Aporie

Aporie is een term waarmee aangegeven wordt dat een filosofische vraag niet tot een bevredigend resultaat leidt. Een aporie kan ook als retorisch middel ingezet worden.

In de filosofie is een aporie een filosofische puzzel of een schijnbaar onoplosbare impasse in een onderzoek, vaak als gevolg van even plausibele premissen die echter tot verschillende, tegenstrijdige conclusies leiden (te vergelijken met een paradox). Het idee van een aporie is voornamelijk te vinden in de Griekse filosofie. Veel van Plato's dialogen eindigen bijvoorbeeld met een aporie. Socrates werpt een vraag op, discussieert er met anderen over, maar het resultaat van zijn onderzoek is niet sluitend en geeft onvoldoende antwoord op het probleem dat aan de orde werd gesteld.

In de retoriek wordt een aporie aangewend als kunstgreep waarbij de spreker veinst dat hij twijfelt aan zijn eigen opvatting, terwijl het zijn eigenlijke bedoeling is om zijn gesprekspartner in diskrediet te brengen. Aporie (Grieks: 'Aporia') wordt in de retoriek ook 'dubitatio' genoemd .

Samenvattend:

• Wanneer de twijfel of onzekerheid echt is, kan het een echt dilemma signaleren en het publiek ertoe aanzetten na te denken over verschillende opties voor oplossing.
• Wanneer de twijfel oprecht is, kan deze de nederigheid van de spreker aantonen.
• Wanneer de twijfel wordt geveinsd, wordt deze vaak gebruikt om het publiek te leiden naar het punt dat de spreker wenst te maken.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

• J. Grandgagnage: ENSIE: "Aporie" met toestemming van de auteur.