Beleid

Beleid is het stellen van doelen, middelen en een tijdpad in onderlinge samenhang. Liefst zijn plaats en tijd omschreven.

Beleid wordt zowel bij de overheid als in het bedrijfsleven gemaakt. Overheidsbeleid staat vaker dan bij bedrijven op papier en is bijna altijd openbaar. Dit komt omdat overheidsbeleid met openbare financiën betaald wordt en onder democratische controle moet kunnen staan.

Onder beleid verstaan we het aangeven van de richting en de middelen waarmee het management de gestelde organisatiedoelen wil gaan realiseren. (Klein & Rorink 2005)

Doelen

Doelen worden vaak onderscheiden in metadoelen, tussendoelen en einddoelen.

Metadoelen

Metadoelen zijn achterliggende doelen. Bijvoorbeeld het beleidsdoel is meer mensen stoppen met roken voor een betere gezondheid. Het metadoel kan zijn het terugdringen van de kosten van de gezondheidszorg. Vaak worden deze doelen ook wel lange termijndoelen genoemd, maar strikt genomen is dat niet correct.

Tussendoelen

Tussendoelen zijn de ijkpunten op weg naar het einddoel. Bijvoorbeeld 10 % van de rokers moet stoppen binnen vijf jaar .

Einddoelen

Einddoelen worden vaak door politici gesteld. In hetzelfde voorbeeld: 20 % van de rokers moet stoppen met roken binnen tien jaar (tijd) in Nederland (plaats) . Het tijdpad is dus lineair in ons voorbeeld.

Instrumenten

De middelen, ook wel instrumenten genoemd, kunnen bestaan uit geld, voorlichting, wettelijke maatregelen, overleg, handhaving, inzet ambtenaren, enzovoorts. Ook tussen de middelen moet samenhang bestaan. In ons voorbeeld: intensivering van de voorlichting, verbod om te roken in openbare ruimtes, meer controle van rookverboden in horeca, overleg met tabaksfabrikanten over verminderen van marketing die de jeugd aanspreekt.

Al deze maatregelen kosten geld. De verwachte kosten moeten ook in het beleid staan.

Beleidscyclus

Beleid wordt door sommige denkers binnen het beleid gezien als een cyclus.

De beleidscyclus ziet er als volgt uit

• Agendavorming
• Beleidsvoorbereiding
• Beleidsbepaling
• Beleidsuitvoering
• Beleidsevaluatie
• Terugkoppeling
• Beleidsbeëindiging

Indien na de beleidsevaluatie het bestaande beleid wordt aangepast of nieuw beleid wordt gevormd is er sprake van een leerproces. De beleidscyclus start dan weer.

Trivia

Met de term "beleid" bedoelt men ook : met overleg, tact, omzichtigheid handelen.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

• Klein, H. & Rorink, F. (2005) Verandermanagement: een plan van aanpak voor integrale organisatieverandering en innovatie. Amsterdam: Pearson Education Uitgeverij. ISBN 978-90-430-1007-8