Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Statenjacht
Het Statenjacht is een vervoermiddel voor de leden van de Staten-Generaal. Soms wordt het ook aangeduid als het "Prinsenjacht". In het waterrijke land was het vroeger noodzakelijk dat het vervoer over water ging. Er waren 2 soorten Statenjachten, het Statenbinnenjacht en het Statenbuitenjacht. Het Statenbinnenjacht was een soort trekschuit die alleen voor de binnenwateren geschikt was. Van deze jachten zijn geen afbeeldingen bewaard gebleven. Het Statenbuitenjacht moest ook op de Zuiderzee en op de Waddenzee gebruikt kunnen worden. De gebruikte type schepen waren Spiegeljachten, Hekjachten, Paviljoenjachten, enz.
Het Friese Statenjacht
In Friesland wordt in 1632 voor het eerst gebruikgemaakt van een Statenjacht. De Hollandse Stadhouder Frederik Hendrik schonk zijn Friese neef Ernst Casimir zijn oude jacht toen hij een nieuw jacht kreeg. Het moet een zwaargebouwd schip zijn geweest, omdat deze ook tijdens veldtochten werden gebruikt. Ernst Casimir heeft waarschijnlijk geen gebruik gemaakt van het jacht, maar zijn zoon Hendrik Casimir wel. In 1640 doet Hendrik een verzoek aan de Staten-generaal van Friesland voor een nieuw "Bequam jacht van oorloge". Zo zijn er in Friesland 6 Statenjachten in gebruik geweest, waarbij er in 1672 bij Zwartsluis een jacht "Verbrands ende in de Grondt geschoten....". Het laatste Statenjacht is in de Patriotten-tijd in 1796 verkocht naar Emden.
De commissaris van de Koningin in Friesland, Binnert Philip van Harinxma thoe Slooten gaf in 1893 opdracht aan Eeltje Holtrop van der Zee om een "Commissarisboeier" te maken, zie afbeelding. Dit werd de "Friso". Deze boeier is, na enige omzwervingen, in 1953 aangeschaft om te dienen als Statenjacht voor Friesland.
Het Utrechts Statenjacht
Stad en Staten van Utrecht hebben van 1665 tot 1860 statenjachten in bezit gehad. Deels waren dit binnen- of trekjachten. Zij werden hoofdzakelijk gebruikt voor het schouwen van de wateren binnen het grondgebied van Utrecht en voor het vervoer van de autoriteiten naar vergaderingen of ontvangsten. In het kader van scholing en werkgelegenheid aan personen met een vergrote afstand tot de arbeidsmarkt, is er een replica gebouwd van een Statenjacht uit 1746.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- De Boeier Friso, Fries Statenjacht 1894-1954-1994., Rienk Wegener Sleeswyk en Arend Jan Wijnsma, Leeuwarden, 1994, ISBN 9074541054
- Statenjacht.nl, de website van het Utrechts Statenjacht