Het Woud der Verwachting (stichting)

Stichting Het woud der verwachting, opgericht 24 maart 2007, is een re-enactmentgroep die de middeleeuwen van rond 1400 uitbeeldt.

Doelstelling

Voornaamste doelstelling van de stichting is om zo authentiek mogelijk de personages met kostuums uit de periode rond het jaar 1400 te reconstrueren en te presenteren. Voornaamste bronnen hiervoor vormen het meiblad (de lenterit) en het augustusblad (de valkenjacht) uit het getijdenboek Les Très Riches Heures die als tableau vivant uitgebeeld worden. Daarnaast worden personages getoond uit het middeleeuwse Gelre van rond 1400 om de band met Gelderland en daarmee de oorsprong van de Gebroeders van Limburg aan te geven.

Naamgeving

De figuren die uitgebeeld worden zijn (deels) gebaseerd op afbeeldingen van de Gebroeders Van Limburg. Deze kunstenaars waren op hun hoogtepunt tijdens hun verblijf in Frankrijk aan het hof van de Jan van Berry. In het getijdenboek Très Riches Heures du duc de Berry komt op een drietal kalenderbladen Charles d'Orleans voor, die honderden gedichten schreef waaronder het gedicht Het woud der verwachting. Hella Haasse gebruikte deze titel voor haar biografie uit 1949 over Charles d'Orleans, en zij gaf toestemming om deze naam te gebruiken voor de stichting.

Oorsprong en ontwikkeling

Begonnen als werkgroep levende geschiedenis uit het Graafschap Zutphen om in 2005 samen met andere groepen het Gebroeders van Limburgfestival vorm te geven. In 2006 deed de groep voor het eerst mee in de stoet met paarden, amazones en ruiters. De stichting 'Het woud der verwachting' is op 24 maart 2007 opgericht.

Op basis van bronnenonderzoek uit de tijd van hertog Willem en zijn broer en opvolger hertog Reinoud IV reconstrueert stichting 'Het woud der verwachting' ook het Hof van Gelre om zo de Gelderse achtergrond van de Gebroeders van Limburg historisch verantwoord te kunnen uitbeelden.

In 2008 breidden de activiteiten zich uit met een kampement, bestaande uit een ereloge bij het riddertoernooi en een aantal ambachten. In dit kampement functioneert sinds 2012 een veldkeuken bestaande uit drie luifels voor respectievelijk een snijkeuken, een kookplaats en een buffet. Deze veldkeuken wordt onder andere gebruikt voor de bereiding van een uitgebreide middeleeuwse maaltijd voor de edelen tijdens Ammersoyen Middeleeuws Bewoond en voor de niet-edele middeleeuwers.

Evenementen

De groep neemt regelmatig deel aan zowel kleine als grootschalige, educatieve, historische en daaraan gerelateerde evenementen in zowel binnen- als buitenland. Zo werd in 2010 deelgenomen aan een kostuumshow in met Metropolitan Museum in New York.

Samen met andere re-enactmentgroepen zorgt Stichting Het woud der verwachting er voor dat tijdens het laatste weekend van augustus de binnenstad van Nijmegen verandert in een middeleeuws tafereel uit de periode tussen 1350 en 1450, de periode waarin Gelderland is ontstaan. Hoogtepunt van dit festival vormt de Blijde incomste, waarbij talloze middeleeuwse figuranten in optocht door de binnenstad van Nijmegen trekken.

Een ander groot evenement is Ammersoyen Middeleeuws Bewoond. Hierbij wordt sinds 2015 gedurende de beide Pinksterdagen het middeleeuwse kasteel Ammersoyen en omgeving, gelegen in Ammerzoden in het zuidoosten van Gelderland door de hele entourage van de hertog van Gelre bewoond als was het het jaar 1400. Het publiek kan naast het kasteel, waar in de ridderzaal onder andere een middeleeuws banket wordt aangericht en in andere ruimtes een kemenade voor de adelijke dames, een kapel, wapenkamer en de kamer van de hofastroloog worden getoond, rondom het kasteel kennis maken met muziek en dans, een valkenier, een wagenspel, verschillende ambachten een markt en veel activiteiten voor kinderen.

Onderzoek

Om aan haar doelstelling te voldoen voert de stichting zelf onderzoek uit en ondersteunt onderzoek naar deze periode. Zo is er aandacht voor het maken van onder meer middeleeuwse kleding, schoeisel, keramiek, muziek(instrumenten) en de middeleeuwse keuken. De stichting beschikt over eigen kledingatelier waar regelmatig zowel voor musea als voor re-enactment replica's van kostuum vervaardigd worden.

Er zijn verschillende publicaties waarin aan het werk van de stichting aandacht besteed wordt of waaraan de stichting een bijdrage heeft geleverd:

- http://www.themorgan.org/collection/Illuminating-Fashion/replicas

- http://kunstweb.ning.com/video/het-woud-der-verwachting-uit

- http://theatererf.nl/home/het-woud-der-verwachting/

Personages

De personages die uitgebeeld worden zijn achtereenvolgens: de herauten van Gelre, Claes Heijnenszoon; van Gulik, Johannes en van Kleef, Christoferus. Via het hof van Gelre zijn daaraan verbonden Johanna van Brabant, Johanna van Cuijk, Dirk IV van Wisch, Willem IV van Bronckhorst en Cunegonde van Meurs, echtgenote van Willem IV van Bronckhorst.

De Gezinde (het gezin) van de hertog wordt verbeeld door: Willem hertog van Gelre en Gulik, graaf van Zutphen, Catharina van Beieren-Holland, echtgenote van Willem en derhalve hertogin van Gelre en Gulik, gravin van Zutphen, Maria van Gulik, onechte dochter van Willem, zij trouwde kort na de dood van haar vader Willem, op 18 april 2402 met Johan van Buren en hertrouwde Reijnart van Crijckenbeck.

De stoet edellieden wordt begeleid door een gewapend escorte bestaande uit: Commandant Frederik, graaf van Meurs / bannerheer van Baer, een wimpeldrager Wageningen en enkele manschappen bewapend met paalwapens

Uit januariblad maar ook elders in het getijdenboek Très Riches Heures du duc de Berry treffen we de hondenmeester die inmiddels verschillende oude hondenrassen heeft kunnen tonen. Op meiblad met de Lenterit vinden we de Blazers van Berry die hun hertog en een aantal amazones te paard begeleiden.

Het augustusblad toont de valkenjacht waar Jean de Berry samen met Jean de Bourbon, Charles de Orleans en diens echtgenote Bonne d'Armagnac samen met de valkenier en de hondenmeester op jacht gaan.

De hooimeisjes die afgebeeld worden op het juniblad dragen diepblauwe gewaden gekleurd met het uiterst kostbare lapis lazuli. Dit geeft wel aan de de opdrachtgever voor het getijdenboek koste noch moeite spaarde om zijn getijdenboek te verluchten.

Het septemberblad met de wijnoogst toont de ezelkaravaan met de ezels die al naar gelang de gelegenheid druiven dan wel duiven (in Ammersoyen) vervoeren en ter afsluiting van het paardenspul de onvermijdelijke Strontbrigade om op te ruimen wat de paarden van de edelen laten vallen.

De overige personages zijn de hofkapelaan, een minderbroeder met het getijdenboek van Katharina van Kleef, de kamenier en waterdraagsters completeren de stoet.

Naast de adel wordt ook het gewonde volk uitgebeeld in de vorm van ambachtslieden en personeel. De ambachten vormden een belangrijk deel van de middeleeuwse maatschappij. De ambachten die bij 'Stichting Het woud der verwachting' die zijn terug te vinden in het kampement of bij het kasteel, zijn de kruidenvrouw, de pottenbakker, de valkenier, tassenmaaksters en borduursters.