Tinnitus

Literatuur over tinnitus
ter voorkoming.

Tinnitus oftewel oorsuizen oftewel fantoomgeluid is het horen van sis-, fluit-, brom- of pieptonen in één of beide oren. De waarneming wordt door de lijder gedaan maar niet door anderen (95%). Het waargenomen geluid kan zo luid zijn dat het horen wordt belemmerd. De naam komt van het Latijnse Tinnitus Aurium, wat 'gerinkel in de oren' betekent. Een in de uitgaanswereld gebruikte term is piepstress.

Tinnitus komt soms voor in combinatie met hyperacusis.

Oorzaken

Oorspronkelijk werd aangenomen dat de oorzaak van tinnitus lag in het gehoororgaan. De oorzaak van tinnitus ligt echter waarschijnlijk in de hersenen. Overactieve delen van de hersenen in het gehoorgebied geven continu signalen. Deze veroorzaken het "fantoomgeluid". De overactiviteit van de hersenen kan worden aangetoond met positronemissietomografie of functionele MRI technieken. Een onderliggende oorzaak voor het ontstaan van de tinnitus kan in 40% van de gevallen niet worden gevonden.

Tinnitus kan onder andere veroorzaakt worden door:

• gehoorschade door zeer harde geluiden. Tinnitus is dan een teken van beginnende gehoorschade en kan al direct na een bezoek aan een discotheek optreden.
• grote emotionele spanningen: traumatisch geluid (geluid gekoppeld aan een trauma), burn-out, stress en oververmoeidheid, posttraumatische stressstoornis, paniekstoornis en angststoornis en depressiviteit
• gehoorverlies vanwege bijvoorbeeld leeftijd.
• trauma aan hoofd (schedelfractuur), nek, of barotrauma
• sommige ototoxische medicijnen: aspirine, diuretica, aminoglycosiden, kinine
• cerebrovasculaire oorzaak (hoge bloeddruk, diabetes en atherosclerose )
• neurodegeneratieve oorzaak (ziekte van Alzheimer)
• chronische middenoorontsteking met vocht achter het trommelvlies
• otosclerose
• oorsmeer
• de ziekte van Ménière
• de ziekte van Lyme
• een ontsteking van een verstandskies
• een brughoektumor
• een operatie aan het oor

Preventie

Tinnitus of piepstress is veel voorkomend bij jongeren die een avond zijn gaan stappen. Op poppodia, festivals en in discotheken wordt vaak gedraaid op een volume rond de 100 dB; een volume dat na tien minuten al acute gehoorschade kan veroorzaken. Ruim 15 % van de jongeren tussen 16 en 30 jaar lijdt hierdoor al aan een vorm van blijvende gehoorschade. Deze kan voorkomen worden door grofweg drie maatregelen:

• Blijf op een passende afstand (minimaal twee meter) bij de boxen vandaan
• Bekort de tijd dat de oren aan het te harde geluid zijn blootgesteld door regelmatig een oorpauze te nemen
• Het meest effectief: gebruik gehoorbescherming. Er zijn universele oordopjes met muziekfilter, en op maat gemaakte zgn. otoplastiekjes, die het gehoor beschermen.

Behandelvormen

Tot op heden bestaat er geen behandeling die voor de grote groep tinnituspatiënten effectief is. De behandelopties hebben een medische, audiologische of psychologische basis.

Enkele vormen van tinnitus kunnen behandeld worden terwijl andere vormen onbehandelbaar en permanent zijn. Om in te kunnen slapen kan het in die gevallen soms noodzakelijk zijn om stilte te voorkomen en in slaap te vallen met muziek. Er kan een tinnitusmaskeerapparaat gedragen worden, die produceert een maskerend geluid dat het gesuis of gepiep wegdrukt.

De behandelvormen zijn specifiek gericht op de oorzaken. Bij bijna alle soorten kunnen sommige antidepressiva, met name alprazolam (Xanax), nortriptyline (Pamelor) en amitriptyline (Elavil) rust en uitkomst geven. Bij alle soorten tinnitus kan masking en habituatie een positieve bijdrage geven. Bij tinnitus veroorzaakt door traumatisch geluid, stress, paniek, uitputting, angst en depressie kan het oplossen van de emotionele oorzaken d.m.v. effectieve psychotherapie werken. Met name hypnotherapie komt positief uit onderzoeken (behandelen als fantoompijn), en er zijn casuistische medlingen dat de alternatieve behandelmethode EFT ook goede resultaten zou hebben. Bij schade aan de cochlea door ototoxische medicatie (is te herkennen doordat deze tijdelijk stopt bij inname van aspirine)is het effect van therapie het minst.

In verschillende klinieken (onder andere in Detroit en in België wordt corticale implantatie als nieuwe behandeling uitgevoerd. Hierbij wordt onder de schedel een elektrode geïmplanteerd. Deze geeft elektrische schokjes aan het overactieve deel van de hersenen dat een belangrijke rol speelt bij het ontstaan van tinnitus. De bedoeling is dat hierdoor de hyperactiviteit in de hersenen wordt onderdrukt, zodat de tinnitus kan verminderen of verdwijnen. Deze vorm van behandeling is voorlopig alleen geschikt voor mensen met ernstige tinnitus die niet op een andere manier behandeld kunnen worden, maar lijkt vooral effectief als de tinnitus nog niet lang bestaat.

Experimenteel onderzoek aan de RUG rond 2003 heeft laten zien dat behandeling van de betrokken hersendelen met behulp van een pulsgenerator (een soort pacemaker) succesvol kan zijn.

Een aantal tinnituspatiënten lijkt baat te hebben bij zinksuppletie

De gevolgen van tinnitus lijken een patiënt in sommige gevallen uiteindelijk tot zelfmoord te kunnen drijven; deels doordat het gevoel van onmacht over het continue suizen een verlammend en sterk deprimerend invloed heeft. Bewijs voor een relatie tussen suicide en tinnitus is echter nooit geleverd en lijken andere aandoeningen eerder ten grondslag te liggen aan de zelfmoord(poging).

Bekende tinnituslijders

• Ludwig van Beethoven
• Bono
• Phil Collins
• Charles Darwin
• Michel Follet
• Paul Gilbert
• Vincent van Gogh
• Ayumi Hamasaki
• André Hazes
• James Hetfield
• Steve Lukather
• Kaz Lux
• Bart Peeters
• Paul Rabbering
• Ronald Reagan
• Jean-Jacques Rousseau
• Bedřich Smetana
• Barbra Streisand
• Pete Townshend
• Neil Young
• Stijn Meuris

Zie ook

Oto-akoestische emissie (elk gezond binnenoor produceert zelf ook zeer zacht geluid)

Externe links

• Veel over tinnitus (website van NVVS)
• HOorzaken: website over gehoor, slechthorendheid en oorsuizen
• Oorsuizen (Belgische site)
• Tinnitusloket, alles over oorsuizen

Referenties

  Vrije mediabestanden over Tinnitus op Wikimedia Commons