Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Toyisme
Het toyisme is een stroming in de hedendaagse kunst met zijn oorsprong eind 20e eeuw in Emmen. Het woord is afgeleid van het Engelse woord toy voor 'speelgoed'. Dit staat symbool voor het speelse karakter van de kunstwerken en de filosofie erachter. Het achtervoegsel -isme refereert aan brede bewegingen of stromingen die zowel in de kunstwereld als in religies bestaan. Het toyistische spel is echter wel een serieuze aangelegenheid en toont een nieuwe, kritische en gevoelige visie op de wereld.[bron?]
Oorsprong
Toyisme is als stroming een reactie op het postmodern individualisme van de jaren 1970 tot het einde van de 20e eeuw, waarin “alles mocht”. Op 5 september 1992 schrijft kunstenaar en musicus Dejo (pseudoniem) uit Emmen een manifest met als titel Moeder en introduceert het toyisme aan het publiek.
Geschiedenis
De stijl toyisme is op te splitsen in twee periodes, namelijk de periode van 1992 tot 2000 en de periode van 2002 tot heden. De eerste periode kenmerkt zich met name door het terugkeren van een vast element in ieder schilderij (een computer, een spaceshuttle en een beertje). Deze drie elementen stonden voor de destijds drie deelnemende kunstenaars. Na een uiteenvallen van het driemanschap besluit oprichter Dejo een wereldreis te gaan maken en krijgt hiervan de inspiratie om het toyisme een internationaal en opener karakter te geven. Vanaf 2002 groeit de groep explosief en sluiten zich kunstenaars over heel de wereld aan. (Thailand, Zuid-Afrika, Maleisië, Amerika, IJsland, Mexico, Peru, Italië, Australië, Canada, België, Nederland)
Filosofie
De toyistische filosofie benadrukt niet de afzonderlijke persoon maar laat zien dat kunstenaars als een collectief samen kunnen werken zonder dat de ene kunstenaar als belangrijker of beroemder kan worden bestempeld dan de ander. Er is dus geen sprake van concurrentie tussen de kunstenaars onderling. De boodschap die zij daarmee uitdragen is dat het om de kunstwerken gaat die zij laten zien en niet om de personen die de kunst vervaardigen. Bovendien werken toyisten vaak gezamenlijk aan één kunstwerk, dus is het kunstwerk niet aan één afzonderlijke kunstenaar toe te schrijven.
Manifest
Het manifest Moeder omvat het palet van ingrediënten waaruit met name schilderijen maar sinds de laatste jaren ook beelden, zeefdrukken, sieraden en glaskunst ontstaan en is enkel ter inzage voor de deelnemende kunstenaars. De kunstwerken zijn als het ware de kinderen van Moeder en één of meerdere ouders (de kunstenaars). De ouders kunnen zowel man of vrouw zijn en zelfs kunnen meerdere kunstenaars als één ouder naast Moeder optreden. Dit is mogelijk door het anonieme karakter van de ouders, zij werken namelijk onder een pseudoniem waardoor hun identiteit verborgen blijft voor het publiek. Iedere ouder heeft zijn eigen opvattingen en kenmerken die zich mengen met de eigenschappen van Moeder. Hierdoor zijn de kinderen sterk met elkaar verbonden, zij komen immers van dezelfde Moeder.
Pseudoniem
Elke toyist die zich aansluit bij de groep kiest een pseudoniem (schuilnaam) die begint met één van de letters uit het alfabet die nog niet in gebruik is door een andere toyist. De groep kan dus maximaal door 26 toyisten vertegenwoordigd worden. Daarnaast bestaat er van iedere toyist een puppet, een poppetje dat een afzonderlijke toyist vertegenwoordigt. Zo heeft de toyist toch een gezicht om te laten zien, hoewel hij of zij eigenlijk gezichtloos is. Toyisten komen dan ook nooit met hun gezicht in beeld (foto, camera) en dragen indien nodig een masker om hun identiteit te verhullen.
Anno 2014 bestaat de groep uit: Amukek (Nederland), Bliissem (Nederland), Cluv (Mexico), Dejo (Nederland), Eiiz (Maleisië), Fihi (Nederland), Gihili (Nederland), Hribso (Roemenië), Jaf’R (Nederland), Knafoe (Nederland), Lodieteb (Australië), Mwano (Zuid-Afrika), Ollafinah (Canada), Pixy (Italië), Qooimee (IJsland), Roq (Nederland), Srylyn (Nederland), Toescat (Verenigde Staten en Thailand), UULUU (IJsland), Xippez (Nederland), Yicazoo (Peru) en Zigowst (Verenigde Staten).
Kenmerken
- Figuratief
- Verhalend
- Kleuren vermengen zich niet, steken duidelijk tegen elkaar af
- Stippen
- Hoog schildertechnisch vakmanschap
- Alledaagse onderwerpen
- Op het eerste gezicht vaak vrolijk, maar met veel serieuze gelaagdheid
Projecten
Mind Games
In 2004 wordt dit spelconcept bedacht. Twee kunstenaars strijden tegen elkaar en vormen zo samen een compositie. Met als uitgangspunt spellen als boter-kaas-en-eieren, schaken en Vier op 'n rij worden twee hoofdthema's (en eventueel subthema's) door de deelnemende kunstenaars verder uitgewerkt. Het totale kunstwerk bestaat veelal uit aparte kunstwerkjes die op verschillende manieren weer zijn samen te stellen, hierbij verschillende spelsituaties weergevend.
De Stip
Op 14 juli 2009 waagt de groep zich aan een omvangrijk project: het beschilderen van een 22 meter hoog voormalig gasoverslagvat in Emmen, Nederland. Met een oppervlakte van 1250 m² is deze gasbol door de toyisten binnen acht maanden (6000 uur) getransformeerd tot het kleurrijke kunstwerk De Stip. De Stip vertelt het verhaal van Leven met energie.
Toyism Ka
Een Ford Ka is door de toyisten getransformeerd tot een rijdend kunstwerk dat enige tijd door Emmen heeft gereden en uiteindelijk na een veiling in het bezit is gekomen van een particulier.
Elephant Parade 2010
Voor het project Elephant Parade (Olifantenparade), wat in 2010 in Emmen werd georganiseerd vanwege het 75-jarig bestaan van Dierenpark Emmen, ontwierpen de toyisten de "E-Phant" (Energy-Phant). In het verlengde van het project "Leven met Energie" heeft de E-Phant zonnecollectoren in de oren, waarmee overdag accu’s worden opgeladen die ’s nachts rondom elk oor twintig ledlampjes laten branden.
Hotel Ten Cate
In 2012 begonnen de toyisten aan een complete transformatie van Hotel Ten Cate in Emmen tot een kunstwerk. Op 16 mei 2012 vond de officiële onthulling van de nieuwe gevel plaats. De buitenmuren waren veranderd in een groot schilderij met als thema 'dromen als ontbijt'. Binnen was één hotelkamer omgetoverd tot een kunstwerk waar je in kunt slapen. In oktober werden nog zes beschilderde kamers opgeleverd en in de komende jaren zullen nog meer kamers volgen. De kamers worden niet alleen beschilderd, maar ook voorzien van een bijpassende vloerbedekking en gordijnen. Elke kamer heeft een eigen thema, bijvoorbeeld ‘Savanne – De dromende leeuw’, ‘Cinema – Charley speelt piano’, ‘Bal Masqué – Wie niet weg is, is gezien’, ‘Onderwaterwereld – Geheimen van de zee’.
Uppspretta
Een verwaarloosde watertoren in de IJslandse stad Keflavik is door de toyisten op kleurrijke wijze omgetoverd naar een beeldverhaal dat de legende van Uppspretta weergeeft. Het project werd tijdens de zomer van 2013 onder erbarmelijke weersomstandigheden door 11 toyisten in slechts 6 weken voltooid. Met Uppspretta zetten de toyisten als collectief voor het eerst voet op buitenlandse bodem.
Vertegenwoordiging
De toyisten worden vertegenwoordigd door Toyisme Studio in Emmen.
Bibliografie
- 1993 - The Fairy Tale of the Toyists
- 1996 - The History of the Toyists
- 2004 - The Building Blocks of the Toyists
- 2004 - Playing Dice with the Toyists
- 2004 - Invasion of the Toyists
- 2005 - Let the Games Begin[1]
- 2007 - Art through the Mind of a Toyist
- 2011 - Connecting the Dots
- 2011 - The Toyists have landed
- 2012 - Toyism Behind the Mask[2]
- 2013 - Toyism Making History
- 2013 - More Art by Printing
- 2014 - Uppspretta[3]
Citaten
- "Tot nu toe speelde iedere kunstenaar een eigen spel binnen zijn compositie. Nu zijn die composities ieders uitgangspunt geworden om het werk van twee kunstenaars via vaststaande spelregels in één kunstwerk te combineren."[4]
- "Wat ik nog interessanter vind, is wat de Toyisten voor deze tijd betekenen. We leven in een periode van individualisme en egocentrisme. De Toyisten manifesteren zich nadrukkelijk als groep. Daarmee weten ze zich ook te onderscheiden."[5]
- "Kaders stellen. Het speelveld bepalen. Heldere afspraken maken (...) In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt hoeven vaste afspraken en regels niet belemmerend te werken voor het plezier en het creatieve proces. Het zoeken van de grenzen van het spel en het speelveld, op creatieve wijze omgaan met gegeven beperkingen, pogingen om het maximale rendement te halen uit jezelf en uit het spel, dat zijn zaken waar de Toyisten alles van af weten. Sterker nog: ze doen niet anders."[6]
Zie ook
Externe links
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Toyists op Wikimedia Commons.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º Met een voorwoord van Frans Haks, voormalig directeur van het Groninger Museum
- º Jubileumeditie (20 jaar Toyisme) waarin door Wim van der Beek in 13 hoofdstukken de stroming en projecten worden beschreven. Van het boek zijn 200 speciale exemplaren verschenen met voorop de kaft een drie-dimensionaal handbeschilderd masker en in het boek een zeefdruk van Moeder.
- º Editie waarin door Wim van der Beek in 4 hoofdstukken het Uppspretta-project wordt beschreven. Van het boek zijn 100 speciale exemplaren verschenen met een jute kaft (gemaakt van een van de jute koffiezakken waarmee het project tijdens realisatie was afgeschermd van de buitenwereld) en in het boek een zeefdruk van het project.
- º Frans Haks in Let the Games Begin
- º Wim van der Beek (7 september 2012) tijdens een interview met Woest en Ledig
- º Wim van der Beek in Toyism Behind the Mask
Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)