Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Vrij Nederland
| Vrij Nederland | ||
| Genre | Landelijk opinieweekblad | |
| Oplage | 54.279 | |
| Laatste editie | 31 augustus 1940 | |
| Land(en) | Nederland & België | |
| Hoofdredacteur | Frits van Exter | |
| Uitgeverij(en) | Weekbladpers | |
| ISSN | 0165-666X | |
| Website | ||
Vrij Nederland is een Nederlands opinieweekblad van linkse signatuur.
Ontstaan en bezettingsjaren
Vrij Nederland ontstond als verzetskrant tijdens de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog en werd opgericht door protestantse jongeren, onder wie Frans Hofker, Anne Kooistra en Wim Speelman. De eerste uitgave verscheen op 31 augustus 1940. Oprichters waren o.m. Anne Anton Bosschart, geboren op 5 januari 1897, initiatiefnemer en mede-oprichter van Vrij Nederland, in december 1940 gearresteerd, op 29 september 1941 gefusilleerd; Mr. Rudolf Pieter 's Jacob, geboren op 8 september 1905 te Almelo, advocaat in Amsterdam, mede-oprichter, in december 1940 gearresteerd, op 29 september 1941 gefusilleerd; Cornelis van der Vegte, geboren op 1 februari 1900 te Amsterdam, directeur van het advertentiebedrijf van de N.V. De Arbeiderspers te Amsterdam (daarnaast was hij verbindingsman voor de Engelsen), eind december 1940 gearresteerd, op 29 september 1941 gefusilleerd.
Toen de oprichters door de Duitsers werden opgepakt, werd aanvankelijk Edouard de Nève aangezocht als redacteur. De Nève, die al tot over zijn oren in het illegale werk zat, werd echter na een half jaar eveneens gearresteerd. Hij overleefde de oorlog, doordat zijn dossier zoekraakte in de chaos van Dolle Dinsdag.
Hierop zette Henk van Randwijk hun werk voort, met onder andere Jan H. de Groot, Henk P. Hos en Wim Speelman. Vanaf december 1941 verscheen Vrij Nederland in gedrukte vorm. Deze eerste exemplaren werden gedrukt door Drukkerij Hoekstra in het Friese plaatsje Koudum. De groep ontkwam tot twee maal toe ternauwernood aan arrestatie. In 1943 verliet een groep redacteuren onder wie Wim Speelman Vrij Nederland, omdat ze de onder Van Randwijk ingezette koers teveel pro-Sovjet-Unie vonden. Zij begonnen de verzetskrant Trouw.
Na de bevrijding
Na de oorlog ging Vrij Nederland onder Van Randwijk verder als weekblad. Van Randwijk ageerde tegen de politionele acties in Indonesië. Hierdoor daalde het aantal abonnees sterk. In 1950 dreigde Vrij Nederland failliet te gaan. Het werd overgenomen door De Arbeiderspers. Van Randwijk moest aftreden als hoofdredacteur en verliet het blad in februari 1950. In september 1952 beëindigde hij zijn medewerking aan Vrij Nederland volledig, onder meer wegens een niet geplaatst artikel van hem over de pacifistische Derde Weg-beweging. De tijdschriftenpoot van De Arbeiderspers werd in 1965 verzelfstandigd tot Weekbladpers.
Hoofdredacteuren
- 1940-1942: Frans Hofker
- 1941-1950: Henk van Randwijk
- 1950-1955: Johan Winkler
- 1955-1969: Mathieu Smedts
- 1969-1991: Rinus Ferdinandusse
- 1991-1997: Joop van Tijn
- 1998-2000: Oscar Garschagen
- 2001-2004: Xandra Schutte
- 2004-2005: Gerard van Westerloo (interim)
- 2005-2008: Emile Fallaux
- 2008-heden: Frits van Exter
Oplagecijfers
- 1945: 109.000
- 1947: 32.000
- 1951: 35.000
- 1955: 19.000
- 1960: 23.000
- 1965: 36.950
- 1970: 81.378
- 1975: 109.381
- 1980: 111.857
- 1985: 97.132
- 1990: 76.947
- 2000: 55.947
- 2005: 49.244
- 2006: 47.082
- 2007: 46.671
- 2009: 44.877