Ontkenning (psychologie)

Ontkenning oftewel het ontkennen oftewel nagatie is in eerste instantie een psychologisch afweermechanisme. Het verschijnsel treedt op als iemand wordt geconfronteerd met gevoelens of emoties die moeilijk of helemaal niet te accepteren zijn. De persoon spreekt dan de feiten tegen om het negatieve gevoel niet te hoeven confronteren. In tweede instantie kan het ter bescherming van iemand of iets anders zijn, zoals bijvoorbeeld als onderdeel van het laten blijk geven van empathie jegens iemand.

aanleiding tot ontkennen Een ontkenning kan introvert of extravert zijn.

• Introverte ontkenningen zijn ontkenningen tegenover zichzelf. Je houdt dan dus jezelf voor de gek (spreekwoordelijk). Dit heeft volgens de theorie van de psychoanalyse te maken met het Ich en het Über-ich.
• Extraverte ontkenningen zijn ontkenningen tegenover anderen. Ook dit heeft volgens aanhangers van Sigmund Freud met het ich en het Über-ich te maken, maar heeft invloed op anderen.

Als iemand bijvoorbeeld wordt ontslagen, ontkent hij dit en overtuigt zichzelf en zijn omgeving ervan dat het wel weer goed zal komen als hij weer naar zijn werk gaat. Als de relatie met een partner wordt beëindigd, kan iemand dit ontkennen en vinden dat het alleen maar een tijdelijke ruzie is.

Vaak is ontkenning de eerste fase van rouwverwerking. Het geeft iemand gelegenheid om verdriet stapsgewijs te verwerken / toe te laten. Ontkenning kan ook een voortvloeisel zijn van trauma's, waarbij bijvoorbeeld bepaalde gesprekken of onderwerpen bewust worden ge- en vermeden en/of ontkend. Vaak is een gegeven diagnose of symptoom van iemands psychische aandoening voor die betreffende persoon een reden het te ontkennen, zoals mensen met schizofrenie dikwijls ook doen.

Zie ook

• Ontkenning, andere vormen van "ontkenning" (doorverwijzing).
• Psychoanalyse
• Sigmund Freud
• Psychologie