Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Delay

Uit Wikisage
Versie door Yuri Landman (overleg | bijdragen) op 25 jul 2011 om 17:23 (http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Delay&oldid=25255652)
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Een Delay is een geluidseffect dat een echo nabootst. Er zijn verschillende elektronische systemen die het effect op kunnen wekken, vaak verkrijgbaar als effectpedaal.

Voordat de delay ontwikkeld werd, gebruikten producers galmkamers om een ruimtelijk effect toe te voegen aan een geluidsopname. In de jaren 50 of 60 werden de eerste elektronische apparaten ontwikkeld die dit kunstmatig geluid konden nabootsen. Aanvankelijk werkte men vooral met tape delay-apparaten, waarbij het brongeluid werd opgenomen op een korte band die geloopt werd en direct weer afgespeeld door een tweede afleeselement. Hoe sneller de tape liep, des te korter was de echo. Het was met dit apparaat mogelijk om de snelheid na en tijdens opname te variëren waardoor er nieuwe vervormde geluiden ontstonden die nog niet bestonden. De formanten van het natuurlijke geluid werden door de variabele loopsnelheid vervormd. Ook kon het heropgenomen geluid luider zijn dan het bronsignaal, waardoor het geluidsniveau opstapelde en de limiet van de band haalde, waardoor het ging vervormen en er een feedback-lus ontstond. Bij de vroege opnames van Pink Floyd hoor je veelvuldig drones die op deze wijze zijn ontwikkeld. Ook de zogenaamde Frippertronics, ontwikkeld door Robert Fripp en Brian Eno werkte met dit tape principe.

De tape echo had vele nadelen, met name de fragiliteit van de machine en de tape waren een onderhoudsprobleem. Als oplossing hiervoor werd de elektronische delay ontwikkeld die enkel bestond uit een elektronisch circuit waarin een signaal vertraagt werd en herhaald kon worden. Met de vroege analoge delay kon ook de snelheid ingesteld worden en een feedback veroorzaken. In de jaren tachtig werden de eerste digitale delays ontwikkeld. Deze apparaten kenden veel praktische handigheden, als het instellen van een vaste metronoom (beats per minute) die je exact in kon stellen op de snelheid van de opgenomen muziek. Een groot nadeel echter was dat de snelheid niet traploos variabel was en er dus minder gespeeld kon worden met dat specifieke bij-effect. Een ander groot voordeel van digitale delays is dat de herhaling oneindig en volledig identiek kan blijven. Een opgenomen signaal op een tape-delay of analoge delay vervormt in de tijd of sterft uit in volume, op de digitale delays blijft dit strak en gelijk. Veel geluidstechnici en muzikanten vinden echter de vervorming soms juist prettig en levendig en beoordelen de digitale delay als kil en levenloos. Met de digitale effecten was het echter ook mogelijk om zeer lange stukken te herhalen. De looptijd op tape delay en analoge delay is vaan enkele seconden. Op een digitale delay kan dit oplopen tot een minuut of meer indien gewenst. Door de oneindigheid van het gesampelde geluid ontstond er echter wel een nieuwe performance-techniek die men sound over sound-delay noemt, eigenlijk een variant van de Frippertronics. Artiesten als Liam Finn, Owen Pallett werden bekend door als solo-artiest een compleet bandgeluid neer te zetten met het live-overdubbben van hun eigen opnames. In Nederland werkt Pfaff met deze live-techniek.