Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Kettingzaag
Een kettingzaag oftewel motorzaag oftewel motorkettingzaag oftewel boomzaag genoemd, is een draagbare machine om mee te zagen. De belangrijkste functie is hout zagen.
Verschillende typen
Er zijn twee verschillende typen aandrijving voor kettingzagen: elektriciteit en benzine.
De elektrische kettingzaag is bedoeld voor particulier gebruik. Ze zijn milieuvriendelijker en maken doorgaans minder lawaai dan een kettingzaag op benzine. Ze zijn praktischer in gebruik doordat ze lichter zijn. Elektrische kettingzagen zijn vaak goedkoper in aanschaf. Nadeel is het snoer waardoor de actieradius beperkt is.
De benzine kettingzaag zijn bijna zonder uitzondering een tweetaktmotor, met een olie/benzine-verhouding van 1/50. Benzine-aangedreven kettingzagen hebben het voordeel dat ze een grotere mobiliteit hebben en krachtiger zijn dan de elektrische kettingzaag.
Er zijn verschillende typen benzine-kettingzaag verkrijgbaar:
- Gewone kettingzaag = variërend van 30 cc tot 80 cc.
- Tophandle = licht type kettingzaag. Te bedienen met één hand. Wordt vooral gebruikt in de fruitteelt en bij boomchirurgie.
- motorstokzaag = kettingzaag op een stok om takken op hoogte door te zagen.
Werking
Een kettingzaag bestaat uit drie delen. De motor, het zaagblad en zaagketting.
De motor, vaak een benzinemotor, moet gestart worden met een startkoord (als bij een motormaaier). De motor drijft een kettingrondsel aan, dat zorgt dat de ketting gaat ronddraaien.
Het zaagblad (of "zwaard") zit aan de motorbehuizing vastgemaakt. Het zaagblad heeft over de hele lengte een groef. De functie van de groef is tweeledig. Enerzijds zorgt de groef ervoor dat de ketting rechtuit blijft lopen. Anderzijds zorgt de groef voor vervoer van olie, die de ketting smeert. De groef moet voldoende diep zijn om te ketting er niet uit te laten lopen. Het blad mag niet beschadigd zijn en er mogen geen bramen op zitten.
De ketting is een ketting met zaagtanden. Een zaagketting bestaat uit drie onderdelen: de zaagtand, de dieptesteller en de aandrijfschakel. Deze zijn met elkaar verbonden door verbindingsschakels. De zaagtand doet het werk. Deze beitelt het hout uit de zaagsnede. De dieptesteller bepaalt de diepte waarmee de zaagtand door het hout gaat. Staat deze te hoog afgesteld neemt de zaagtand bijna geen hout mee. Staat deze te diep afgesteld kan de zaagtand vastlopen in het hout. De aandijfschakel loopt door de groef van het zaagblad. Hier haalt het olie uit om te ketting te smeren.
Een kettingzaag is onnauwkeurig en levert een vrij brede en rafelige zaagsnede op, maar is door zijn handzaamheid en lange zaagblad uitermate geschikt om gehele bomen om te zagen of tot brandhout te verwerken. De omgezaagde bomen worden daarna soms in zagerijen met lintzagen of cirkelzagen tot planken verwerkt, omdat deze een nettere zaagsnede geven.
Werkterreinen
- Bosbouw: Om bomen te vellen of te ontdoen van takken.
- Bouw: Timmermannen gebruiken vaak kettingzagen op de bouw. Dit omdat het vaak niet gaat om een nette zaagsnede maar om snel en handig werken.
- Kunst: De kettingzaag is een geliefd werktuig voor hout- en ijsbeeldhouwers (carving).
- Brandweer: Een kettingzaag behoort tot de standaard uitrusting van een brandweerauto. Vaak is deze wel voorzien van een carbon ketting en kettingzaagbeschermer, waardoor ook in andere materialen dan hout gezaagd kan worden b.v. aluminium, blik of tempex.
- Wedstrijden: er zijn speciale kettingzagen die gebruikt worden bij kettingzaagevenementen, timbersport geheten.
Veiligheid
De kettingzaag is een van de gevaarlijkste machines om mee te werken. Er gebeuren relatief veel ongelukken door ondeskundig gebruik. Er zijn speciale opleidingen om met kettingzagen te leren omgaan.
Technische veiligheidsvoorzieningen
De kettingzaag heeft ook veiligheidsvoorzieningen. Zo moeten kettingzagen voorzien zijn van een kettingrem, een kettingvanger, een handvatverbreder om te voorkomen dat de ketting tegen je hand aankomt als deze knapt. Op de kettingzaag zitten anti-vibratierubbers, dit om schadelijke trillingen te voorkomen. Sommige kettingzagen zijn voorzien van handvatverwarming. Dit omdat koude handen gevoeliger zijn voor schade door trillingen dan warme handen.
Persoonlijke veiligheidsvoorzieningen De ketting kan snel heet worden of vastlopen in de geleider. Omdat veiligheid belangrijk is, dragen gebruikers meestal stevige handschoenen en laarzen, kettingzaagbroek, scheenbeschermers, gehoorbescherming, helm en een veiligheidsbril of vizier. In bepaalde landen is het bij je hebben van een EHBO-kit tijdens het kettingzagen verplicht. Door gebruik te maken van schonere tweetakt brandstof, waaruit met een extra destillatie-proces de benzeen-componenten verwijderd zijn, treedt aanmerkelijk minder luchtvervuiling op en is de kans op schade aan de luchtwegen ook kleiner.
Steenkettingzaag
Er zijn speciale kettingzagen met een diamantketting, voor het zagen in beton, natuursteen en baksteen. De meeste van deze zagen hebben een hydraulische aandrijving, maar er zijn ook versies met een zware benzinemotor. Vanwege de hoge weerstand van het materiaal en om zaagslib kwijt te raken worden deze zagen met water gekoeld. Deze kettingzaag wordt gebruikt in de bouw, bijvoorbeeld om diepe vierkante gaten in muren of vloeren te zagen, door de brandweer om toegang tot gebouwen te verkrijgen, door beeldhouwers om grote stukken steen te verwijderen, en in de restauratie van gebouwen en monument (gedenkteken)en, om onderdelen te demonteren met zo min mogelijk beschadiging aan de omringende delen, bijvoorbeeld bij de restauratie van de Sint Jan in Den Bosch.
Bekende Merken
Media
In films en computerspellen is de kettingzaag een frequent gebruikte machine om mensen mee om te brengen of te martelen. Bekende voorbeelden hiervan zijn de The Texas Chain Saw Massacre en zijn vervolgen als films als Scarface, Stage Fright, en Halloween: Resurrection.
Videospelletjes waarbij een kettingzaag als wapen wordt gebruikt zijn onder andere deDoom series, de Xbox 360 game Gears of War, de Playstation 2 game Grand Theft Auto: Vice City, de GameCube en de latere release van de Playstation 2 game Resident Evil 4.
De kettingzaag is ook gebruikt als muziekinstument door Jesse Dupree van de Amerikaanse rock band Jackyl.
In juni 2007 kreeg een straatartiest in Londen een verbod om met kettingzagen te jongleren