Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
MP3
MPEG-1 Layer 3 oftewel MP3 oftewel MP3-bestand is een manier om geluid te comprimeren en is dus een broncodering-techniek. Dit is een MPEG (Motion Picture Experts Group) standaard uit 1992, waarvan implementaties bestaan sinds 1994.
De uitvinder van het MP3-bestandsformaat is de Duitser Karlheinz Brandenburg. Hij vond het uit op aangeven van zijn promotor van zijn doctoraatsthesis. In 2000 ontving hij hiervoor de Duitse Toekomstprijs.
Compressie
Met MP3 is het mogelijk de hoeveelheid opslagcapaciteit die nodig is voor het opslaan van geluid sterk te verminderen. Dit geschiedt door elementen uit het geluid die een mens toch niet echt waarneemt weg te laten. Als een bepaalde toon bijvoorbeeld luid is, zal een toon die er vlak naast ligt en minder luid is niet hoorbaar zijn. Deze kan men er dus uit filteren. Ook wordt er gebruikgemaakt van klassieke compressie, zodat informatie die zowel op het linker- als rechterkanaal voorkomt slechts eenmaal wordt opgeslagen. Dit laatste noemt men "joint stereo".
MP3-compressie is lossy, dat wil zeggen dat er gegevens bij het comprimeren verloren gaan. Hierdoor kan de oorspronkelijke vorm niet meer worden teruggewonnen, alleen benaderd. Als gevolg kan een muziek-MP3-bestand bij afspelen wat verschillen van het origineel (vlakker, bijgeluiden), hoewel dat bij blinde luistertests en bij hoge bitrates met een goede encoder (zoals LAME) buitengewoon lastig aantoonbaar bleek. Dat er sprake is van verlies in kwaliteit zal in veel gevallen pas merkbaar zijn na een aaneenschakeling van encode-decode-encode-decode-stappen.
Het is wel mogelijk om MP3-bestanden verliesvrij (Engels: lossless) te bewerken. Een MP3-bestand bestaat uit kleine pakketjes van een fractie van een seconde. Bij elk pakketje wordt het volume aangegeven. Dat volume kan achteraf gewijzigd worden zonder de code van het gecomprimeerde geluid te wijzigen. Ook kunnen pakketjes worden verwijderd.
Door de meeste gebruikers worden mp3's met een bitrate van 192 kbps (kilobits per second) of hoger vrij goed van kwaliteit ervaren. Bij een bitrate van 256 kbps verschilt de kwaliteit nauwelijks hoorbaar van een CD. De voor deze standaard geldende bitrates zijn een veelvoud van 32 of 64 kbps: 128, 160, 192, 256, 320 kbps.
Een mp3 bestand met een bitrate van 128 kbps is 11 maal zo klein als hetzelfde geluidbestand in wav-formaat. Eén minuut geluid neemt dan een grootte van ca. 1 megabyte in. Bij hogere bitrates neemt de bestandsgrootte bij dezelfde sample rate (en 16 bits) evenredig toe.
Veel mp3-encoders laten frequenties boven de 16 kHz weg als er veel geluid is.
Verbeterde versies
Thomson Multimedia en de Fraunhofer-Gesellschaft hebben na het grote succes van het MP3-formaat ook verschillende verbeterde versies ontwikkeld: mp3PRO en AAC. mp3PRO zou met de halve bitrate dezelfde kwaliteit bieden als MP3.
Patent
De compressie- en decompressiealgoritmen van MP3 zijn gepatenteerd door de eigenaar, de Fraunhofer-Gesellschaft, en dus niet vrij beschikbaar voor commerciële producten of commercieel gebruik van de technologie. Persoonlijk gebruik van MP3-software is toegestaan. Open source-encoders en -decoders worden gedoogd.
Een patentvrij alternatief voor MP3 is Ogg Vorbis. Andere alternatieven zijn gratis voor non-commercieel gebruik, zoals SHN en FLAC.