Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Maag-darmstelsel
1. Slokdarm
2. Middenrif
3. Maag
4. Lever
5. Galblaas
6. Dikke darm
: (beginstukje bij de maag is de Twaalfvingerige darm)
7. Alvleesklier
8. Milt.
Het maag-darmstelsel oftewel het digestieve systeem oftewel tractus digestivus is het systeem dat instaat voor de vertering en opname van voedingsstoffen voor het lichaam. Dit orgaansysteem is bij de mens en veel zoogdieren opgebouwd uit mond, farynx, slokdarm, maag, darmen, alvleesklier, lever en galblaas. Er bestaan echter veel ingewikkelder stelsels, zoals bijvoorbeeld bij herkauwers.
Vertering
Vertering wordt gedaan door verschillende organen in het lichaam, waaronder de maag, de darmen, de lever en de alvleesklier. De meeste voedingsstoffen in de voeding kunnen niet als zodanig in het lichaam worden opgenomen. Het spijsverteringsstelsel heeft de volgende taken:
- Opname van voedsel
- Mechanische verkleining van de voedselbrokken (kauwen en kneden)
- Chemische verkleining onder invloed van enzymen (vertering)
- Transport van de voedselbrij door het spijsverteringskanaal (slikken en peristaltiek)
- Kneden en mengen van het voedsel (peristaltiek)
- Overdracht van de voedingsstoffen aan het bloed (resorptie)
- Uitscheiden van afvalstoffen door de lever in de darm
- Afgeven van niet verteerde resten (ontlasting)
De darmen
De darmen behoren tot het spijsverteringsstelsel of gastro-intestinaal systeem.
Bij de mens en de meeste (zoog)dieren bestaat het spijsverteringsstelsel uit de volgende opeenvolgende delen:
- A slokdarm of oesofagus;
- B Maag
- C Dunne darm
- C1 twaalfvingerige darm of duodenum;
- C2 nuchtere darm of jejunum;
- C3 kronkeldarm of ileum;
- D Dikke darm
- D1 blindedarm of caecum met het wormvormig aanhangsel of appendix;
- D2 karteldarm of colon
- colon ascendens of opstijgend gedeelte van de karteldarm;
- colon transversum of dwarslopend deel van de karteldarm;
- colon descendens of dalend deel van de karteldarm;
- colon sigmoideum of S-vormig deel van de karteldarm;
- E endeldarm of rectum met de Anus
Het duodenum, de nuchtere darm en kronkeldarm vormen samen de dunne darm die bij de mens zes tot zeven meter lang kan zijn. Aansluitend hierop begint de dikke darm. Deze begint met de blindedarm en eindigt bij de endeldarm. De blindedarm is een kort 'doodlopend' stuk dat eindigt met een wormvormig aanhangsel, ook wel appendix genoemd. Appendicitis is een ontsteking van dit aanhangsel. Foutief spreken mensen vaak van blindedarmontsteking.
De functie van de darm is het verteren en opnemen van voedingsstoffen. Eerst gebeurt er een verteringsproces dat reeds in de mond begint.
Lichaamssappen vanuit verschillende organen komen terecht in de darm om het verteringsproces op gang te brengen. De verteerde voedingsstoffen kunnen vervolgens door de darmwand heen in het bloed worden opgenomen.
De lever scheidt stoffen uit via de gal in de darm. Deze afvalstoffen verlaten met de ontlasting het lichaam.
De darm heeft een peristaltiek. Dit is een knijpende voortbeweging die ervoor zorgt dat het voedsel vooruitkomt in de darm. Indien deze peristaltiek te hevig is, kan dat resulteren in diarree.
In de darmholte leven veel bacteriën (darmflora) die meehelpen met de voedselvertering door stoffen af te breken tot makkelijk op te nemen voedingsstoffen. Hierbij is voornamelijk de productie van vitamine K door deze bacteriën belangrijk. Bij pasgeboren baby's ontbreken deze bacteriën nog, waardoor ze door een tekort aan vitamine K bloedingsstoornissen kunnen krijgen. Elke pasgeborene krijgt daarom 1 milligram vitamine K. Zonder deze darmflora kan een mens niet overleven. Antibiotica bestrijden bacteriën en zijn daarom ook schadelijk voor de darmflora.
Bij andere diersoorten is de totale lengte van het darmkanaal afhankelijk van het dieet. Carnivoren of vleeseters hebben een kortere darm nodig om hun vlees te verteren, terwijl herbivoren of planteneters een langere darm nodig hebben, omdat de vertering van planten trager verloopt (de darm van een schaap is bijvoorbeeld ongeveer 28 meter).
De mens is een omnivoor (alleseter) en heeft een darm die in lengte tussen die van een carnivoor en een herbivoor ligt.
Toepassingen
Darmen kunnen worden gebruikt om worsten te maken. Verder kunnen darmen worden gebruikt als snaren op luiten en in tennisrackets. In het verleden zijn (schapen)darmen ook gebruikt om condooms mee te maken
Zie ook
- Maag Lever Darm stichting
- Stelsel (doorverwijzing).
| Maag-darmstelsel |
|---|
|
Mond · Pharynx · Slokdarm · Maag · Alvleesklier · Galblaas · Lever · Dunne darm · Dikke darm · Endeldarm · Anus |
| Menselijke orgaansystemen |
|---|
| Organen van het menselijk lichaam |
|---|
|
Alvleesklier · Baarmoeder · Bijnieren · Bijschildklier · Darmen · Eierstokken · Galblaas · Hart · Hersenen · Hypofyse · Longen · Lever · Maag · Milt · Nier · Prostaatklier · Schildklier · Teelballen · Twaalfvingerige darm · Urineblaas · Wormvormig aanhangsel · Zwezerik |
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Digestive system op Wikimedia Commons.