Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Advocaat (beroep)
- (Voor andere betekenissen van het woord "advocaat", zie : advocaat)
Een advocaat is een raadsman of raadsvrouw in juridische aangelegenheden. Anders dan een notaris, die meestal voor twee partijen werkzaam is, is de advocaat als belangenbehartiger altijd partijdig.
De advocatuur in Nederland
Toegang tot het beroep
Wie in Nederland als advocaat wil optreden, moet een verzoek tot beëdiging doen aan de rechtbank in het arrondissement waar hij zich wil vestigen. Wanneer de beëdiging heeft plaatsgevonden, wordt de advocaat ingeschreven op het tableau van de plaatselijke rechtbank. Om beëdigd te worden gelden specifieke wettelijke eisen, waaronder de eis dat een universitaire juridische opleiding rechtsgeleerdheid (Nederlands recht) met succes is gevolgd. Gedurende de eerste drie jaren mag de advocaat niet zelfstandig zijn beroep uitoefenen. Hij is dan als advocaat-stagiair werkzaam onder begeleiding van een ervaren advocaat als patroon. Als de advocaat-stagiair de verplichte beroepsopleiding heeft voltooid en daarnaast een aantal door de regionale balie voorgeschreven cursussen heeft gevolgd, krijgt hij na afloop van de genoemde drie jaren een zogenaamde stageverklaring. Daarna mag hij de advocatuur zelfstandig beoefenen. De advocatuur heeft vanaf 1970 een spectaculaire groei doorgemaakt. In dat jaar waren er nog slechts 2063 advocaten ingeschreven, in 1980 waren er het 3726, in 1990 6381 en in het jaar 2000 waren 11.033 advocaten ingeschreven. Er zijn thans 14.274 advocaten (2007). Advocaten werken veelal samen in groepsverbanden (zoals maatschappen en N.V.'s). Er zijn zowel grote advocatenkantoren, waarin soms wel honderden advocaten samenwerken, als kleine kantoren, waarin één advocaat of een beperkt aantal advocaten werkt. Tegenwoordig zijn de zogenaamde nichekantoren in opkomst (advocatenkantoren waarin een beperkt aantal advocaten met een bepaald specialisme samenwerkt).
Rechten en plichten van de advocaat
De Advocatenwet uit 1952 regelt het beroep van advocaat. De advocaat is verplicht lid van de Nederlandse Orde van Advocaten, welke organisatie bevoegd is nadere regels te stellen aan de beroepsuitoefening, zoals in het kader van de inrichting van diens financiële administratie en de verplichte beroepsverzekering. De advocaat dient zich ook te houden aan specifieke gedragsregels en kan bij overtreding daarvan in het ergste geval uit het beroep worden gezet. De advocaat is verplicht zich jaarlijks te laten bijscholen en wordt daarop gecontroleerd. De advocaat heeft evenals de notaris een wettelijk beroepsgeheim. Hij kan - tenzij de cliënt daarin expliciet toestemt - niet gedwongen worden als getuige te verklaren over zaken die hem in zijn functie worden toevertrouwd, het verschoningsrecht geheten.
Orde van advocaten
De Orde van Advocaten bestaat uit de advocaten die op het tableau op een van de lijsten zijn ingeschreven. Zij bezit rechtspersoonlijkheid.
Op grond van de Advocatenwet kunnen klachten over advocaten, al dan niet wegens schending van een of meerdere bepalingen in de vastgelegde Gedragsregels uit 1992, worden voorgelegd aan de Deken en de Raad van Toezicht van de Orde van advocaten in het betreffend ressort. Tegen een beslissing op de klacht kunnen klager en betreffende advocaat zo nodig beiden beroep instellen bij de Raad van Discipline en het Hof van Discipline. Een belangrijke regel is onder meer dat de advocaat zich zodanig dient te gedragen dat "het vertrouwen in de advocatuur of in zijn eigen beroepsuitoefening" niet wordt geschaad.
De verplichte advocaat
Er bestaat in burgerlijke zaken een wettelijk verplichte procesvertegenwoordiging door een advocaat. Je bent verplicht een advocaat te stellen in civiele procedures bij de rechtbank, het Gerechtshof of de Hoge Raad. Bij de kantonrechter, (als gedaagde) in verschillende familierechtelijke zaken en als gedaagde in een kort geding bij de rechtbank (de voorzieningenrechter) mag men wel in persoon, dus zonder advocaat, verschijnen. Ook in strafzaken mag men zichzelf verdedigen. Maar in dergelijke gevallen kan een advocaat de omstandigheden en achtergronden vaak beter aan de rechter uitleggen dan de verdachte. Daarom is het vaak toch verstandig een advocaat in te schakelen. Voor bestuursrechtelijke procedures tegen de overheid geldt hetzelfde: er bestaat geen verplichte procesvertegenwoordiging. Een advocaat wordt ook wel raadsman of raadsvrouw genoemd, maar die term moet niet worden verward met die van raadsheer, want daarmee bedoelt men een rechter bij een gerechtshof of bij de Hoge Raad.
De procureur bestaat niet meer
Tot 1 september 2008 was men verplicht een procureur te stellen in bepaalde gerechtelijke procedures. Nu is nog wel steeds bijstand door een advocaat verplicht. Het begrip procureur bestaat echter niet meer. Een advocaat was bijna altijd ook ingeschreven als procureur. Advocaat is men landelijk; procureur was men uitsluitend binnen het arrondissement van de rechtbank waar men kantoor hield (en was beëdigd). De functie van procureur is uit de tijd geraakt en is in Nederland met ingang van 1 september 2008 afgeschaft.
De advocatuur in België
Het beroep van advocaat wordt in België geregeld in de artikels 428 tot en met 508 van het Gerechtelijk Wetboek. Een advocaat wordt ook wel raadsman of raadsvrouw genoemd, maar die term moet niet worden verward met die van raadsheer, want daarmee bedoelt men een rechter bij een hogere rechtbank.
Toegang tot het beroep
Wie in België het beroep van advocaat wil uitoefenen moet:
- Belg of onderdaan van een lidstaat van de Europese Unie zijn. (Van deze nationaliteitsvoorwaarde kan in bepaalde gevallen afgeweken worden)
- Doctor, licentiaat of master in de rechten zijn.
- De eed afgelegd hebben
- Ingeschreven zijn op het tableau van de Orde of op de lijst van stagiairs
Rechten en plichten van de advocaat
Advocaten mogen pleiten voor alle gerechten van het Rijk. Een uitzondering op deze regel vormt het Hof van Cassatie, waar in burgerlijke zaken enkel advocaten mogen pleiten die de titel advocaat bij het Hof van Cassatie voeren.
In beginsel hebben advocaten een pleitmonopolie en mogen zij als enige pleiten voor de gerechten. Hierop zijn echter een aantal uitzonderingen zoals voor de fiscale kamers en de arbeidsgerechten.
De Orde van Advocaten
In de hoofdplaats van ieder gerechtelijk arrondissement wordt een tableau opgemaakt van de Orde van Advocaten, een lijst van de advocaten die hun beroep uitoefenen onder de beroepstitel van een andere lidstaat van de Europese Unie en een lijst van stagiairs, die hun kantoor in het arrondissement hebben. Het tableau en de lijsten worden aangeplakt of bekendgemaakt door de stafhouder, die ervoor zorgt dat zij worden bijgewerkt.
De Orde van Advocaten bestaat uit de advocaten die op het tableau op een van de lijsten zijn ingeschreven. Zij bezit rechtspersoonlijkheid.