Cruijffiaans

Cruijffiaans is de benaming voor het unieke taalgebruik van de Nederlandse oud-voetballer en voetbaltrainer Johan Cruijff. Het taalgebruik kenmerkt zich door een verzameling woorden uit het voetbaljargon en het Amsterdams, waarmee hij vlotte paradoxen formuleert. Cruijff is in Nederland beroemd geworden vanwege zijn uitspraken, meestal oneliners die het midden houden tussen een briljant inzicht en een open deur. Omdat Johan Cruijff voor zijn toehoorders vaak onnavolgbaar is, spreekt men wel eens van Cruijffiaans taalgebruik.

Kenmerken

Het Cruijffiaans heeft verschillende typische kenmerken:

• Plat en deftig Nederlands wordt door elkaar gebruikt.
• Slechts "wie" als betrekkelijk voornaamwoord.
• De persoonlijke voornaamwoorden "ik", "wij" en "we" worden vervangen door "je".
• Neologisme of een vreemde taalverbastering.
• Het Cruijffiaanse zinsdeel ,,Dan praat je over.." kan worden vervangen door "dat is".
• Veel gebruik van tautologieën en staande uitdrukkingen.

Varianten

Nederland

Cruijff werd gepersifleerd in Café de Wereld, waarin hij typisch Cruijffiaans spreekt.

Spanje

Ook in Spanje heeft Johan Cruijff een Spaanse variant van het Cruijffiaans, zoals zijn beroemde uitspraak: ,,En un momento dado". Dit is een letterlijke vertaling van "op een gegeven moment", terwijl in het Spaans "dado" in deze context alleen bij goddelijke interventie gebruikt wordt. De dag na de uitspraak sprak de krant El País over een "heel nieuwe kijk op de Spaanse taal". Sindsdien is de term volledig ingeburgerd in het Spaans.

De term en un momento dado werd ook gebruikt in de titel van een documentaire over Cruijffs leven uit 2004, genaamd Johan Cruijff - En Un Momento Dado.

Tekstvoorbeelden

Hieronder volgen enkele voorbeeldzinnen in het Cruijffiaans:

Over voetbal

• "Als wij de bal hebben kunnen zij niet scoren."
• "Kijk, de bal moet minimaal tussen die twee palen."
• "Als je sneller wilt spelen kun je wel harder lopen maar in wezen bepaalt de bal de snelheid van het spel."
• "Voetbal is een spel van fouten. Wie de minste fouten maakt wint."
• "Voordat ik een fout maak, maak ik die fout niet"
• "Je gaat het pas zien als je het door hebt."
• "Als je ergens niet bent, ben je óf te vroeg óf te laat."
• "Ieder nadeel heb zijn voordeel"
• "Als je een speler ziet sprinten is hij te laat vertrokken."
• "Je moet schieten anders kun je niet scoren."
• "Italianen kennen niet van je winnen, maar je ken wel van ze verliezen."
• "Voetballen is simpel, maar het moeilijkste wat er is, is simpel voetballen."
• "In voetbal is het simpel: je bent op tijd of je bent te laat. Als je te laat bent, moet je zorgen dat je op tijd vertrekt."
• "Je moet altijd zorgen dat je een doelpunt meer scoort als de tegenstander."
• "Wat is snelheid? Vaak verwisselt de sportpers snelheid met inzicht. Kijk, als ik iets eerder begin te lopen dan een ander, dan lijk ik sneller."
• "Zonder de bal kun je niet winnen."
• "Je moet een gat voor je laten vallen en er dan zelf inlopen."
• "Als je op balbezit speelt, hoef je niet te verdedigen, want er is maar één bal."
• "Kijk, de bal is een essentieel onderdeel van het spel"
• "Als Italianen één kans krijgen, maken ze er twee"
• "Italië heb een paar hele goeie voetballers, maar die moet je dan wel de bal spelen, zodat ze kunnen voetballen."

(Laatste twee uitspraken vlak voor de EK 2008 wedstrijd Nederland-Italië, die Nederland won met 3-0)

• "Als ik de hele tuin moet verdedigen ben ik de slechtste, als ik dit stukje moet verdedigen ben ik de beste. Alles heeft te maken met meters, meer niet" (EK 2008)
• "Zet er één in de spits, maak er een tutti frutti van" (EK 2008)

Over zijn rentree bij Ajax

• "Ik vind, als je je nergens mee bemoeit, dan lukt het je ook niet..."
• "De beste besluiten worden niet altijd genomen door de intelligentsten, maar door degene wie de meeste informatie heeft."

Over files

• "Mensen moeten harder gaan rijden, dan zijn ze sneller van de weg, dus zijn er minder files."

Over zichzelf

• "Als ik thuiskom van een televisie-analyse, vraagt mijn vrouw: Wat heb je gezegd? Dan zeg ik: Al sla je me dood."
• "De tijd dat ik zelf geld meenam is al heel lang geleden. Ik neem altijd de naam en het gezicht mee."

Over Nederland in de WK-finale 2010

• "Het spel was lelijk, hard, grof en veel te verdedigend. Absoluut niet kleurrijk en er zat weinig voetbal in."

Externe links

• www.onzetaal.nl/cruijff
• Nova interview met Cruijff

  (nl) Citaten van of over Johan Cruijff op Wikiquote