Decompositie

Een decompositie (ook wel ontleding) is een hiërarchische verzameling van onderdelen die zijn ontstaan door het uiteenrafelen van een zaak of een systeem tot begrijpbare en kenmerkende onderdelen van die zaak of dat systeem. Decompositie is noodzakelijk voor partijen die de zaak willen begrijpen, er van willen leren, er aan willen werken en het willen beheren. Decompositie komt voor in zowel heel concrete als minder concrete (tot abstracte) zaken of systemen.

Decompositie kan zowel bestaan uit een hiërarchische lijst van onderdelen die feitelijk tot de zaak of het systeem behoren als samenhangende onderdelen zonder dat deze een feitelijke verbinding hebben.

Decompositie kan betrekking hebben op:

• het universum / sterrenkunde
• de natuur en in de natuur voorkomende planten- en diersoorten
• de mens
• chemische stoffen
• psychologie
• taal
• mechanica
• wiskunde
• bouwkunst

De hiërarchische lijst die ontstaat vanuit de decompositie kan zowel een enkel lijn bevatten als een boomstructuur. Een perfecte decompositie kent GEEN parallelle structuur en is één rigide doorlopende lijn van kleinste onderdeel tot aan de top. Een goede decompositie kent weinig vertakkingen. Minder rigide decomposities kunnen nog steeds heel bruikbaar zijn getuige het voorbeeld "motorvoertuigen".

Belang en noodzaak van een decompositie

Een goede decompositie van een zaak of systeem dient twee van elkaar te onderscheiden aspecten die op een bepaalde wijze met elkaar in verbinding staan.

Een uitwerking daarvan gezien bovenstaand voorbeeld is als volgt. De woningcorporatie wil haar bezit zodanig inzetten dat duidelijk is welke geldstromen er zijn met betrekking tot haar bezit. De woningen generen inkomen (door de huren en de subsidies) en de woningen brengen kosten met zich mee. De woning (of de verhuurbare eenheid) is daarin het kleinste onderdeel waarin dat duidelijk is. De decompositie ziet er op toe dat zowel de inkomsten als de uitgaven toe te wijzen zijn precies daar waar de zaken bij elkaar komen: in de woning (de verhuurbare eenheid).

1. Het management heeft inzicht nodig op een hoger niveau inzake de financiële haalbaarheid van de verhuur van het gehele bezit. En in detail wellicht per onderdeel waar speciaal belangstelling voor is.
2. De afdeling beheer en onderhoud heeft inzicht nodig in een lager niveau inzake de financiële en technische stand van zaken van onderdelen van woning. In detail wellicht zelfs op het niveau van uit te voeren maatregelen.

Door de decompositie (en de daarop volgende aggregatie) kan binnen de woningcorporatie goede beslissingen worden genomen inzake het beheer van het gehele bezit van grof tot fijn.

Concrete decompositie

Om het begrip decompositie helder te maken volstaat het om een goed voorbeeld uit te werken. Als voorbeeld wordt hier de decompositie van motorvoertuigen uitgewerkt:

• Eigenaar / Eigenaren
• Wagenpark
• Sectie wagenpark (gelijke soort voertuigen)
• Voertuig (binnen de sectie)
  • Chassis
  • Carrosserie
  • Motor
  • Aandrijving
  • Stuurinrichting
  • Elektrische installatie
  • Interieur
  • Afwerking
  • Accessoires

Vanaf 'chassis' is de decompositie een wijde vertakking en verwordt tot een niet rigide decompositie.

Elk onderdeel in de hiërarchische lijst kan zelf ook weer worden opgedeeld in (zinvolle) onderdelen voor of vanwege bepaalde activiteiten. Zo is het voor de dealer (autoverkoper) minder interessant welke onderdelen er in een motor zitten. Voor een montageafdeling in de fabriek of een onderhoudsafdeling bij een garagebedrijf is het echter wel van belang om tot in detailniveau over een decompositie te beschikken.

Theorie en praktijk

In theorie kan de decompositie tot in het kleinste detail worden uitgewerkt. In de praktijk volstaat het om een decompositie uit te werken tot op het werk- en denkniveau van de partij die belang heeft bij de decompositie.

De theoretische uitwerking van een standaard decompositie gaat op het hoogste niveau uit van een eigenaar of er is geen hogere orde. Deze eigenaar bezit of beheert de zaak of het systeem en heeft feitelijk ook een verdienmodel waarin de zaak of het systeem een (belangrijke) rol speelt. Bij de decompositie van gebouwen wordt vooral rekening gehouden met het op een juiste wijze vaststellen waar concrete grenzen liggen in de decompositie die overeenkomen met de financiering of de inkomstenstructuur van de eigenaar / beheerder. De decompositie van het woningbezit van een woningcorporatie is daarvan een goed voorbeeld.

Decomposities per onderwerp

Bouwkunst

In de bouwkunde is er tot op heden geen eensluidende decompositie tot een reeks van onderdelen waar de gehele bouwwereld mee wil en kan werken. Er is een NEN 2660 waarin een eerste decompositie is opgezet, maar deze staat ter discussie. Tevens wordt deze decompositie in ander NEN-normen (zeer tegen de zin van het NNI) niet of slecht gedeeltelijk toegepast. Daardoor ontstaat het verschijnsel dat in de bouwkunde meerdere lijsten worden gehanteerd, onder andere ook vanwege de verschillende vakgebieden waaruit de bouwkunde bestaat:

• weg- en waterbouwkunde
• stedenbouwkunde
• architectuur (inclusief architectuurgeschiedenis)
• binnenhuisarchitectuur
• vastgoedmanagement
• vastgoed verhuur (hier heet de de compositielijst demarcatielijst)

Mede daardoor hanteren verschillende groepen vastgoedbezitters een eigen decompositie met daar bij gebruikte terminologie.

Decompositie woningbezit woningcorporaties

• Woningcorporatie
• Woningbezit
• Cluster
• Wijk
• Buurt
• Complex
• Gebouw
• Object (verhuurbare eenheden)
• Bouwdeel
• SubBouwdeel
• Component (element)
• SubComponent (materiaal / element / detaillering)
  • Materiaal (inclusief kosten daarvan)
  • Arbeid (inclusief kosten daarvan)
  • Inzet (inclusief overige kosten

Uitwerking van dit voorbeeld

uitwerking van een decompositie specifiek voor de woningcorporatie in het kader van beheer en onderhoud
(alle genoemde locaties zijn verzonnen, enige gelijkenis met de werkelijkheid is louter toeval)

Decompositie woningbezit woningcorporatie
Woningcorporatie	De Eigen Wooning (sinds 1912)
Woningbezit	Areaal 3 (fusiepartner "Woonen Ons Belang" (sinds 1921) fusie 1972) Ergenshuizen			Areaal 4 (nieuwbouw 2014 project De Wielen 1) Ergenshuizen
Cluster	Ergenshuizen Zuid	Ergenshuizen West	Ergenshuizen ZuidWest	Ergenshuizen De Wielen
Wijk	Vogelenbuurt	Europawijk	Geleerdenbuurt	Moeraswijk
Buurt	De Vinken	Oosteuropa	Elektrawijk	Eendenbuurt
Complex	Goudvink	Bugarijelaan	Ohm en omgeving	De Kuifeend
Gebouw	Goudvink 202 - 398	Bulgarijelaan 17-23	Ohmlaan 14-64bis	De Kuifeend 12A - B (2o1kap)
Object	Goudvink 224 appartement	Bulgarijelaan 19	Garageblokken Ohmlaan 64bis2	De Kuifeend 12B
Bouwdeel	Buitengevel(s)	Daken	Voorgevels	Elektra
SubBouwdeel	Balkongevel (deel)	Dakvlak voorzijde	Stalen puien	Zonnepanelen installatie
Component	Houten gevelpui	Pannendak	Kanteldeur	Omvormer
SubComponent	Houten balkondeur (in gevelpui)	Loodaansluitingen pannendak	Slot in kanteldeur	Omvormer aansluiting en ophanging
Materiaal	houten deur	lood	cilinder	ophanging
Arbeid	schilderwerken	herstelwerken aan lood	vervangen cilinder	vervangen ophanging
Inzet	controle schilderwerken en oplevering	controle en oplevering	uitgifte sleutel en oplevering	Herinstallatie en oplevering

Bij object betreft het altijd één enkele woning of anderszins een bouwkundige zaak die verhuurd kan worden (is voor de corporatie een verhuurbare eenheid), meestal aan één huurder.

Trivia

De uitdrukking "afpellen" heeft een hoog "decompositiegehalte".

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties