Class-action

In de wetgeving is een Class-action of een representatieve actie een vorm van een rechtszaak waar een grote groep mensen collectief een vordering bij de rechter brengen of waar een klasse van verdachten vervolgd worden. Deze vorm van een collectieve rechtszaak is ontstaan in de Verenigde Staten en is nog steeds voornamelijk een Amerikaans fenomeen. Echter, in verschillende Europese landen met Burgerlijk Recht, anders dan het Engelse 'common law-beginsel', zijn de afgelopen jaren heel wat wetten gewijzigd waarmee consumenten organisaties om claims voor grote groepen in een rechtszaak kunnen behandelen.

Oorsprong in de Amerikaanse Federale Class Action Fairness Act

De ‘Class action lawsuit’ is niet toevallig een Amerikaanse uitvinding. Van oudsher hechten de Verenigde Staten meer waarde aan privé-initiatieven van de gewone burger. Dat geldt ook voor de handhaving van de wet. Rule 23 van de 'Federal Rules of Civil Procedure' en 28 U.S.C.A. § 1332(d) geeft de Federale Rechtbanken in de Verenigde Staten jurisdictie over Class-actions. Class-action rechtszaken kunnen worden ingesteld in de Federale Rechtbank, indien de vordering ontstaat onder de Federale Wetgeving, of indien de vordering valt onder 28 USCA § 1332(d). Krachtens § 1332(d)(2) hebben de Federale Rechtbanken jurisdictie over burgerlijke vorderingen.

Procedure

De procedure voor het indienen van een Class-action bestaat in het opmaken van een dossier met één of meerdere genoemde eisers van een gelijkgezinde vooropgestelde klasse. De vooropgestelde klasse moet bestaan uit een groep van personen of bedrijven die gemeenschappelijk, gelijkgestemde schade of letsels hebben opgelopen. Meestal zijn deze gevallen het gevolg van een actie van een bedrijf, of een bepaald product defect, of een beleid waarvan de groep universeel schade lijdt. Nadat de klacht is ingediend, moet de eiser dit laten certificeren in het bestand van Class-actions.

Kenmerken

Burgerlijke Rechtsvorderingen van de Federale Wetgeving, zijn reeds in ongeveer 35 landen geaccepteerd door middel van goedkeuring van de Civiele Procedure Regels voor Staatsvergelijkbaarheid van de Federale Wetgeving. De rechtsprocedure voor een 'Class-action' moet voldoen aan bepaalde en duidelijke kenmerken:

1. de Class-action moet zo groot zijn dat de individuele aanpak onpraktisch is.
   
2. juridische of feitelijke vorderingen gemeen hebben.
   
3. de vorderingen of verdedigingen moeten typisch verband houden met dat van de eisers of verdachten.
   
4. de representatieve partijen moeten de belangen van de klasse voldoende kunnen beschermen.
   Vaak worden deze 4 voorwaarden samengevat onder kwantitatief, collectief, karakteristiek, adequaat.
   

In veel gevallen moet de partij die de Class-action certificeren ook aantonen dat:

1. de gemeenschappelijke belangen tussen de klasse/groep en de verdediging de procedure zal overheersen dit in tegenstelling tot individuele feit-specifieke conflicten tussen leden van klasse/groep en de verdediging.
   
2. in plaats van een afzonderlijke/individuele rechtszaak, de Class-action de doeltreffende superieure formule is voor de oplossing van het geschil.

Praktisch gebruik

Sinds 1938 hebben vele Staten de wetten analoog met de FRCP regels aangenomen. Sommige lidstaten, zoals Californië, hebben burgerlijk procedures in hun rechtssysteem die aanzienlijk afwijken van de Federale Regels. De California Codes voorziet in vier types 'Class-actions'. Gevolg hiervan zijn twee aparte procedures die specifiek gewijd zijn aan het nogal gecompliceerd onderwerp van Californië's 'Class-actions'. Sommige Staten, zoals Virginia, kennen geen Class-action, terwijl andere Staten, zoals New York, de soort vorderingen beperken die een Class-action kunnen instellen.

De invoering van de Class-action Redelijkheids/Fairness Act van 2005, werd goedgekeurd door het Congres van de Verenigde Staten, dat de volgende uitspraak deed:

Class-action zijn rechtszaken die een belangrijk en waardevol onderdeel van het rechtssysteem/samenleving zijn, wanneer zij de eerlijke en efficiënte oplossing van legitieme aanspraken van talrijke partijen mogelijk maakt doordat de vorderingen worden samengevoegd in één enkele actie tegen een gedaagde die naar verluidt schade heeft toegebracht.

Class-actions in andere landen

• Canada: Tot op heden heeft de grootste Class-action rechtszaak in Canada(2005) plaatsgevonden toen Nora Bernard het initiatief nam om door middel van een Class-action een rechtszaak tegen de Canadese Regering in te spannen. De overlevenden van dit Canadian residential school system, naar schatting 79 000 Canadezen, handelden in eensgezindheid in deze Class-action, de vergoeding bedroeg meer dan 5 miljard dollar. In Canada is het certificeren van een Class-action gemakkelijker te verkrijgen dan in de Verenigde Staten omdat de overheersende gemeenschappelijke vereisten,vermeld hierboven in 'Kenmerken' geen verplichtingen maar levensvatbare elementen zijn voor het bepalen van de Class-action bij het certificeren.

• Nederland:In Nederlands Recht bestaat de mogelijkheid om via collectieve procedures schadevergoeding te bedingen. De mooi juridische Nederlands term ‘strooischade’ is het smalen van een Class-action rechtszaak en mag niet met de originele formule van Class-action vergeleken worden. Class-action is het vermogen om via collectieve juridische acties machtige tegenstanders in confrontatie aan te pakken. Kern van de ‘Class action lawsuit’ is dat een rechter, ten behoeve van de efficiëntie, de uitkomst van de procedure van één eiser van toepassing kan verklaren op alle eisers die zich met een vergelijkbare claim kunnen melden. Als de groep vergelijkbare eisers nauwkeurig kan worden omschreven, dan zal de rechter hem ‘certificeren’. Bijvoorbeeld: een gecertificeerde ‘class’ kan bestaan uit tienduizenden investeerders die in een zekere periode aandelen van een bepaalde firma hebben gekocht. Leden van een gecertificeerde ‘class’ moeten hun vinger opsteken wanneer ze níet mee willen procederen. Na een waarschuwing, bijvoorbeeld via een advertentie, hebben ze tijd voor een ‘opt-out’. Daarna zijn ze gebonden aan de uitkomst. Deze inperking van individuele juridische vrijheid wordt gelegitimeerd met streng rechterlijk toezicht. De rechter bepaalt of de hoofdeiser representatief is voor de gehele groep, en kiest de advocaat die de groep het best lijkt te kunnen representeren. Het toezicht van de rechter strekt zich ook uit tot een eventuele schikking: hij beoordeelt of de schikking het belang van alle gedupeerden in de groep dient. Zelfs de hoogte van de beloning van de advocaat, betaald uit de schadevergoeding, wordt door de rechter vastgesteld. De oplossing zou kunnen liggen in wat in de Verenigde Staten bekend staat als de ‘damages class action suit’: de mogelijkheid om, onder rechterlijke begeleiding, de kleine claims van tienduizenden vergelijkbare maar anonieme slachtoffers te bundelen tot een miljoenen/miljardenvordering.

• Oostenrijk
• Frankrijk
• Duitsland
• Italië: Italië heeft nu een class-action wetgeving.
• India
• Spanje
• Zwitserland

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

Moties voor de uitbreiding van de Europese 'Class-action Wetgeving'

• Class-action Wetgeving
• George Parker, , EU considers consumer class action, Financial Times, 4 March 2007
• John Beisner and Charles Borden, On the Road to Litigation Abuse: The Continuing Export of U.S. Class Action and Antitrust Law,
  U.S. Chamber Institute for Legal Reform, Oct 2006
• Mattil/Desoutter: European class action (german) WM 12/2008

Wetgeving VS

• Manual for Complex Litigation, Fourth
• Stanford Securities Class Action Clearinghouse

Nieuws

• ClassActionLawsuitNews Class Action Lawsuits, Class Action Settlements & Class Action Lawyers In The News.
• Information about a potential cell phone class action

Meer Informatie

• Rule 23 Class-action Rechtszaken
• 28 U.S.C.A. § 1332(d)
• Class Action Fairness Act Public Law 109-2, 119 Stat. 4
• Kennismaking met Class-action.
• Message to Parliament on the Swiss Code of Civil Procedure, Federal Journal 2006 p. 7221 et seq. The quote, p. 7290, is the author's translation.
• William B. Rubenstein, "Understanding the Class Action Fairness Act of 2005" (briefing paper)
• "Class Actions: The Need for a Hard Second Look" by Richard Epstein
• Michael Greve, "Harm-Less Lawsuits? What's Wrong with Consumer Class Actions"
• Point of Law "Class Actions"by James R. Copland
• Ontario: Tiboni v. Merck Frosst Canada Ltd., [2008] O.J. No. 2996.Saskatchewan: Wuttunee v. Merck Frosst Canada Ltd., 2008 SKQB 78
• Halifax Daily News article on Bernard in 2006 Archived at Arnold Pizzo McKiggan