Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Bestuurskracht
Bestuurskracht is het hebben van capaciteit van een lokaal bestuur om haar taakstelling te kunnen uitvoeren op een kwaliteitsvolle manier.[1] Bestuurskracht is een kenmerk dat verwijst naar de kwaliteit van een lokaal bestuur.[2]
Bestuurskracht bestaat uit wat er van de gemeente verwacht wordt (wettelijke taken, bestuurlijke en maatschappelijke problemen oplossen, publieke dienstverlening op lokaal niveau verzekeren) en wat de gemeente doet of kan doen. Het is de balans tussen de taakstelling en de capaciteit van de gemeente.[3]
Bestuurskracht in historisch perspectief
Doorheen de tijd, kreeg het begrip bestuurskracht een steeds bredere invulling. Deze evolutie kan samengevat worden in drie generaties van het bestuurskrachtconcept.
In de eerste generatie zien we een focus op input en omgeving. Gemeenten zijn in deze opvatting bestuurskrachtig als ze een voldoende grote oppervlakte, een minimumaantal inwoners en voldoende financiële middelen hebben. Er wordt uitgegaan van een relatie tussen de schaal en de bestuurskracht van een gemeente. Het verband tussen schaal en bestuurskracht is echter veel genuanceerder en ingewikkelder is dan oorspronkelijk gedacht.
In de tweede generatie wordt de focus verlegd naar de output en outcome van het gemeentebestuur. Onder invloed van het New Public Management wordt bestuurskracht gekoppeld aan prestatienormen.
In de laatste generatie gaat men uit van een governancebenadering en wordt het lokale bestuur gezien als de coördinator in een netwerk. Het lokale bestuur moet dan samen met andere partners, zoals organisaties en burgers, voor een integraal lokaal beleid kunnen zorgen. Bestuurskracht wordt gezien als de mate waarin gemeenten hun netwerk kunnen inzetten om kwaliteitsvol beleid te creëren.
Deze drie generaties van bestuurskracht mogen niet los van elkaar gezien worden. Elke generatie legt een eigen accent, maar bouwt voort op de vorige. Bestuurskracht in het huidige begrip zal dus elementen van alle generaties bevatten. [3]
Bestuurskrachtmonitor en collectieve bestuurskrachtmetingen in Vlaanderen
Bestuurskracht wordt gebruikt om het functioneren van lokale besturen in kaart te brengen. Een bestuurskrachtmeting stelt een bestuur in staat om zijn sterke en zwakke punten te ontdekken en daaruit te leren. Hieronder een overzicht van de initiatieven om bestuurskracht van Vlaamse gemeenten in beeld te brengen.
Bestuurskrachtmeting plattelandsgemeenten
De eerste bestuurskrachtmeting kwam er op voorstel van een themagroep binnen het Interbestuurlijk Plattelandsoverleg (IPO), gecoördineerd door de Vlaamse Landmaatschappij. Het was een van de maatregelen die ervoor moesten zorgen dat plattelandsgemeenten meer bestuurskracht zouden krijgen.
Dit is een van de eerste uitgevoerde bestuurskrachtmetingen in Vlaanderen.[3] De methodiek werd uitgewerkt en toegepast op een groep gemeenten in 2011 door het KU Leuven instituut voor de Overheid en de onderzoeksgroep management en bestuur van de Universiteit Antwerpen. De opvolging van de opdracht gebeurde door een groep vertegenwoordigers van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) en het onderzoeksteam.
In 2014 en 2016 volgden, in opdracht van de VLM, een tweede en derde bestuurskrachtmeting. Deze werden uitgevoerd door de KU Leuven, de Universiteit Antwerpen en de Universiteit Gent. 27 gemeenten namen vrijwillig deel aan deze bestuurskrachtmetingen. De resultaten van dit vervolgproject werden ondertussen gepubliceerd in een eindrapport.[4]
Bestuurskrachtmonitor
In 2014 ontwikkelde het Steunpunt Bestuurlijke Organisatie Vlaanderen (SBOV) een bestuurskrachtmonitor in opdracht van de Vlaamse overheid. Het doel van de bestuurskrachtmonitor was het meetbaar maken van lokale bestuurskracht op een objectieve, wetenschappelijk onderbouwde manier die ook door het werkveld gedragen werd.
De monitor bestaat uit een verzameling kwantitatieve indicatoren, aangevuld met kwalitatieve richtvragen. De Vlaamse overheid biedt standaardrapporten aan voor elke gemeenten, waarbij de data voor een deel van de indicatoren al centraal verzameld zijn. Een ander deel van de indicatoren moet worden aangevuld door het lokale bestuur zelf aangezien de gegevens niet centraal beschikbaar zijn. De ontwerpers van de bestuurskrachtmonitor gaven aan dat de indicatoren niet volstaan om een complex begrip als bestuurskracht in beeld te brengen. Daarom is de monitor aangevuld met richtvragen tot zelfevaluatie waarmee een bestuur haar bestuurskracht op een meer complete manier kan evalueren.[3]
Begeleide zelfevaluatie bestuurskracht
Eind 2015 deed het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB) een aanbod aan de Vlaamse gemeentebesturen, om hen te ondersteunen bij het evalueren van hun bestuurskracht. Uiteindelijk werden 17 besturen begeleid: Borsbeek, Diksmuide, Eeklo, Essen, Hemiksem, Kaprijke, Knesselare, Londerzeel, Meeuwen-Gruitrode, Neerpelt, Puurs, Ranst, Schilde, Sint-Katelijne-Waver, Wachtebeke, Wijnegem en Zutendaal.
Deze zelfevaluatie maakte gebruik van de bestuurskrachtmonitor die werd ontwikkeld door het SBOV in 2014. Er werd echter gebruik gemaakt van een kleinere set indicatoren en ook de richtvragen uit het SBOV-rapport werden verder verfijnd. Deze begeleide zelfevaluatie werd uitgewerkt en begeleid door een consortium bestaande uit IDEA Consult (Brussel)[5] en een universitair partnerschap met bestuurskundigen van de universiteiten van Gent, Antwerpen en Leuven. Deze begeleide zelfevaluatie vertrok vanuit een zelfanalyse door het bestuur. Het beeld dat hieruit naar voor kwam werd verder uitgediept in een workshop met de externe begeleiders. Finaal werd er ook een actieplan opgesteld met verbeterpunten. De conclusies van de begeleide zelfevaluatieronde in 2015-2016 werden gepubliceerd door het Agentschap Binnenlands Bestuur.[6]
Bronnen, noten en/of referenties
|
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland) • Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Claude.ai (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Copilot (Opgepast! Altijd verifiëren!) • tekst herschrijven met scribbr.io •