Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Aandoening
Een aandoening is een afwijking van de gezonde toestand van lichaam of psyche.
Het is een overkoepelend begrip voor de verzameling van symptomen, syndromen, klinische tekens, ziekten, handicaps, letsels en vormen van RSI.
Onderscheid tussen oorzaken en symptomen
Bij het beschouwen van een aandoening kan onderscheid worden gemaakt tussen oorzaak of oorzaken en symptomen.
Oorzaken
- Ziekte: een pathologie met een verloop (proces), endogeen of door (micro-) organismen of prionen veroorzaakt.
- Trauma: letsel (pathologie) met een verloop, veroorzaakt door een exogene impact met beschadiging. Dit letsel of de impact kan ook psychisch van aard zijn. bv. breuken
- RSI : een niet traumatisch letsel (pathologie) met verloop, veroorzaakt door overmatige belasting.
- Handicap is een pathologie zonder verloop en met een permanent functieverlies zonder of met onvoldoende mogelijkheid de functie zodanig te herstellen dat ongehinderd functioneren mogelijk wordt op fysiek, mentaal of sociaal vlak.
- Stigma: is een pathologie zonder verloop en zonder functieverlies. Bijvoorbeeld: albinisme, aardbei-hemangioom, wijnvlek, moedervlek, litteken, Siamese tweeling, bepaalde misvormingen, bepaalde deficiëntie.
Symptomen
Een symptoom is een waarneembaar teken van afwijking van het 'gezonde', deze waarneming kan klinisch gebeuren, dus vaststelbaar zonder of met eenvoudige hulpmiddelen. Bijvoorbeeld buikpijn, enkel-oedeem, koorts, hartruis, clubbing. (Bevindingen met behulp van laboratoriumonderzoek of medische beeldvorming worden geen symptomen genoemd.)
Een syndroom is geen pathologie, maar een term voor de verzameling van samen voorkomende symptomen. Aan dit symptomencomplex kunnen verschillende pathologieën ten grondslag liggen.
Een klinisch teken (semeion) is, in tegenstelling tot een symptoom, niet klinisch waarneembaar, maar enkel via bijkomend onderzoek aantoonbaar. Bijvoorbeeld via laboratorium onderzoek of medische beeldvorming: hypocalciëmie, anemie, infarct (de ziekte die hartinfarct kan veroorzaken is atheromatose), ischemie.
Concreet voorbeeld van onderverdeling
- Symptomen: Hoge koorts, gezwellen in de oksels, liezen en de hals, ulceraties van die gezwellen, overlijden.
- Klinische tekens: sepsis, hoge koorts, lymfklierinfiltratie, biologische dood.
- Ziekte: Infectieziekte door bacterie Yersinia pestis
Indeling van aandoeningen
De aandoeningen zijn zowel ingedeeld per orgaansysteem, als per specialisme en ontstaansmechanisme.
Indeling naar orgaansysteem
Maag-darmstelsel of Tractus Digestivus
- Mondaandoening
- Maagaandoening
- Darmaandoening
- Leveraandoening
- Galblaasaandoening
- Alvleesklieraandoening
Urogenitaal stelsel of Tractus Urogenitalis
Hart- en vaatstelsel of Tractus Circulatorius
Indeling naar specialisme
- Hartaandoening / Cardiologie
- Endocriene ziekte / Endocrinologie
- Huidaandoening / Dermatologie
- Longaandoening / Pulmonologie
- Neurologische aandoening / Neurologie
- Neus- keel- ooraandoening / KNO
- Oogaandoening / Oogheelkunde
- Psychische aandoening / Psychiatrie
- Urologische aandoening / Urologie
Indeling naar ontstaansmechanisme
Ziekte
Trauma
Andere
Trivia
Men spreekt ook van "aandoening" in de zin van gewaarwording (bijvoorbeeld : aandoeningen van vreugde of smart), en ook bij ontroering (bijvoorbeeld : ik heb uw brief met aandoening gelezen).