Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Ben Koks
Ben J. Koks (Driehuis (Velsen)), 1963) is een Nederlandse amateur-ornitholoog en natuurbeschermer, onder meer oprichter van Werkgroep Grauwe Kiekendief [1]
Biografie
Ben Koks groeide op in Noord-Holland, waar hij de middelbare landbouwschool bezocht. In Groningen studeerde hij Milieukunde aan het Van Hall Instituut. Hij werkte onder meer bij Sovon en Staatsbosbeheer.
Sinds 1972 houdt hij zich actief met vogelonderzoek en -bescherming bezig, waarbij het in toenemende mate om akkervogels ging en bovenal de grauwe kiekendief. Zijn eerste grauwe kiekendief zag hij op 5 mei 1978 bij De Burchtkamp in Flevoland. In 1990 ontdekte hij een broedpaar van deze vogel in de Carel Coenraadpolder, voor zover bekend het eerste broedpaar dat in Groningen in akkerland nestelde.[2] Koks raakte vervolgens betrokken bij beschermingsconcepten voor meer akkervogels, ook buiten Nederland.
Akkervogelbescherming
Ben Koks was nauw betrokken bij agrarisch natuurbeheer door akkerbouwers, in het bijzonder waar het gaat om de grauwe kiekendief in Groningen.[3][4] Mede door zijn toedoen ontstonden nieuwe begrippen of kregen deze meer betekenis, zoals ‘natuurbraak’ (1995) en ‘Vogelakkers’ (2014).
In 2005 richtte hij de Stichting Werkgroep Grauwe Kiekendief / Dutch Montagu’s Harrier Foundation op. De stichting organiseert bescherming van de nesten van grauwe kiekendieven in akkerland, en doet onderzoek naar de levenscyclus van de grauwe kiekendief. Sinds de nog zeldzamere blauwe kiekendief in 2009 in akkerland is gaan broeden, wordt deze soort meegenomen in beschermings- en onderzoeksprogramma's.[5]
Onderzoek
Koks was betrokken bij verschillende onderzoeksprojecten. Zo startte hij in 2005 samen met Christiane Trierweiler onderzoek naar trekroutes van grauwe kiekendieven. Dat migratieonderzoek betrof later ook andere Europese landen, zoals Duitsland, Engeland en Wit-Rusland. Het onderzoek naar de grauwe kiekendieven strekte zich bovendien uit tot diverse Sahellanden waaronder Burkina Faso en Mali, waar de grauwe kiekendief overwintert. Zo kon de ecologie van de soort gedurende het gehele jaar onderzocht worden.[6]. Voor het onderzoek werd samengewerkt met onder meer de RUG en Wageningen UR. Het mede door Rudi Drent van de RUG mogelijk gemaakte onderzoek leidde in 2010 onder meer tot het proefschrift van Christiane Trierweiler, getiteld The annual cycle of a migratory raptor, Montagu's harrier, in a modern world.[7]
Ook het in 2002 door Koks samen met Henk Jan Ottens gestarte onderzoek naar de veldleeuwerik in grootschalig akkerland, leidde tot een proefschrift, The value of field margins for farmland birds, van Marije Kuiper bij Wageningen UR in 2015.[8]
Het onderzoek heeft als belangrijk doel na te gaan waar in de jaarcyclus van een soort knelpunten optreden, en met welke maatregelen de overleving van de vogels ondersteund kan worden. Dat kan bijvoorbeeld gaan om het beschermen van nesten, of om het bieden van rustplaatsen of foerageergebied.[9]
Eerbetoon
Ben Koks werd in 1995 onderscheiden met de Herman Klomp Prijs, een prijs die periodiek wordt uitgereikt aan iemand die zich verdienstelijk heeft gemaakt met vernieuwend natuurbeschermingsgericht vogelonderzoek en daarover heeft gepubliceerd.[10].
Twee publicaties van onder meer Koks werden in 2014 onderscheiden met de Watson Raptor Science Prize [11].
In 2015 debuteerde Ben Koks in de Duurzame 100 van Trouw (plaats 44) vanwege zijn pleidooi voor natuur-inclusieve landbouw.[12][13].
Externe links
Stichting Werkgroep Grauwe Kiekendief
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º Dagblad Trouw 8-10-2015 Nieuwe natuurbeschermers hoog in Duurzame 100; DvhN 10-10-2015 Boeren snappen het niet meer
- º Broedgeval van een Grauwe Kiekendief in de Dollardpolders. Koks B. & Koffijberg K. 1990. De Grauwe Gors 18: 23-24. (pdf)
- º Case: Beschermingsproject Grauwe kiekendief als opmaat voor effectieve akkervogelbescherming. Koks B. 2008. De Levende Natuur - jaargang 109 - nummer 3: 109-112 (pdf)
- º Natuurbeheer in Oost-Groningen, Volkskrant 19 juni 2013
- º Natuurbericht Blauwe kiekendief gebaat bij verleggen grenzen natuurbeleid
- º Montagu’s Harrier. Trierweiler, C. & Koks, B.J. 2009. In: Zwarts, L., R. G. Bijlsma, J. van der Kam & E. Wymenga (Hrsg.): Living on the edge. Birds and wetlands in a changing Sahel. Zeist: KNNV Uitgeverij. (pdf)
- º Trierweiler C. 2010. The annual cycle of a migratory raptor, Montagu's harrier, in a modern world. Dissertatie van het promotieonderzoek aan de RuG faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. (pdf)
- º Kuiper M.W. 2015. The value of field margins for farmland birds. Dissertatie van het promotieonderzoek aan Wageningen University and Research Centre, faculteit biologie. (pdf)
- º *Testing a novel agri-environment scheme based on the ecology of the target species, Montagu's Harrier Circus pygargus. Almut E. Schlaich, Raymond H. G. Klaassen, Willem Bouten, Christiaan Both and Ben J. Koks. 2015. Ibis 157 (4): 713-721
- º Herman Klomp Prijs. Laureaten 1986-2012
- º When and where does mortality occur in migratory birds? Direct evidence from long-term satellite tracking of two raptors.Klaassen, R.H.G., Hake, M., Strandberg, R., Koks, B.J., Trierweiler, C., Exo, K.-M., Bairlein, F. & Alerstam, T. (2014) Journal of Animal Ecology, 83, 176-184. doi: 10.1111/1365-2656.12164; A Palaearctic migratory raptor species tracks shifting prey availability within its wintering range in the Sahel. Trierweiler C., Mullié W.C., Drent R.H. †, Exo K.M., Komdeur J., Bairlein F., Harouna A., de Bakker M. & Koks B.J. 2013. Journal of Animal Ecology doi: 10.1111/j.1365-2656.2012.02036.x (pdf)
- º Dagblad Trouw 8-10-2015 Nieuwe natuurbeschermers hoog in Duurzame 100
- º Boeren snappen het niet meer, DvhN 10 oktober 2015
