Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Jacob Clay
Jacob Clay (Berkhout, 18 januari 1882 - Bilthoven, 31 mei 1955) was een Nederlands natuurkundige, logicus en filosoof, en is bekend geworden door zijn onderzoekingen over kosmische straling.
Algemeen
Jacob Clay wordt in 1882 geboren in Berkhout, waar zijn vader een energieke, intelligente landbouwer was. Jacob Clay volgt het gymnasium in Rotterdam en studeert tot 1908 de natuurkunde aan de Gemeente Universiteit Amsterdam, waar hij onder de bekoring komt van het natuurkundig werk van Heike Kamerlingh Onnes en Hendrik Lorentz en de wijsbegeerte van G.J.P.J. Bolland. Zijn werkzaamheid op het laboratorium van Kamerlingh Onnes leidde in 1908 tot zijn proefschrift over "Galvanische weerstand van metalen en legeeringen bij lage temperaturen".
Vanaf 1913 is hij privaatdocent in de natuurfilosofie aan de Technische Hogeschool Delft. In 1920 wordt hij hoogleraar in de natuurkunde te Bandoeng, waar hij een een nieuw fysisch laboratorium inricht met financiële steun van theemagnaat Ru Bosscha. Tijdens een bootreis naar Indië doet hij zijn belangrijkste fysische ontdekking: het breedte-effect in de kosmische straling. Terug in Amsterdam is hij van 1929 tot 1955 hij hoogleraar experimentele natuurkunde. Van 1952 tot 1955 is hij tevens directeur der Internationale School voor Wijsbegeerte te Amersfoort.
Jacob Clay is in zijn filosofisch werk oorspronkelijk Hegeliaan, en leider van een vrijere hegeliaanse richting naast de dogmatische van G.J.P.J. Bolland. Hij werkt enige jaren mee aan de Unity of Science Beweging, keert terug op het idealistische standpunt, en raakt later beïnvloed door het werk van de Wiener Kreis, welke opvattingen hij tot de zijne maakte.
In 1936 werd hij benoemd tot lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, (KNAW).
Werk van Jacob Clay
James Clay schreef tientallen artikelen en een zestal monografieën:
- 1942, Ontstaan en ontwikkeling van het energie-beginsel
- 1920, Geloovig Hegelianisme : antwoord op de bestrijding van den heer J. Hessing en van Dr. M. Fraenkel
- 1920, De ontwikkeling van het denken: een inleiding in de problemen der kennisleer
- 1917, De dialectiek en de leer der tegenstrijdigheid bij Hegel en Bolland
- 1915, Schets eener kritische geschiedenis van het begrip natuurwet in de nieuwere wijsbegeerte : met eene inleiding omtrent dat begrip bij vóór-christelijke denkers
- 1914, Wat hebben wij onder natuurwetten te verstaan?
Bronnen over Jacob Clay
- 1998, Klaas van Berkel: Wetenschap en wijsbegeerte in het werk van Jacob Clay, in: Citaten uit het boek der natuur, Bert bakker Amsterdam, p. 241-264.
- 1989, L. Pyenson, Empire of Reason. Exact sciences in Indonesia 1840-1940, Brill, Leiden.
- 1986, A.F. Heijermans, M.J. van der Hoven (red.): Filosofie in Nederland. De internationale school voor Wijsbegeerte als ontmoetingsplaats 1916-1886, Amsterdam 1986, p.65-92.
- 1954, E.W. Beth: In memoriam Jacob Clay : (Berkhout, 18 januari 1882-Bilthoven, 31 mei 1955), Algemeen Nederlands Tijdschrift voor Wijsbegeerte en Psychologie Jaarg. 47 (1954/55), p. 233 t/m 235.
- 1952, Boason J.J.: Biografie van Jacob Clay, Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden 1955-1956, pag. 55-58.
- 1919, Hessing, Jacob; De bezwaren van de zijde des verstands tegen de redelijkheid van het begrip, zoals die nu door Dr. J. Clay in zijne veroordeeling van de denkwijze van Hegel en Bolland geuit zijn, Eikelenboom & Timmer Bloemendaal.