Treinkaartje

Een treinkaartje is een vervoerbewijs voor het reizen met de trein, dat aangeeft dat men voor de treinreis (en in sommige gevallen voor een specifieke stoel) betaald heeft.

Treinkaartjes verschillen sterk van vorm, afhankelijk van het land waarin ze worden uitgegeven, de precieze functie en de geldigheidsduur, of het type kaartautomaat waar deze worden gekocht.

Nederland

Zie ook Vervoerbewijzen en tarieven voor personenvervoer per trein in Nederland.

Vroeger waren treinkaartjes kleine kartonnen kaartjes (bruin voor de 2e klas en groen voor de 1e klas) en was het noodzakelijk bij het loket voor elke gewenste relatie een voorgedrukt kaartje, met prijs en al, in voorraad te hebben.Dit konden er heel wat zijn en op de grotere stations had men daarvoor een speciaal apparaat. Bij kleinere stations vond of een vereenvoudigde vorm van kaartverkoop plaats of vond geen kaartverkoop plaats en werd verwezen naar de conducteur die dan een geschreven kaartje af gaf.Na controle werd er door de conducteur een gaatje in geknipt.(een conducteur werd vroeger ook wel aangeduid als 'kaartjesknipper')

Rond 1980 kwam er een geautomatiseerde kaartverkoop waarbij aanvankelijk het kaartje van groot formaat was en later het huidige formaat.In plaats van een kaartje te knippen werd het kaartje voortaan door de conducteur met een stempeltang gestempeld. In België is het treinkaartje nog steeds van groot formaat. Daarna kwamen langzamerhand overal kaartautomaten.

In Nederland wordt door de Nederlandse Spoorwegen sinds het einde van de 20e eeuw een ontmoedigingsbeleid gevoerd om het treinkaartje aan het loket te kopen. In verband met bezuinigingen bij NS verdwenen de loketten op vele kleinere stations om vervangen te worden door kaartautomaten, en sinds 1 juni 2004 werd er – ondanks protesten – besloten om bij de verkoop van enkele reizen en retours aan het loket een toeslag te berekenen (behalve voor 65+ en gehandicapten), waardoor het voordeliger werd een kaartje bij de kaartautomaat te kopen.

Vanaf 1 juni 2007 wordt er een toeslag gevraagd voor alle treinkaartjes die bij het loket gekocht worden.

Via internet kan een "e-ticket" worden aangeschaft, dat wil zeggen een afbeelding die moet worden afgedrukt. Het e-ticket is alleen geldig als het is afgedrukt – in kleur- of in zwart-wit- op blanco A4-papier, in portretformaat (verticaal) zonder aanpassing van de printgrootte, op een laser- of inktjetprinter. Het kan in geen geval worden aangeboden op een andere drager (elektronisch, scherm enz.).

Sinds oktober 2009 kan men ook met de OV chipkaart reizen; men heeft dan niet meer per reis een fysiek treinkaartje maar een plastic kaart voor herhaald gebruik die door de conducteur kan worden uitgelezen.

Trivia

In de tijd van het kartonnen kaartje werd ook de dagkaart door de conducteur geknipt.Indien men op een dag van veel verschillende treinen gebruik maakte kwam het voor, afhankelijk van de conducteurs, dat er een groot aantal gaatjes in het kaartje zaten en daarmee soms onleesbaar werd.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties: