Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Blaasontsteking
| Blaasontsteking | ||
| cystitis | ||
| ICD-10 | N30 | |
| ICD-9-CM | 595 | |
| DiseasesDB | 29445 | |
Een blaasontsteking oftewel cystitis is een infectie van het slijmvlies van de blaas. In de (normaal steriele) urine in de blaas vermenigvuldigen zich bacteriën, die ook het slijmvlies van de blaas aanvallen.
Blaasontsteking komt bij vrouwen vaker voor dan bij mannen, omdat zij een kortere urinebuis hebben.
Oorzaken
- Bacteriële verwekkers
- Ruim tachtig procent van de urineweginfecties wordt veroorzaakt door de bacterie Escherichia coli, een Gram-negatieve staafbacterie. Meestal betreft dit specifieke stammen van de bacterie, behorend tot de serotypen K, O of H. Andere Gram-negatieve verwekkers zijn Proteus, Klebsiella, Morganella en zeldzamer de Pseudomonas. Ook Chlamydia trachomatis en Neisseria gonorrhea kunnen urineweginfecties veroorzaken bij seksueel actieve mensen die zonder condoom vrijen met iemand die de bacterie draagt. Deze geven in het algemeen geen echte blaasontsteking maar alleen een infectie van de plasbuis (en bij vrouwen van het cervicale kanaal, het kanaaltje in de baarmoederhals).
- Virale verwekkers
- Een herpes simplexvirus kan aanleiding geven tot een urethritis (ontsteking van de plasbuis). Dit is een seksueel overdraagbare aandoening. Vaak gaat dit gepaard met ulceratie van het slijmvlies van de vulva en urethra (plasbuis).
- Interstitiële cystitis
- een vrij frequent voorkomende en erg pijnlijke vorm van blaasontsteking waarvan de oorzaak niet gekend is. Ook gekend als pijnlijke blaassyndroom of blaaspijn syndroom.
Infecties na katheterisatie komen vaak voor. Vaak zijn hierbij eerder genoemde bacteriële verwekkers betrokken. Ook anatomische afwijkingen of de aanwezigheid van nierstenen in de ureter of blaas kunnen leiden tot infecties.
Symptomen
Zelden verloopt een blaasontsteking zonder symptomen. Klachten van een blaasontsteking bestaan uit een branderig of pijnlijk gevoel bij plassen, loze aandrang, frequent plassen of een stinkende urine. Andere mogelijke symptomen zijn troebele urine, pijn in de onderbuik en rode afscheiding uit de urinebuis.
Complicaties
Elke blaasontsteking kan opstijgen naar de hogere urinewegen en kan een nierbekkenontsteking (pyelonefritis) of een prostatitis bij mannen veroorzaken. Ook kunnen bacteriën migreren naar de bloedbaan en een bloedvergiftiging veroorzaken. Uiteraard treden deze complicaties vooral op bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem, zoals bejaarden of mensen met ernstige ziekten. Bij een pyelonefritis bestaat meestal flinke koorts, is er pijn in een of beide lendenen en treedt een behoorlijk ziektegevoel op.
Behandeling
Urineweginfecties worden behandeld met antibiotica. Er wordt hierbij een onderscheid gemaakt tussen ongecompliceerde urineweginfecties en gecompliceerde urineweginfecties. Een ongecompliceerde urineweginfectie is gedefinieerd als een urineweginfectie bij een vrouw in de vruchtbare leeftijd zonder tekenen van opstijgende infectie.
Alle andere typen, zoals urineweginfecties bij mannen en jongens en jonge (pre-pubertale) meisjes zijn per definitie gecompliceerd. Bij gecompliceerde infecties worden vaak antibiotica voorgeschreven die niet alleen in de plas maar ook in het weefsel een voor bacteriën dodelijke concentratie bereiken. Overigens zijn antibiotica niet altijd noodzakelijk. Een niet behandelde urineweginfectie zal meestal na verloop van ongeveer drie weken vanzelf genezen. Een zogenaamde verwaarloosde blaasontsteking bestaat dus niet. Een niet behandelde blaasontsteking zal dus niet per definitie uitmonden in een nierbekkenontsteking; voor de ontdekking van de antibiotica gingen de meeste blaasontstekingen ook gewoon over.
De huisarts zal spontane genezing in het algemeen echter niet afwachten. Nitrofurantoine en trimethoprim zijn de meest gebruikte middelen. Een blaasontsteking bij een klein kind is in principe een reden voor verwijzing naar de kinderarts, niet zozeer vanwege de blaasontsteking zelf maar om mogelijke anatomische factoren op te sporen die blaasontsteking in de hand werken, zoals ureterovesicale reflux, een dubbel aangelegd nierkelksysteem, nierstenen of obstruerende kleppen in de plasbuis.
Voorkomen
Een blaasontsteking is bij vrouwen vaak lastig te voorkomen. In het algemeen wordt geadviseerd bij het optreden van recidiverende blaasontstekingen veel te drinken, en goed uit te plassen (met name na geslachtsgemeenschap). Bij veel vrouwen gaat aan de meeste blaasontstekingen geslachtsgemeenschap vooraf. Bij de seks worden ook bacteriën door de plasbuis in de blaas gemasseerd. Belangrijk is ook om na de ontlasting nooit van achter naar voren af te vegen. Hierdoor komen bacteriën naar voren waardoor ook een blaasontsteking kan ontstaan. Niettemin zijn er naast vrouwen die nooit, of slechts eenmaal in hun leven een blaasontsteking doormaken ook vrouwen die er haast maandelijks één hebben. Cranberrysap verkleint de kans op blaasontsteking met ongeveer de helft. Dit komt door proanthocyanidine die er in zit. Deze stof zorgt ervoor dat de E. coli zich minder goed in de slijmvliezen in de plasbuis kan hechten, waardoor de bacterie door de urinestroom naar buiten wordt gespoeld. D-Mannose is een ander middel dat kan worden gebruikt bij blaasontsteking. Deze suiker zou de hechting van de bacterie aan het slijmvlies verminderen en daarin effectiever zijn dan cranberry.
Zie ook
- Ontsteking (doorverwijzing).
- Blaas (doorverwijzing).