Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Springstaarten
| Springstaarten | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Een gladde springstaart (Collembola), (Isotomidae) | |||||||
| Taxonomische indeling | |||||||
| |||||||
| Orde | |||||||
| Collembola Linnaeus, 1758 | |||||||
Springstaarten op  Wikispecies |
De springstaarten oftewel Collembola (Latijn voor kleefbuis) zijn een orde van zespotigen.
Sommige taxonomen beschouwen deze groep dieren als primitieve insecten, anderen plaatsen ze, samen met de protura en de diplura, binnen de zespotigen als een aparte groep buiten de eigenlijke insecten. Dit heeft tot gevolg dat in sommige indelingen de springstaarten als klasse worden gezien.
Hoewel de leden van genoemde drie groepen allemaal monddelen hebben die in een buidel binnen de kop liggen (entognatha) lijken volgens recent onderzoek van hun mitochondriaal DNA de Collembola toch niet nauwer verwant te zijn met de twee andere groepen dan met de insecten; sterker nog, de collembola lijken minder aan de insecten verwant dan de meeste schaaldieren (Crustacea).
Kenmerken
De springstaart wordt gekenmerkt door monddelen die in de kop liggen, een buisvormig orgaan -de collofoor- onder het abdomen (waar ze hun wetenschappelijke naam aan ontlenen) en (bijna altijd) een gevorkte staart (furcula) (waaraan ze hun Nederlandse naam ontlenen). Met behulp van deze staart kunnen ze bij gevaar wegspringen. De meeste Collembola zijn minder dan 6 mm lang, veel soorten worden slechts enkele millimeters. Antennen zijn altijd aanwezig; cerci nimmer.
Collembola leven in het algemeen in de bovenste lagen van de bodem (strooisellaag) en voeden zich met rottend organisch materiaal en schimmels. Ze kunnen daar in enorme aantallen voorkomen - honderden of duizenden per vierkante meter in de meeste Nederlandse tuinen.
Verzamelmethoden
Springstaarten kunnen het gemakkelijkst worden gevangen door middel van een berlesetrechter, een trechtervormige verzamelbak met een opening aan de onderkant, afgesloten door een stuk grof gaas. In de trechter wordt een hoeveelheid bodemstrooisel gedaan waarna men de trechter op een bakje conserveringsvloeistof (alcohol) zet en van boven af onder een lamp laat drogen. De aanwezige strooiselorganismen vluchten voor het licht en de uitdroging naar onderen tot ze uiteindelijk in de verzamelbak vallen en kunnen worden geoogst.
Kweek
Springstaarten zijn vrij gemakkelijk te kweken; op het web zijn vele recepten te vinden. Ze worden wel door terrariumhouders gekweekt als voer voor kleine terrariumdieren, of om schimmels uit te roeien.
Belang voor de mens
Springstaarten maken deel uit van de fauna die bladafval helpt verwerken tot compost.
Tabel van de suborden en families
- Suborde Arthropleona
- Superfamilie Entomobryoidea
- Entomobryidae - slender springtails
- Isotomidae - smooth springtails
- Oncopoduridae
- Paronellidae
- Tomoceridae
- Superfamilie Poduroidea
- Superfamilie Entomobryoidea
- Suborde Symphypleona
Aanbevolen prepareertechnieken
Aanbevolen conserveringsmethode: bewaren in alcohol, of microscopisch preparaat (Zie hiervoor insecten prepareren).