Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Creatief denken
Creatief denken is de manier van denken waarbij men nieuwe ideeën, nieuwe of betere oplossingen probeert te vinden voor een op te lossen probleem. Creatief denken doorbreekt denkpatronen.
Omdat ook een fout idee bij creatief denken nog gebruikt kan worden als ’opstapje’ om een goed idee te vinden, dient analytisch of kritisch denken bij creatief denken te worden uitgesteld. Het kritische denken is nuttig in een latere fase, om onrealistische ideeën uit te sorteren.
In de schoolomgeving wordt kritisch of analytisch denken zeer gestimuleerd, maar komt het creatief denken soms minder aan bod. Beide soorten denken kunnen als volgt worden onderscheiden:
| Kritisch denken | Creatief denken |
|---|---|
| analyse | synthese |
| selecterend | combinerend |
| waarschijnlijkheid | mogelijkheid |
| oordeel | uitgesteld oordeel |
| gefocusseerd | diffuus |
| objectief | subjectief |
| linkerhersenhelft | rechterhersenhelft |
| verbaal (taaldenken) | visueel (beelddenken) |
| lineair | associatief |
| rechtlijnig | flexibel |
| redenerend | vernieuwend |
| ja maar | ja en |
Probleemoplossend denken
Bij probleemoplossend denken zijn zowel het analytische als het creatieve denken belangrijk. Door de kritische analyse onderscheidt men het probleem. Men zoekt oplossingen met flexibel en vernieuwend denken, en vervolgens worden de potentiële oplossingen geselecteerd en beoordeeld.
Fysiologisch
Terwijl kritisch denken gebeurt via de linkerhersenhelft, vindt creatief denken plaats via de rechterhersenhelft. Kritisch denken gebruikt lineaire logica, zoals wiskunde. Het bekijkt hoe men van punt A naar punt B komt. Er is per beginpunt maar één correct antwoord. Creatief denken is niet lineair. Men denkt in verschillende richtingen (’het denken vliegt rond als een vogel’) en komt tenslotte op een oplossing. Er is niet slechts één mogelijke oplossing, maar er zijn verschillende mogelijke oplossingen van een probleem.
Terwijl men slaapt, zijn de hersenen nog bezig met creatief denken. Men kan wakker worden met een oplossing zonder dat men er bewust probeerde naar te zoeken. Kritisch denken daarentegen vereist concentratie en inspanning, en functioneert niet tijdens het slapen.
Creatief denken kan niet zomaar geforceerd opgeroepen worden, maar er zijn wel verscheidene technieken of strategieën die het creatief denken kunnen bevorderen.
Hoe creatief denken
Het oordelen uitstellen
Kritisch denken heeft zijn nut, maar niet in de fase van het creatief denken. Ideeën als: „Dat kan niet”, „Dat is te duur”, „Dat is te moeilijk”, „We mogen geen fouten maken” zorgen ervoor dat we creatieve ideeën verwerpen. Zo missen we de kans om te zien dat misschien wel een onderdeel van dat idee goed bruikbaar is. Een gek, naïef of onmogelijk idee kan een opstapje zijn naar een goede oplossing. Het kritisch denken (beoordelen) wordt uitgesteld.
Opschrijven
Schrijf alle oplossingen en alle bijvragen op over een project. Wanneer men niet meer verder geraakt, moet men eens proberen om het project anders te bekijken.
Vooronderstellingen
- Om een nieuw idee te vinden kan de vooronderstellingen bekijken. Van welke vooronderstellingen gaan we uit? Draai deze dan om.
Ergernissen
- Probeer ergernissen of nadelen te bedenken die verbonden zijn aan een project. Formuleer ideeën die deze ergernissen zouden kunnen oplossen.
Natuur
- Neem een willekeurig dier uit de natuur. Noem eigenschappen die je in dit dier ziet. Breng deze eigenschappen in verband met het project.
Superheld
- Denk aan een of andere superheld, stripfiguur of iemand die je bewondert. Hoe zou deze persoon het probleem oplossen?
Sorteren
Pas dan kunnen we beginnen met sorteren van de ideeën op bruikbaarheid, in vier vakken:
| gewone, maar moeilijk realiseerbare ideeën | creatieve ideeën, maar moeilijk uitvoerbaar |
| gewone ideeën die gemakkelijk uitvoerbaar zijn, doorsnee-ideeën | fantastische invallen, nieuwe, opwindende ideeën die realiseerbaar zijn |
Links
- Creatief denken: de basisvaardigheden op zakelijk.infonu.nl
- (en) Robert Harris, Introduction to Creative Thinking, versiedatum: 2 april 2012. Inleiding tot creatief denken.