale code