Bedriegerssyndroom

Het bedriegerssyndroom is een psychologisch fenomeen waarbij een iemand twijfelt aan zijn of haar vaardigheden, talenten of prestaties en een aanhoudende innerlijke angst heeft om als fraudeur te worden ontmaskerd. Ondanks duidelijk bewijs van hun competentie, geloven degenen die dit syndroom ervaren niet dat ze hun succes of geluk terecht verdienen. Zij hebben de indruk dat ze hun succes alleen hebben bereikt omdat ze op het juiste moment op de juiste plaats waren of geluk hadden. Dit kunnen ze ten onrechte toeschrijven aan het Mattheüseffect, of ze kunnen denken dat ze anderen misleiden omdat ze van zichzelf het gevoel hebben dat ze niet zo intelligent zijn als ze zich voordoen. Het bedriegerssyndroom kan voortkomen uit of leiden tot gespannen persoonlijke relaties. Het kan zijn dat de getroffenen hun volledige potentieel bereiken in hun interessegebieden.

Term

De term bedriegerssyndroom (Engels: impostor syndrome of impostor phenomenon) werd voor het eerst geïntroduceerd in 1978 in een artikel van Pauline R. Clance en Suzanne A. Imes. Zij stelden vast dat veel zeer succesvolle vrouwen geloofden dat ze niet bijzonder intelligent waren en dat hun prestaties door anderen werden overschat. Verder onderzoek toonde aan dat het ook mannen treft. Tegenwoordig is bekend dat het aandeel van de getroffenen min of meer gelijk verdeeld is over de geslachten.

Oorspronkelijk werd het impostor-fenomeen gezien als een onveranderlijke persoonlijkheidstrek; meer recent wordt het echter ook gezien als een reactie op bepaalde stimuli en gebeurtenissen. Er is wel vastgesteld dat bepaalde groepen mensen vatbaarder zijn voor het syndroom, maar het wordt niet langer gezien als een feitelijke persoonlijkheidstrek. Als zodanig wordt het niet geclassificeerd als een psychische stoornis. Mensen met het bedriegerssyndroom hebben vaak andere psychische problemen die bij een psycholoog kunnen worden aangepakt.