Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Dagpauwoog
| Dagpauwoog | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
_d1_2.jpg) Dagpauwoog (Inachis io) | |||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Soort | |||||||||||||
| Inachis io Linnaeus, 1758 |
De dagpauwoog oftewel Inachis io is een dagvlinder en in Nederland en België de bekendste soort uit de familie Nymphalidae, de vossen, parelmoervlinders en weerschijnvlinders. De dagpauwoog is een van de bekendste en geliefdste vlinders door zijn grootte, afstekende kleuren en oogvlekken, gracieuze vlucht en vrij algemene voorkomen. De vlinder komt met uitzondering van het uiterste noorden voor in heel Europa en de gematigde gebieden van Azië tot in Japan. Dit heeft veel te maken met de rupsen, die eten van planten die in grote delen van de wereld voorkomen, zoals hop maar vooral brandnetel.
Beschrijving
De dagpauwoog heeft een spanwijdte van 50 tot 60 millimeter en net als alle vlinders vier vleugels, waarvan de onderzijde donkerbruin tot zwart gekleurd is met soms een lichtere grillige lijnentekening. De bovenzijde van de vleugels is oranjerood, met smalle donkerbruine vleugelranden. De bovenste vleugelrand is zwart met van de basis tot het midden een smalle strook witte strepen die doen denken aan een zebra-motief. Zowel de bovenste als de onderste vleugel heeft in de bovenste buitenhoek een grote oogvlek die bestaat uit witte, blauwe en paarse kleuren op een zwarte achtergrond, maar er is wel enige variatie. Rondom het lichaam hebben de vleugels een goudstof- achtige tekening, het lichaam zelfs is dicht oranjebehaard. De antennes zijn lang en dun en eindigen knotsvormig, het uiteinde is altijd witgeel van kleur.
Levenswijze
De vlinder heeft geen echte voorkeur voor een bepaald leefgebied, als het maar zonnig is en er bloemen zijn om nectar uit te zuigen. Daarom is de soort vooral te vinden in graslanden en bloemvelden, maar ook tuinen worden veel bezocht, vooral als er planten als vlinderstruik in staan. Wanneer de vlinder zich bedreigd voelt opent hij zijn vleugels, waarbij de ogen zichtbaar worden, om vijanden af te schrikken. De vleugels raken snel beschadigd, de vlinder is schuw en vliegt weg als een potentiële vijand dichterbij komt.
Voortplanting
De vlinder zet ongeveer 800 tot 1000 eitjes af in groepjes van meer dan 50 eitjes, vrijwel uitsluitend op de brandnetel, de belangrijkste waardplant van de rups. De eitjes zijn ware kunstwerkjes die nog het meest lijken op een dikke vliegtuigbom, een ovaal ei met zes 'vleugels' aan de bovenzijde die bovenaan samenkomen met een rond gaatje in het midden.
De rupsen zijn diepzwart met regelmatige, zeer kleine witte stippeltjes, en hebben rijen kenmerkende zwarte stekels met vele zeer fijne vertakkingen. Ze kunnen zo massaal voorkomen dat ze hele groepen brandnetels helemaal kaalvreten. De eerste generatie loopt van mei tot juni, de tweede van juli tot september. Bij gunstige omstandigheden verpopt de rups binnen een maand nadat hij uit het ei is gekropen, het popstadium duurt ongeveer een week. De vliegtijd is van maart tot en met september, de vlinder overwintert als imago op vochtige koele plekken zoals zolders. Oudere vlinders zien er vaak wat verweerd uit. In gematigde streken als Nederland ontwikkelt zich slechts 1 generatie per jaar, in warmere streken soms wel drie generaties.
Vrije mediabestanden over Inachis io op Wikimedia Commons