Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Divertimento
Divertimento is een muziekvorm die door de geschiedenis heen twee betekenissen heeft gekregen. Voor 1780 werd het gebruikt om een compositie voor een solo-instrument aan te duiden. Na 1780 sloeg de term op een licht, ontspannend werk zonder de diepgang van een sonate.
Het divertimento kreeg in de loop van de geschiedenis vele namen toebedeeld, zoals “Nachtmusik”, “Serenade”… Deze namen werden door elkaar gebruikt; dit werkte belemmerend op het historisch onderzoek naar de oorsprong van deze vorm.
Doel
Deze muziekvorm heeft twee doelen:
- Als ontspanning voor zowel de muzikanten en de luisteraars. Dit vereist een lichte aanpak van de componist zonder hierbij op lager niveau te schrijven. Vb.: Mozart
- Als achtergrondmuziek op banketten, recepties…
Vorm
Een divertimento kan uit 1 tot 9 à 13 delen bestaan. De vroege composities telden echter meestal drie delen, de latere vijf. Deze vijf delen waren volledig symmetrisch: Allegro-Menuet-Andante-Menuet-Allegro. Later wordt deze vorm verder ontwikkeld naar het vierdelige strijkkwartet.
Geschiedenis
In 1681 treffen we het woord voor het eerst aan in de titel van een verzameling werken van C. Gossi.
In het classicisme werd het divertimento gecultiveerd. Het was ook populair aan de hoven. Ondertussen omvat het begrip alle muziek voor solo-instrumenten en leunt het dicht tegen de sonate aan. Vooral de bezetting van strijkers is heel populair bij de componisten.
Op het einde van de 18e eeuw verdwijnt de vorm door veranderende opvattingen over muziek en socialiteit. Zo schreven Schubert noch van Beethoven divertimenti. Schubert schreef wel een Divertissement à la hongroise.
In de 20e eeuw kent men een revival, waaraan onder andere Stravinsky deelnam. De term wordt nu gebruikt voor lichte muziek.
Divertimento in de fuga
De term divertimento wordt in verband met een fuga gebruikt voor het aanduiden van die vormsecties of maten binnen één fuga, die een wat vrijer, quasi improvisatorisch karakter dragen, en de verschillende inzetgroepen van dux en comes doorbreken of verbinden.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- artikel 'Divertimento', in Grove music encyclopedia (1980).