Diefstal

Diefstal is een strafrechtelijk delict dat bestaat uit het op onrechtmatige wijze eigenhandig in bezit nemen van andermans eigendom, ook wel een vermogensdelict genoemd. In België wordt diefstal geregeld in artikel 461 van het Belgisch Strafwetboek. In Nederland is diefstal geregeld in artikel 310 Wetboek van Strafrecht. Wie zich schuldig maakt aan diefstal wordt een dief genoemd, een vrouwelijke dief is een dievegge .

In België

Hij die een zaak die hem niet toebehoort, bedrieglijk wegneemt, is schuldig aan diefstal (art. 461 Belgisch Strafwetboek).

In Nederland

Hij die enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort wegneemt, met het oogmerk om het zich wederrechtelijk toe te eigenen, wordt, als schuldig aan diefstal, gestraft (art. 310 Sr). Diefstal is in het Nederlandse recht een zogenoemd opzetdelict. Dit betekent dat opzet een noodzakelijk vereiste is voor het plegen van diefstal. Het woord opzet staat niet expliciet in de delictsomschrijving genoemd, maar wordt geacht in het woord 'oogmerk' aanwezig te zijn. Het woord 'wederrechtelijk' slaat niet zoals in de strafrechtdoctrine gebruikelijk is op de afwezigheid van een rechtsvaardigheidsgrond, maar op een onwettelijke wijze van eigendomsverkrijging. In overeenstemming met rechtspraak uit het begin van de 20ste eeuw hoeft een goed niet noodzakelijk een tastbaar iets te zijn, met 'enig goed' kan ook stroom of informatie worden bedoeld. Sinds de opkomst van de computer wordt in Nederland ook het ongewenst kopiëren van gegevens als diefstal beschouwd. Doorslaggevend is voor de Hoge Raad niet of het goed stoffelijk is, maar of het dezelfde eigenschappen heeft als een stoffelijk goed (het goed moet een bepaalde waarde vertegenwoordigen en het bezit van het goed strekt tot enig voordeel).

Nederlands Strafrecht (310) : Hij die enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort wegneemt, met het oogmerk om het zich wederrechtelijk toe te eigenen, wordt, als schuldig aan diefstal, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste 4 jaren of geldboete van de vierde categorie.

Verzwarende omstandigheden

In het Nederlandse recht staan in artikel 311 en 312 Sr enkele vormen van diefstal onder verzwarende omstandigheden dit zijn er in totaal zeven:

• diefstal tijdens de nacht op privé-terrein;
• diefstal met twee of meer personen;
• diefstal waarbij men de toegang heeft verkregen door middel van braak, verbreking, inklimming, valse sleutels, valse order en vals kostuum (uniform);
• diefstal met terroristisch oogmerk;
• diefstal met geweldpleging, waarbij het veroorzaken van zwaar lichamelijk letsel of de bovengenoemde omstandigheden als extra verzwarende omstandigheid geldt;
• diefstal van vee uit de weide;
• diefstal bij rampen zoals brand, explosie, watersnood, schipbreuk, spoorwegongeval, oproer, muiterij of oorlogsnood;

In België kan ook het gebruik van een vluchtvoertuig bij de diefstal een verzwarende omstandigheid uitmaken.

Nederlands Strafrecht (311) :

1. Met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vierde categorie wordt gestraft:
   1. diefstal van vee uit de weide;
   2. diefstal bij gelegenheid van brand, ontploffing, watersnood, schipbreuk, stranding, spoorwegongeval, oproer, muiterij of oorlogsnood;
   3. diefstal gedurende de voor de nachtrust bestemde tijd, in een woning of op een besloten erf waarop een woning staat, door iemand die zich aldaar buiten weten of tegen de wil van de rechthebbende bevindt;
   4. diefstal door 2 of meer verenigde personen;
   5. diefstal waarbij de schuldige zich de toegang tot de plaats van het misdrijf heeft verschaft of het weg te nemen goed onder zijn bereik heeft gebracht door middel van braak, verbreking of inklimming, van valse sleutels, van een valse order of een vals kostuum;
   6. diefstal met het oogmerk om een terroristisch misdrijf voor te bereiden of gemakkelijk te maken.
2. Indien de onder 3° omschreven diefstal vergezeld gaat van een van de in onder 4° en 5° vermelde omstandigheden, wordt gevangenisstraf van ten hoogste negen jaren of geldboete van de vijfde categorie opgelegd.

Verwante misdrijven

In de Nederlandse wet wordt er een verschil gemaakt tussen diefstal, stroperij, afpersing, afdreiging, verduistering en bedrog. Deze worden in de artikelen 314 tot en met 339 van het Wetboek van Strafrecht behandeld.

Stroperij

Stroperij heeft in het Nederlandse strafrecht een enigszins andere betekenis dan in het algemeen taalgebruik. Stroperij is een vorm van diefstal, maar dan wel een diefstal van goederen van geringe waarde. De straffen zijn dan ook lager dan die voor diefstal (het gaat om een zogenoemd geprivilegieerd delict).

Zie ook: wildstroperij, voor de betekenis van stroperij in het alledaags taalgebruik (illegaal jagen en vissen).

Nederlands Strafrecht (314) :

1. Hij die, zonder geweld of bedreiging met geweld tegen personen, geheel of ten dele aan een ander toebehorende klei, bagger, ongesneden veen, zand, aarde, grind, puin, mestspeciën, zoden, plaggen, heide, helm, wier, riet, biezen, mos, onbewerkt en niet vervoerd hak- of sprokkelhout, ongeplukte of afgevallen boomvruchten of bladeren, te veld staand gras of te veld staande of na de oogst achtergebleven veldvruchten wegneemt, met het oogmerk om zich die voorwerpen wederrechtelijk toe te eigenen, wordt, als schuldig aan stroperij, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste een maand of geldboete van de tweede categorie.

2. Indien tijdens het plegen van het misdrijf nog geen twee jaren zijn verlopen sedert een vroegere veroordeling van de schuldige wegens gelijk misdrijf onherroepelijk is geworden, wordt hij gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twee maanden of geldboete van de tweede categorie.

Afpersing

Afpersing (in het Nederlands ook chantage genoemd) is het doen afgeven met geweld of bedreiging van gelden, waarden, roerende voorwerpen, schuldbrieven, biljetten, promessen, kwijtingen, ofwel de ondertekening of de afgifte van enig stuk dat een verbintenis, beschikking of schuldbevrijding inhoudt of teweegbrengt (artikel 470 Belgisch Strafwetboek). Het wordt gestraft alsof de dader een diefstal met geweld of bedreiging had gepleegd.

Nederlands Strafrecht (317) : Hij die, met het oogmerk om zich of een ander wederrechtelijk te bevoordelen, door geweld of bedreiging met geweld iemand dwingt hetzij tot de afgifte van enig goed dat geheel of ten dele aan deze of aan een derde toebehoort, hetzij tot het aangaan van een schuld of het tenietdoen van een inschuld, hetzij tot het ter beschikking stellen van gegevens, wordt, als schuldig aan afpersing, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste negen jaren of geldboete van de vijfde categorie.

Afdreiging

Afdreiging is in Nederland een bepaald misdrijf.

Het gaat om de gedraging die in de volksmond chantage heet. Opvallend is dat het een klachtdelict is en wel om de voor de hand liggende reden dat ambtshalve vervolging door de openbaarheid van rechtspraak juist aan het licht zou brengen wat het slachtoffer verborgen wil houden. Opmerkelijk is verder dat het ook strafbaar is een ander te "chanteren" om hem dat te laten doen waartoe hij toch al civielrechtelijk verplicht is. Chantage is dus geen legaal incassomiddel.

Nederlands Strafrecht (318) : Hij die, met het oogmerk om zich of een ander wederrechtelijk te bevoordelen, door bedreiging met smaad, smaadschrift of openbaring van een geheim iemand dwingt hetzij tot de afgifte van enig goed dat geheel of ten dele aan deze of aan een derde toebehoort, hetzij tot het aangaan van een schuld of het tenietdoen van een inschuld, hetzij tot het ter beschikking stellen van gegevens met geldswaarde in het handelsverkeer, wordt als schuldig aan afdreiging, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of geldboete van de vijfde categorie.

Verduistering

Was de persoon reeds houder van het goed, bij lening of huur bijvoorbeeld, en besloot deze het niet aan de eigenaar terug te geven, dan is sprake van verduistering.

Bedrog

Een Flessentrekker is iemand die zich diensten laat verlenen, wetende dat er geen betaling zal volgen, zoals de eetpiraat.

Heling

Wanneer een door diefstal verkregen zaak aan een ander wordt doorverkocht, dan maakt de koper van het gestolen goed zich schuldig aan heling als hij kan vermoeden dat de verkoper niet de rechtmatige eigenaar was. Een abnormaal lage prijs, bijvoorbeeld €80,- voor een dure racefiets, is volgens de rechter voldoende aanwijzing dat de verkoper niet te goeder trouw is.

Trivia

• Iemand die alleen spullen van weinig waarde steelt wordt een kruimeldief genoemd.
• Iemand die door charme in figuurlijke zin de harten van anderen steelt is een hartendief. Meestal wordt deze term positief gebruikt.
• In de teelt van tomaten en andere gewassen zijn dieven de veel voorkomende uitgroeisels in de stengeloksels van de plant. Deze gaan ten koste van de oogst en worden daarom verwijderd. Dit verwijderen wordt aangeduid met het werkwoord dieven: "Als jij de tomaten dieft, ga ik ze water geven."

Zie ook

• gannef
• struikrover
• kleptomanie

Andere termen voor stelen

• achterover drukken
• chappen
• choppen
• dieven
• gannefen of ganneven
• gappen
• jatten
• kapen
• lenen zonder te vragen (eufemistisch)
• meetsjoepen
• sjkachten
• nakken
• pikken
• proletarisch winkelen (eufemisme)
• rippen
• roven
• sijsen
• stuiven
• tiffen
• tsjoeken
• moeftisch

  Vrije mediabestanden over Theft op Wikimedia Commons